Haftalık Basın Özeti 14-20 Nisan 2018

Haftalık Basın Özeti 14-20 Nisan 2018
Haftalık Basın Özeti 14-20 Nisan 2018 (25-31 Ferverdin 1397)
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Tahran Belediye Meclisi Yeni Belediye Başkanını Seçecek

Tahran Belediye Meclisi Sözcüsü Ali İ’ta 17 Nisan Salı günü Tahran belediye meclis üyeleriyle gerçekleştirilen toplantı sonrası yaptığı açıklamada yeni belediye başkanının 13 Mayıs Pazar günü seçileceğini açıkladı. Belediye başkanlığı için yedi adayın olduğunu belirten İ’ta öncelikle bunlardan ikisinin 8 Mayıs’ta seçileceğini ve nihai olarak son iki aday arasındaki seçimin ise 13 Mayıs Pazar günü yapılacağını ifade etti.

Tahran Belediye Başkanı Reformist Muhammed Ali Necefi Belediye Eski Başkanı Muhammed Bâkır Kâlibaf’ın döneminde yapıldığını öne sürdüğü yolsuzluk dosyalarını ortaya çıkardıktan sonra muhafazakârlarla karşı karşıya gelmişti. Daha sonra kendi döneminde belediyenin düzenlediği bir şenlik programıyla ilgili Necefi, muhafazakârların eleştirilerine hedef olmuş nihayetinde ülke başsavcısı kararıyla tutuklanmıştı. Gelen baskılar sonucunda Necefi 14 Mart Çarşamba günü Belediye Meclisine istifasını sundu. İstifası kabul edilmeyen Necefi geçtiğimiz hafta tekrar istifasını sunmuştu. Tahran Belediye Başkanının İdari ve Mali İşlerden Sorumlu Yardımcısı Semiullah Hüseyni Mekarim, Necefi’nin istifasından sonra 10 Nisan Salı günü Tahran Belediyesinin vekaleten yeni başkanı olmuştu.

İran’da belediye başkanları Belediye Meclisi tarafından seçilmektedir.

Ruhani ve DMO Arasında Yolsuzluk Tartışması

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 18 Nisan Çarşamba günü ‘Ordu ve Kara Kuvvetleri Günü’ münasebetiyle katıldığı geçit töreninde konuştu. Ruhani’nin Devrim Muhafızları Ordusuna (DMO) ‘yolsuzluk’ göndermesi tartışmalara neden oldu. Ruhani, “Ordu siyaseti iyi anlıyor ama asla siyaset oyunlarının içerisinde yer almadı ve Humeyni’nin vasiyetini çok iyi yerine getirdi. Bugün toplumdaki hiçbir yolsuzluğa Ordu komutanlarının adı bulaşmamıştır. Bu Ordu’nun samimiyetini ve temizliği gösteriyor.” açıklamalarında bulundu. Devrim Muhafızları ise “20 Nisan Devrim Muhafızları Ordusu Günü” münasebetiyle yayımladığı bildiride Ruhani’nin yolsuzluk imasına cevap verdi. Bildiride “Bazıları bilerek ya da bilmeyerek nasihat veya eleştiri için düşmanla aynı dili kullanıyor ve böylece DMO’ya yabancıların ve devrim düşmanlarının saldırısına zemin hazırlıyor. DMO her zaman eski Devrim Rehberinin [Humeyni] öğütlerine uyarak dönemin [Hamenei] Veliyi Fakihi’nin emri altında çalışmıştır.” ifadelerine yer verildi. Ayrıca DMO Besic Teşkilatı Başkanı Tuğgeneral Golam Hüseyin Gaybperver ise yaptığı açıklamada “Resmî ağızlardan yüksek sesle yapılan açıklamalar DMO’nun konumunu zayıflatamaz.” ifadelerini kullandı.

