عملیات نظامی گسترده برون مرزی ترکیه برعلیه مواضع گروه تروریستی پ‌.ک.ک. که نیمه شب پانزدهم ژوئن آغاز شد، یک بار دیگر توجه افکار عمومی را به مبارزه ترکیه با تروریسم معطوف کرد. انجام این عملیات در خاک عراق و در منطقه وسیعی از مرز سوریه تا ایران که با انهدام موفق ٨١ هدف صورت گرفت، پس از اقدامات هفته ‌های اخیر گروه تروریستی در جهت توسعه میدان فعالیت و نفوذ به خاک ترکیه قابل توجه است. ترکیه در این عملیات نیز همانند دیگر عملیاتهای مشابه ماه های اخیر، از تسلیحات دارای قابلیت تکنولوژیکی بالای خود با موفقیت استفاده کرد و عملیات، با هدف جلوگیری از نشر ادعاهای غیر واقعی درباره کشتار غیرنظامیان، به شکل غافلگیرانه انجام گرفت. همچنانکه در تصاویر منتشره از این عملیات نیز مشاهده می شود، اکثر اهداف منهدم شده خارج از مناطق مسکونی قرار دارد و انفجارات پی در پی شدید پس از وقوع اولین انفجار نشان می دهد که این اهداف اکثراً انبار سلاح و مهمات بوده است.

در فضای ابهام آلود سالهای اخیر جهان، تعدادی از کشورهای منطقه درگیر بحران اقتصادی، جنگهای داخلی و اشغال هستند. تحت چنین شرایط مبهم، شیوع پاندمی کرونا که مرگ صدها هزار تن را به همراه داشت، نه تنها به درگیریهای موجود پایان نداد، بلکه سبب شد تا برخی از بازیگران با سوء استفاده از شرایط به تلاشها جهت گسترش صحنه فعالیت خود سرعت بخشند. همچنانکه در نمونه لیبی نیز مشاهده می شود، حمایت همزمان تعدادی از کشورهای ناتو از یک سو و نیز روسیه به عنوان دشمن اصلی ناتو و برخی از دولتهای دیکتاتور منطقه از سوی دیگر از برخی ژنرالهای سابق که درصدد سرنگون دولت قانونی از طریق کودتا هستند، نشان می دهد که این مبارزه بیش از یک مبارزه سیاسی و یا ایدئولوژیک، در حقیقت از تلاش این کشورها برای افزودن بر دستاوردهای خود به هر بهای ممکن پرده برمی دارد. این وضعیت تزلزل بیشتر موقعیت سازمانهای بین المللی چون ناتو را که کارآیی آن طی سالهای اخیر بیش از پیش زیر سؤال رفت، به همراه خواهد داشت. به عنوان مثال، بحران لیبی یک بار دیگر به روشنی نشان داد که انگلستان، کشورهای اروپای شرقی و یا بالتیک که اختلافات شدیدی با روسیه دارند، در مقایسه با کشورهای اروپای مرکزی و غربی، برداشت یکسانی از تهدید ندارند. به همین دلیل، ترکیه هفته گذشته بر فراز آبهای متحدان تاریخی خود در لیبی که پس از سرنگونی معمر قذافی تبدیل به صحنه جدید درگیریها شده است، مانور هوایی گسترده ‌ای با شرکت ده ها فروند جنگنده ترتیب داده و نشان داد که به اجرای سناریوهایی که در تعارض با معادلات منطقه ‌ای و موجودیت دولتهای قانونی هستند، اجازه نخواهد داد. آنکارا در سوریه نیز به شکلی مشابه، با حفظ موضع اصولی خود، هم  بر اساس روند آستانه و ژنو از آغاز فوری روند انتقالی پس از رژیم بعث حمایت می کند و هم نشان می دهد که به انجام کشتار و خونریزی بیشتر اجازه نخواهد داد.

استفاده ابزاری کشورهای رقیب و یا دشمن ترکیه از گروه تروریستی پ.‌ک.ک. طی ٤٠ سال گذشته بر کسی پوشیده نیست. در گذشته، این حقیقت از سوی سیاسیونی که با گروه تروریستی در ارتباط بودند، نیز به شکلی بی پرده بیان شده بود. بنابر این ممکن است قدرتهایی که از اقدامات منطقه‌ ای اخیر و بازگشت فعال و مؤثر ترکیه به صحنه ناراحت هستند، دوباره هوس استفاده از این کارت را در سر بپرورانند. به همین دلیل، ترکیه از یک سو به فعالیتهای دیپلماتیک علنی و غیرعلنی خود سرعت می بخشد و از سوی دیگر به حملات جراحی مخفی که تاکنون موجب از پای درآمدن ده ها تن از سرکردگان این گروه تروریستی شده، ادامه می دهد و یا در صورت لزوم، از انجام عملیات گسترده ‌ای شبیه آنچه که نیمه شب پانزدهم ژوئن شاهد آن بودیم، ابایی ندارد. همچنین رهبران ترکیه مکرراً تأکید می کنند که حمایت از گروه های تروریستی فایده ای برای کسی ندارد و این گروهکها یک روز در مقابل اربابان و حامیان خود نیز قدعلم می کنند که از هم اکنون شاهد نمونه ‌هایی از این دست هستیم.

ترکیه بر این امر واقف است که نظم منطقه ‌ای جدید نهایتاً با اشتراک همه قدرتهای مربوط تأسیس خواهد شد و اقداماتی مثبت و واقعگرا در سیاست خارجی خود انجام می دهد. ولی توجه به این نکته حائز اهمیت است که همانند آنچه که در نمونه ناتو قابل مشاهده است، نظم تأسیس شده پس از جنگهای جهانی سده پیش دیگر مقبولیتی ندارد. به عنوان مثال، ترکیه دیگر همانند گذشته که حضوری غیر فعال در دریای اژه داشت و یا از دسترسی به حوزه ‌های انرژی متعلق به خود محروم بود، در قرن بیست و یکم ممانعت از دسترسی اش به این دریا را قبول نخواهد کرد و یا به شکل‌ گیری گروه های متخاصم در مناطق مرزی خود اجازه نخواهد داد.

این نوشته برای اولین بار در تاریخ ١٧ ژوئن ٢٠٢٠ در وبسایت فارسی صدا و سیمای ترکیه (TRT) منتشر شده است.
https://www.trt.net.tr/persian/brnmh-h/2020/06/17/thlyly-br-mlyt-pnjh-qb-1437957