دکتر حقی اویغور، معاون مرکز مطالعات ایرانی آنکارا با نگارش مقاله ای برای خبرگزاری آناتولی درباره شرایط نامناسب اقتصادی و اجتماعی مردم ایران گفت: با توجه به ایدئولوژی انقلابی و نوع ساختار حاکم بر ایران پذیرش احتمالی خواسته های واشنگتن را می‌ توان به نوعی تغییر بی سر و صدای نظام این کشور دانست.

وی در این مقاله اختصاصی همچنین اظهار داشته است: «ایران با دوره شدیدی از خشکسالی روبرو است و اخبار مربوط به مشکلات ناشی از بی آبی تقریبا همه روزه بخش اعظمی از اخبار مربوط به این کشور را در بر می‌ گیرد.

بحران آب در ایران تا بدانجا تشدید یافته که غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل ایران چند روز پیش طی اظهاراتی جنجال برانگیز گفت که "اسرائیل و یکی از کشورهای منطقه ابر و برف ایران را می ‌دزدند".

باید در نظر گرفت که کشورهای همسایه ایران مانند عراق و افغانستان نیز با بحران خشکسالی روبرو هستند. فارغ از تأثیر خشکسالی بر تولید محصولات کشاورزی و اقتصاد، تأثیرات اجتماعی این مسئله نیز از هم اکنون در ایران فراگیر شده است.

طی ماه های اخیر شاهد نزاعی بی پایان میان شهرها و استانهای مختلف این کشور بر سر موضوع استفاده از منابع آبی هستیم. اما مسئله کم آبی تنها مسئله ای نیست که تابستان امسال را برای مقامات نظام حاکم بر ایران به دوره ای بغرنج تبدیل کرده است.

دونالد ترامپ در ١٢ مه سال جاری ضمن اعلام خروج آمریکا از برجام گفت که واشنگتن تحریمهای جدید و سنگینی را علیه تهران آغاز خواهد کرد. آثار اقتصادی و سیاسی این تصمیم از همین حالا اقتصاد، سیاست و جامعه ایران را تحت تأثیر شدیدی قرار داده است.

مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز ٢١ مه با اعلام شروط ١٢ گانه این کشور برای ایران، گفت که تهران در صورت عدم پذیرش این شروط با سنگین ترین تحریمهای تاریخ روبرو خواهد شد.

اگر چه مقامات دولت ترامپ همواره تأکید کرده اند که به دنبال تغییر رژیم در ایران نیستند، اما با نگاهی دقیق به شروط تعیین شده برای ایران متوجه خواهیم شد که اجرای تمام این شروط از سوی تهران، می‌ تواند در آینده ای نه چندان دور منجر به تغییر نظام حاکم بر این کشور شود.

به نظر می ‌رسد آمریکا از سیاست چماق و هویج خود در قبال ایران به سمت یک راهبرد بلندمدت برای تغییر رژیم، تغییر رویکرد داده است. راهبرد دولت ترامپ به عنوان یک بازرگان واقعگرا با اهداف قوانین و پیمانهایی همچون «کاتسا» «فاتف» و «آیسا» که مدتها پیش از سوی آمریکا طراحی شده و درای مشروعیت بین المللی نیز هستند، تطابق زیادی دارد.

به نظر بسیاری از مقامات ایران، شروطی که هم اکنون آمریکا پیش پای تهران قرار داده به شرایطی که برای رژیم صدام حسین رهبر سابق عراق ایجاد و به بهانه وجود سلاحهای کشتار جمعی بخش بزرگی از توان دفاعی این کشور سلب شد، شباهت زیادی دارد.

مقامات تهران به خوبی می ‌دانند که علیرغم پایبندی اروپا به برجام، این توافق در شرایط جاری هیچ نفع اقتصادی برای ایران ندارد. هنوز تحریمهای سیستماتیک آمریکا علیه ایران شروع نشده و از ماه آینده آغاز خواهند شد. اعتراضات گروه های مختلف مردم ایران به مشکلات اقتصادی تقریبا هر روز در شهرهای مختلف این کشور ادامه دارد.

تصویب و اجرای (FATF) از سوی ایران از بعد کشمکشهای مربوط به سیاست داخلی این کشور نیز اهمیت زیادی دارد. نامه سرگشاده حسن روحانی، رئیس جمهور ایران به احمد جنتی دبیرکل شورای نگهبان قانون اساسی این کشور و درخواست از وی برای همراهی با تصویب طرح مذکور نشانگر این مسئله است.

گروهی از مقامات نظام ایران که مخالف مذاکره با آمریکا هستند، فکر می ‌کنند که واشنگتن آماده رویارویی نظامی با ایران نیست و تلاش دارد از مسیر تحریمهای سنگین و شانتاژ اقتصادی به خواسته های خود از تهران دست یابد.

از دید این گروه تنش میان تهران و واشنگتن هر چقدر هم افزایش یابد، آمریکا ریسک مقابله نظامی با ایران را به جان نخواهد خرید و به همین دلیل نیز نظام ایران در این مرحله باید با تحمل فشارهای اقتصادی سنگین و حفظ ثبات سیاسی، منتظر فرصتی مناسب برای مذاکره برابر و پایاپای باشد.

اگرچه این نوع تفکر تا حدودی منطقی به نظر می ‌رسد، اما باید در نظر گرفت ارزش ریال ایران در مقابل ارزهای خارجی از ١٢ مه سال جاری تاکنون که هنوز تحریمهای آمریکا علیه ایران آغاز نشده، تا ٥٠ درصد کاهش یافته است.

احتمال تکرار «سندرم ونزوئلا» در ایران دست‌ کم هنگامی که ماه نوامبر دور دوم تحریمهای آمریکا اجرایی شود، نیز بسیار زیاد است. ایران که تمام خواستها و مطالبات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مردم را با بهانه «نباید مانند سوریه شویم» رد کرده، اکنون با خطر تبدیل به ونزوئلایی دیگر مواجه است.

دونالد ترامپ نیز برای کشاندن مقامات ایرانی به پای میز مذاکره منتظر ایجاد چنین وضعیتی است. شاید هم آیت الله خامنه ای، رهبر ایران در لحظات آخر با طرح یک «نرمش قهرمانانه» جدید و البته بزرگتر درخواست ترامپ برای مذاکره را بپذیرد.

تا زمانی که این نرمش قهرمانانه شکل نگرفته، باید منتظر واکنش ٨٠ میلیون ایرانی به شرایط نابسامان اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، میزان موافق مدیریت اعتراضات توسط گروه های مخالف نظام و اشتباهات فاحشی همچون خروج از برجام و بستن تنگه هرمز از سوی ایران باشیم. هرچند چنین اقداماتی باعث ایجاد ائتلاف بین المللی علیه تهران خواهد شد».

اصل مقاله به زبان ترکی در تاریخ ٦ ژوئیه در خبرگزاری آناتولی منتشر شده است:

https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/iran-da-sicak-yaz/1196380​