Sistan ve Beluçistan’da DMO’ya Saldırı

Devrim Muhafızları Kara Kuvvetleri Kudüs Karargâhı Halkla İlişkiler Bürosu’ndan yapılan açıklamada Sistan ve Beluçistan eyaletinin Zahidan şehrinin Mircâve bölgesinde 17 Nisan Salı günü bir grup tarafından Devrim Muhafızları’na ait sınır güvenlik noktasına saldırı gerçekleştirdiği bildirildi. Açıklamada Pakistan’dan gelen grubun sınır korucularına yaptığı saldırı sonrası çıkan çatışmada saldıran gruptan üç kişinin öldürüldüğü ve bazılarının da yaralandığını aktarıldı. Ayrıca Devrim Muhafızlarından iki askerin hayatını kaybettiği ve iki askerin ise yaralandığı belirtildi.

ABD’nin Suriye Saldırısına İran’dan Tepkiler

ABD öncülüğünde İngiltere ve Fransa’nın katılımıyla 14 Nisan’da Suriye’ye gerçekleştirilen hava saldırısıyla ilgili İran’dan tepkiler geldi. Saldırıyı ‘cinayet’ olarak gören Devrim Rehberi Ali Hamenei Amerika, İngiltere ve Fransa liderlerini ‘katil’ olarak adlandırdı. Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin ile telefon görüşmesi gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ABD’nin saldırısını ‘saldırganca ve yenilmiş olan teröristlere moral vermek’ olarak yorumladı. Meclis Başkanı Ali Laricani saldırıyla ilgili Arap devletlerini eleştirerek “Bazı Müslüman ülkelerin ihaneti mümin kitlelerin aklında kalacaktır.” ifadelerini kullandı.  İngiltere Dış İşleri Bakanı Boris Johnson ile telefonda görüşen Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise Amerika’nın yaptığı iki saldırının Suriye rejimini ‘teröristler’ karşısında üstün olduğu ve yenilmek üzere olduğu bir sırada gerçekleşmiş olmasına dikkat çekti.

Yetkililer Telegram Hesaplarını Kapatıyorlar

Bazı yetkililer bir süredir milli güvenliği tehdit ettiği gerekçesiyle kapatılması veya sınırlandırılması gündemde olan Telegram hesaplarını kapattılar. İlk olarak 19 Nisan Perşembe günü Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin Eserlerini Koruma ve Yayma Ofisi Telegram hesabını (khamenei.ir) milli güvenliği korumak ve sosyal medyadaki tekelciliği kaldırmak için kapattığını bildirdi. Hamenei’nin yaklaşık bir milyon takipçisi olan Telegram hesabının (khamenei.ir) ‘yerli sosyal medya araçlarını desteklemek’ amacıyla kapatıldığı ve bundan sonra yerli uygulamalardan bilgilendirme yapılacağı açıklandı. Bunun devamında Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, Cumhurbaşkanlığı Ofisi ve birçok kurumun ve yetkilinin hesabından Telegram kullanımının durdurulduğu aktarıldı.

Yeni Füze Sistemi Tanıtıldı

18 Nisan Çarşamba günü ‘Ordu ve Kara Kuvvetleri Günü’ münasebetiyle düzenlenen geçit töreninde İran’ın yeni alçak menzilli hava savunma sistemi olan Kemin (Tuzak)-2 Füze Sistemi tanıtıldı. Söz konusu füze sisteminin İran’ın Mirsad füze sisteminin geliştirilmiş versiyonu olduğu bildiriliyor.

Erdoğan ve Ruhani Telefon Görüşmesi Gerçekleştirdi

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani arasında 17 Nisan Salı günü gerçekleşen telefon görüşmesinde Ruhani, “Bütün ülkelerin bölgedeki yasadışı müdahalelere karşı duyarlı olmaları gerekir.” dedi. Ruhani ayrıca bu görüşme sırasında “Hiçbir şey kanıtlanmadan ve kimyasal silah araştırmacıları araştırmalarının sonuçlarını resmî olarak açıklamadan, hiçbir ülkenin askeri harekette bulunmasına izin verilmemelidir.” açıklamasında bulundu.

