سهم ام تی ان در ساخت پهپادهای ایرانی

سهم ام تی ان در ساخت پهپادهای ایرانی
با فشار دادن دکمه های + و - می توانید اندازه فونت متن را تغییر دهید.

تولید هواپیمای بدون سرنشین (پهپاد) در ایران پیشینه اي نسبتاً طولانی دارد. با توجه به مطالعات انجام شده در زمینه فناوری دفاعی، در مقایسه با کشورهای پیشرفته از نظر فناوری نمی توان ادعا کرد که هواپیماهای بدون سرنشین (مسلح و غیرمسلح) ایراني ظرفیت بالایی در زمینه خود دارند. با این حال، در سالهای اخیر، پهپادهای تولید شده از سوی ایران به فناوری های نسبتا پیشرفته ای مجهز شده اند. علاوه بر این، ایران یک ناوگان پهپادی با کیفیتها و مقادیر بسیار متفاوت از نظر زمان پرواز، ظرفیت مهمات، ماهیت مأموریت و غیره ایجاد کرده است. این کشور در ژانویه ٢٠٢١، رزمایش بزرگی نیز برای نشان دادن ظرفیت و توانایی موشکی و پهپادی خود برگزار کرد.

کالب لارسون، کارشناس ارشد دفاعی و نظامی در مقاله ای که ١١ ماه مه منتشر کرده، استفاده ایران از فناوری بالاتر در ساخت پهپادهای مسلح و غیرمسلح را به انتقال فناوری نسبت داده و در این باره به شرکت مخابراتی ام تی ان (MTN) که دفتر مرکزی آن در آفریقای جنوبی است، اشاره کرده است. سهم روسیه، چین و کره شمالی در توسعه ظرفیت تسلیحاتی ایران امر پنهانی نیست، با این حال، نام شرکت مخابراتی ام تی ان برای اولین بار است که در زمینه انتقال فناوری به ایران در زمینه صنایع دفاعی شنیده می شود.

شرکت تُرکسل (Turkcell) اگرچه در مناقصه اپراتور دوم که از سوی ایران در سال ٢٠٠٤ برگزار شد، با ارائه بهترین پیشنهاد به جای آوردن تمام شرایط قرارداد، برنده مناقصه شد، اما ام تی ان با توسل به روشهای غیرقانونی باعث لغو مناقصه شد. پس از آن نیز دولت ایران اعلام کرد که این مناقصه را به کنسرسیومی داده که ام تی ان دومین سهامدار بزرگ آن بود. شکایت ترکسل برای جبران ضرر و زیان ناشی از این روند همچنان در محاکم قضایی پابرجاست.

ام تی ان در واقع سابقه ای طولانی در فعالیتهای غیرقانونی دارد. در سال ٢٠١٩ یک پرونده کیفری علیه این شرکت در ایالات متحده به دلیل پرداختهای منظمش به گروه هایی مانند طالبان و القاعده برای جلوگیری از حمله به زیرساختهایش (دکلهای مخابراتی، برجهای فرستنده و غیره) در افغانستان بین سالهای ٢٠٠٩-٢٠١٧ تشکیل شد. علاوه بر این، این شرکت به جرم بیشتر نشان دادن هزینه های خود با استفاده از فاکتورسازی از طریق شرکتهای صوری و فرار مالیاتی به ارزش میلیاردها دلار در بسیاری از کشورهای آفریقایی (غنا، نیجریه، اوگاندا و غیره)، ١.٧ میلیارد دلار در نیجریه جریمه گشت.

نکته اصلی در مقاله لارسون ادعای کمک ام تی ان به فناوری تولید هواپیماهای بدون سرنشین در ایران است. البته خود او هم معترف است که هیچ دلیل مشخصی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. با این حال، در این زمینه به برخی سرنخها نیز اشاره می کند. به گفته لارسون، پهپاد ابابیل ٣ که اخیراً از سوی ایران تولید شده است، کاملاً متفاوت از پهپادهای ابابیل ١ و ابابیل ٢ و از نظر فنی بسیار برتر از آنان است. پهپاد ابابیل ٣ دارای ویژگی های بسیار مشابهی با DENEL-SEEKER آفریقای جنوبی است. نویسنده اذعان می کند که شباهت بین ابابیل 3 و DENEL-SEEKER ممکن است در نتیجه فرآیند «مهندسی معکوس» حاصل شده باشد. با این حال، در مکاتبات بین ایران و مقامات ارشد شرکت ام تی ان به هنگام ورود این شرکت به مناقصه مخابرات ایران، اسنادی وجود دارد که نشان می دهد ام تی ان قول داده است تا در زمینه هایی مانند فناوری هلیکوپتر و هواپیماهای بدون سرنشین به ایران کمک کند.
 

مقالات دیگر