ABD’nin Yaptırım Politikasında Genişleme

ABD’nin Yaptırım Politikasında Genişleme
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

ABD Hazine Bakanlığına bağlı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisinin (AFOC) hazırladığı Özel Olarak Belirlenmiş Vatandaşlar ve Engellenen Kişiler Listesi’ne (SDN List) son olarak 20 Mayıs Çarşamba günü İran İçişleri Bakanı Abdulreza Rahmani Fazli de eklendi. ABD Dışişleri Bakanlığı sayfasında yapılan açıklamada Rahmani Fazli'nin, ciddi insan hakları ihlali vakalarına karışmakla suçlanarak yaptırım listesine alındığı bildirildi. Fazli’nin geçen sene kasım ayındaki hükûmet karşıtı protestolara yönelik İran Kolluk Kuvvetlerine orantısız güç kullanma yetkisi verdiği ve henüz çocuk yaşta olan 23 kişinin ölümüne yol açtığı öne sürülüyor. İçişleri Bakanı ile birlikte İran İstihbarat Başkanı Ali Fallahian da yaptırım listesine alınarak aileleri dâhil olmak üzere bu kimselerin ABD’ye seyahat etmeleri engellenmiş oldu ve eğer varsa ABD’deki banka hesapları da bloke edildi.

İran’da Kasım 2019’da devlete karşı yapılan protestolar sırasında interneti kesmekle suçlandığından Telekomünikasyon ve İletişim Bakanı Muhammed Cevad Azeri Cehromi de ABD yaptırım listesine alınmıştı. Bu uzun listeye Temmuz 2019’da İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de eklenmişti. ABD’nin bakanlara yönelik yaptırım politikası her ne kadar işlevsellikten uzak olsa da sembolik bir değer taşıyor. Nitekim bu durum, ABD’nin koronavirüs salgınına rağmen İran’a olan “maksimum baskı” politikasından ödün vermediğine dair dünya kamuoyuna da net bir mesaj taşımaktadır.

ABD İranlı bakanlara yönelik bu tavrını sürdürürken İran ile ticarete devam eden uluslararası firmaları da baskı altında tutmaya devam ediyor. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Çin’in hâlâ “Mahan Air”i ülkeye kabul eden birkaç ülkeden biri olması nedeniyle söz konusu Şangay merkezli Saint Logistic Limited Şirketini kara listeye aldığını bildirdi. Mahan Air DMO’nun sınır ötesi operasyonlarını düzenleyen Kudüs Gücüne ait silahlı gruplara destek sağladığı gerekçesiyle Ekim 2011'den beri ABD’nin yaptırım listesinde bulunmaktadır. ABD Hazine Bakanlığı konuya binaen yaptığı açıklamada yaptırım listesine aldıkları Çin’in Saint Logistics Limited Şirketinin Mahan Air’e genel hizmet acentesi olarak destek verdiğini ve hava yolu adına nakliye rezervasyonu gibi çeşitli hizmetler sağladığını söyledi. Bakanlık ayrıca Mahan Air'in, Venezuela Cumhurbaşkanı Nicolás Maduro hükûmetinin enerji üretimini canlandırmasına yardımcı olmak amacıyla Çin'den temin edilen materyallerle birlikte İranlı teknisyenleri ve ekipmanları Venezuela'ya göndermek için özel uçak seferleri düzenlediğini iddia etmektedir.

Bu yılın Nisan ayında Pompeo Mahan Air’e ait ne taşıdığı belli olmayan birden fazla uçağın Venezuela’ya indiğini aktarmıştı. Nisan 2019’da bu hava yolu şirketine ait uçakların Venezuela’nın Simón Bolívar Havalimanı'ndaki görüntüleri de basına yansımıştı. Görünen o ki ABD’nin hem Venezuela’yı hem de İran’ı hedef alan yaptırım politikasına karşı büyük rol oynayan Mahan Air mercek altına alınırken, bu hava yolu şirketini kullanan Çinli firmalar da ABD yaptırımlarının hedefi olacak. Daha önce de Saint Logistic Limited gibi birçok Çinli şirket Eylül 2019’da ABD yaptırım listesine alınmıştı.

ABD-İran gerilimi İran’ı uluslararası arenadan tamamıyla izole eden ekonomik yaptırımlarla sürerken ABD tarafından bu yaptırımlarla zor durumda kalan İran halkının hak ve hukukunun gözetildiğine dair mesajlar verilmektedir. Nitekim ABD Dışişleri Bakanlığının resmî sayfasında İranlı Bakan'a yönelik alınan yaptırım kararı “Standing with Iranian People” başlığıyla verildi. Ayrıca Bakanlık yaptırım listesine totalde 12 kişi ve kurumun alındığını ve devlet tarafından baskı altına alınan İran halkının şeffaf, hesap verebilir yönetim taleplerine destek verecekleri vurgulandı. Yaptırımların yanı sıra koronavirüs salgınıyla da zor günler geçiren İran halkı için bu mesajın ne anlama geldiği tartışılır. Nitekim İçişleri Bakanı için öne sürülen iddialar geçen sene vuku bulmuştu ancak yaptırım kararı bu sene alındı.