Zarif: ABD Anlaşmayı Sonlandırdığında Mutlu Olmayacak

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif 17 Nisan Salı günü yaptığı açıklamada, ABD’nin anlaşma konusunda karar vermesi gerektiğini, aksi halde ABD’nin İran ve uluslararası toplumdan tepkiler alacağını söyledi. AB’nin JCPOA’daki rolü ve konuyla ilgili politikalarının şeffaflığı konusunda soru sorulan Zarif “Bölgesel gelişmeler konusunda AB ile ciddi anlaşmazlıklarımız var.” açıklamasında bulundu. Ayrıca Zarif, Batı politikalarının, bölgeyi olduğu gibi Avrupalıları da bir sonraki aşamada olumsuz etkilediğini ve terörizmi alevlendirdiğini belirtti.

Zarif Duşanbe’de Tacikistan Lideriyle Görüştü

ECO Dışişleri Bakanları Konseyi 23. toplantısına katılmak üzere 17 Nisan Salı günü Tacikistan’a giden İran Dışişleri Bakanı Zarif, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ile bir araya geldi. Görüşmede taraflar bölgesel ve uluslararası konuları ele aldı. İki ülke arasındaki sayısız ortaklığa işaret ederek enerji ve teknoloji de dahil olmak üzere farklı siyasi, ekonomik kültürel alanlarda daha yakın ilişkiler kurma gereğinin altını çizdi. Taraflar ECO Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısında, ECO projelerinin ve programlarının uygulanmasının durumunu, ECO Sekreterliğinin uluslararası kuruluşlarla ilişkilerini, uzman kuruluşların ve ECO’nun bağlı kuruluşlarının faaliyetlerini ve ECO’nun Afganistan’a Yardım Programı’yla ilgili konuları tartışacaklar. Zarif ayrıca İran hükümetinin, bölgedeki terörizm ve aşırılıkçılar ile başa çıkmak için de kapsamlı bir strateji belirlemeye her zaman hazır olduğunu ifade etti.

AB Nükleer Anlaşmayı Korumak İstiyor

Lüksemburg’daki Dışişleri Konseyi toplantısından önce AB Güvenlik ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Mogherini nükleer anlaşma hakkında açıklamalarda bulundu. “Avrupalılar her zaman bunu açıkça ortaya koymuşlardır, Avrupa Birliği her zaman bizim için anlaşmayı korumanın hayati önemde olduğunu açıkça göstermiştir. Anlaşma Avrupa Birliği için stratejik bir çıkardır ve biz buna bağlı kalacağız.” açıklamasında bulunan Mogherini, 12 Mayıs’taki “son teslim tarihine” işaret etti ve sözlerine şöyle devam etti: “Şimdiye kadar olduğu gibi, tüm tarafların anlaşmanın uygulanmasına ve tarafların tam olarak anlaşmaya bağlı kalmasını sağlamak için Amerikalı arkadaşlarımızla birlikte çalışmak için elimizden geleni yapıyoruz.” Mogherini ayrıca nükleer anlaşmanın yüzde yüz korunmasının yanında Suriye ve Yemen meselelerini ve insan hakları gibi konuları da AB’nin ihmal etmediğini ve her birinin ayrı ayrı ele alındığını vurguladı.

Yemen Başbakanı: İran Husilere Balistik Füze Sağladı

Yemen Başbakanı, Suudi Arabistan’ı hedef alan Husi milisleri tarafından kullanılan balistik füze ve uçakların İran tarafından yapıldığını belirtti. Cumartesi günü, Aden’deki kabine toplantısından sonra Başbakan Daghr, Husilerin kullandığı silahların ülkenin ordusuna ait olmadığını belirtti. Daghr, Husilerin İran tarafından kontrol edildiğini kaydederek “İran barış istemiyor, bu yüzden Arap koalisyonunu ve uluslararası alanda tanınan hükümeti barış görüşmelerinden geri çekmeye zorlamak için Husilerin Suudi Arabistan’a yönelik roket saldırılarını yoğunlaştırdılar.” dedi.

İran Savunma Bakanı’nın Irak Ziyareti

İran İslam Cumhuriyeti Savunma Bakanı Amir Hatemi ve heyeti, Bağdat’a yaptığı ziyaretin ikinci gününde Irak İçişleri Bakanı ile bir araya gelerek bölgesel meseleleri görüştü. İran ve Irak’ın arasındaki kültürel, sosyal, ekonomik ve politik alanlarda birçok ortak noktaya değinen Hatemi, İran’ın Irak halkı ve hükümetine her koşulda yardım ettiğini ve etmeye de devam edeceğini, İran’ın önceliğinin Irak’ı yeniden inşa etmek olarak planlandığını da ayrıca vurguladı.

