Ahmed Mevdevi-yi Damgani Vefat Etti

Ahmed Mevdevi-yi Damgani Vefat Etti
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz
Başkan Vekili Turgay Şafak

7 Eylül 1926 tarihinde Meşhed’de dünyaya gelmiştir. Klasik İslami eğitimini, doğum yeri Meşhed’de aldıktan sonra; 1948 yılında Tahran Üniversitesinde önce İlahiyat Fakültesini (o zamanki adıyla Akli ve Naklî İlimler Fakültesi), 1954 yılında Fars Dili ve Edebiyatı bölümünü tamamlamıştır. Fars Dili ve Edebiyatı bölümünde, 1963 yılında Celaleddin Hümayi’nin danışmanlığında Aziz Nesefi’nin Keşfü’l Hakâyık adlı eserinin tenkitli neşri ile doktorasını tamamlamıştır. Doktora eğitimi devam ederken bir taraftan da geleneksel medrese eğitimine devam ederek hadis rivayeti hususunda icazet almıştır. Dönemin ünlü hocaları Bediüzzaman Kürdistani, Bediüzzaman Füruzanfer ve Celaleddin Hümayi’nin öğrencisidir. Doktorasını tamamlamasının hemen ardından başlayıp 1974 yılına kadar Tahran Üniversitesinde hem Fars Dili ve Edebiyatı bölümünde hem de İlahiyat Fakültesinde dersler vermiştir. 1974 yılında kısa bir süreliğine Madrid’de bulunan Autonomada Üniversitesinin daveti ile İspanya’ya giderek Arap ve Fars edebiyatları ile İslami ilimler sahasında dersler vermiştir

İran’a döndükten sonra kendi isteği ile akademik ortamdan uzaklaşarak noterlik yapmaya başlamış ve İran Noterler Birliği başkanlığı yapmıştır. Noterlik yapması sebebiyle dönemin önemli isimleri ile tanışma fırsatı yakalayan Mehdevi-yi Damgani, İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi ile Ferah Diba’nın evlilik cüzdanını düzenlemiş; bu sebeple Devrim sonrasında Pehlevi rejimi ile iş birliği suçlamasına maruz kalmıştır. 

Mehdevi-yi Damgani, İslam Devrimi sonrasında Madrid’de görev yaptığı dönemde; Aryamihr İslam’ını yaydığı, Devrim sürecinde noterleri boykot yapmaya davet etmediği ve Pehlevi rejimi ile iş birliği gerekçesi ile tutuklanarak Evin Cezaevine konulmuştur.   

Ayetullah Sadık Levasani ve Ayetullah Garevi gibi bazı isimlerin Ayetullah Humeyni’den ricacı olmaları üzerine mahkeme sonrası serbest bırakılmıştır. Cezaevinden çıktıktan sonra kısa bir süre Terbiyet-i Müderris Üniversitesinde ders verme imkânı bulan Mehdevi-yi Damgani, 1987 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne giderek önce Pensilvanya, daha sonra Harvard Üniversitesinde dersler vermeye başlamıştır. Bu tarihte yurt dışına çıkışının ardından 1990 yılında Firdevsi Kongresi’ne katılmak amacıyla İran’a gitmiş ancak bu gelişinden sonra İran’a tekrar dönememiştir. Yurt dışında olduğu süre boyunca İran’da neşredilen dergi ve gazetelerde makale ve yazıları yayımlanmaktaydı fakat devlet televizyonu, onun ekrana çıkmasına ilk kez 2 yıl önce izin vermiştir.  

Yargı süreci hakkında birkaç yıl önce uzunca bir yazı kaleme alan Mehdevi-yi Damgani, kendisi hakkında o tarihlerde İran devlet yönetiminde etkili olan Ayetullah Muntazeri’nin suizan ettiğini ifade etmiştir

Mehdevi-yi Damgani, 18 Haziran 2022 Cumartesi günü ABD’de vefat etmiş olup vasiyeti üzerine Meşhed’de İmam Rıza Türbesine defnedileceği bilgisi verilmiştir. 
Vefatından sonra İran akademik ve ilim dünyasından pek çok şahsiyet, vefatına dair üzüntüsünü dile getirirken yakın dostları ve öğrencileri, kişiliği ve ilim ahlakı hakkında paylaşımlarda bulunmuş ve taziye yayımlamışlardır. 

Taziye yayımlayanlar arasında en ilgi çeken kişi, Necef ulemasının önde gelen isimlerinden Ayetullah Sistani olmuştur. Mehdevi-yi Damgani ile medrese yıllarından tanışan Sistani, el yazısı ile Farsça olarak yayımladığı taziye mesajında; onun ilim, ahlak ve insani açıdan yüksek bir mertebeye sahip olduğunu dile getirmiştir

Yakın dostlarından Şefii-yi Kedkeni ise Mehdevi-yi Damgani'yi; dünyada, söylediği her şeyin kabul edileceği ender şahsiyetlerden biri olarak tavsif ederek Arap Edebiyatı ve İslami ilimlere olan vukufunu hayret verici olarak nitelemiştir. Ayrıca İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi, eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile Kemal Harrazi de vefat sonrası taziye mesajı yayımlayanlar arasındaydı

Çalışmalarını Arap Edebiyatı, Fars Edebiyatı, tasavvuf ve İslami ilimlerin muhtelif sahalarında yoğunlaştıran Mehdevi-yi Damgani’nin çalışmalarından bazıları şunlardır:

Hâzin-i İsfahanî Divanı, Nesefî’nin Keşfü’l Hakâyık adlı eserinin tashihi, El-Mecdî fi Ensâbi’t-Talibiyyîn, Der Bâğ-ı Rûşenâî, Sadi Şirazi’nin Seçme Şiirlerinin Arapça Tercümesi, Hızır Hakkında Risale, Hâsıl-ı Evkat, Makalati der Hadis-i Diğerân, e Yâd-ı Yârân ve Katrehâ-yı Bârân, Der Berf-i Pîrî, Yâd-ı Azîzân der Berg-rizân.

Seyyid Muhsin Alevizade ile Seyyid Hüseyin Nurzad’ın, Mehdevi-yi Damgani ile gerçekleştirmiş oldukları nehir söyleşi 2020 yılında Âyine der Berâber-i Hurşîd adıyla yayımlanmıştır. Ayrıca 86. doğum gününde, dostları tarafından Sâye-yi Serv unvanıyla bir armağan kitap hazırlanmıştır.