İran Dışişleri Bakanlığından Afrika Birliğine Destek

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasimi 18 Nisan Çarşamba tarihinde Afrika Birliği’nin Suriye’ye yönelik yayımladığı bildiriyle ilgili açıklamada bulunarak Afrika Birliği’nin tutumunun yerinde ve önemli olduğunu söyledi.

BM Özel Temsilcisi ile Suriye Konusunda Görüşmeler

BM özel temsilcisi Staffan De Mistura, 18 Nisan Çarşamba günü Ankara’da Türk yetkililerle Suriye konusunda görüştü. De Mistura’ya yakın kaynaklardan alınan bilgiye göre De Mistura Suriye meselesini görüşmek amacıyla yakında Tahran ve Moskova’ya gidecek.

İran Hükümetin Döviz Kurunu Sabitlemesi

İran Bütçe Düzenleme Komisyonu Üyesi Hadi Ghavami, hükümetin döviz kurunda sabitleme (4200 Tümen) kararı aldıktan sonra petrol satışlarıyla birlikte devlet gelirlerinin en az 17 bin milyar Tümen artacağını söyleyerek, bu gelirin sübvansiyon şeklinde üretim ve istihdamı desteklemek için kullanılması gerektiğini söyledi. Hadi Ghavami, 1397 (2018-19) bütçe kanununa göre, petrolün varil fiyatının 55 dolar olduğunu ve Riyal ile hesaplama oranının 3500 Tümen olarak belirlendiğini açıkladı. Ghavami, günde 2,5 milyon varil petrol satışı ile yıllık petrol satış hacminin 900 milyon varil civarında olduğunu ve ülkenin yıllık 50 milyar dolar gelir elde edeceğini beyan etti. Ghavami, dolar kurunun 3500 Tümenden 4200 Tümene yükselmesiyle birlikte, devletin gelirinin büyük ölçüde artacağını ve son olarak devletin gelirlerinin tüketim anlamında tanımlanması gereken meblağın yaklaşık 17,5 bin milyar Tümen kadar büyüyeceğini ekledi.

Yeni Yıllın İlk Sübvansiyonları Dağıtıldı

Ferverdin (Nisan) sübvansiyonları bu ayın ilk haftası vatandaşların banka hesaplarına yatırıldı. 1397 (2018-19) bütçe kanuna göre, 48 bin milyar Tümen öngörülen sübvansiyondan 33.500 bin milyar Tümeni vatandaşlara tahsis edildi. En son istatistiklere göre, hedeflenen sübvansiyon listesinde 77 milyondan fazla kişi olduğu ve hükümetin ailelere aylık kişi başına 45.500 Tümen ödeyeceği belirtiliyor.

İran ve Türkiye Ulusal Para Birimlerini Ticarette Kullanmaya Başladılar

İran ve Türkiye arasında Ekim 2017’de yapılan anlaşma ile iki ülke arasında yapılan ticarette İran Riyali ve Türk Lirasının kullanılması kararlaştırılmıştı. Bu anlaşma İran Merkez Bankası tarafından 16 Nisan Pazartesi açılan ilk kredi mektubu ile uygulamaya sokuldu. İran Riyalinin ve Türk Lirasının dönüştürülmesinin kolaylığı ile birlikte iş adamları için de transfer maliyetinin azalacağı öngörülmekte. Anlaşmaya göre, Türkiye ve İran merkez bankaları her biri 5 milyar Türk lirasına eşdeğer (1,4 milyar $) kredi miktarını bir yıllığına kullanımını sağlayacak şekilde muhabir banka hesabında kredi mektubu olarak tutacaklar. Böylece iş adamları bir yıl içinde yaptıkları ticari işlemlerin karşılığı olan tutarı bu hesaptan kullanacaklar. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz yıl yapılan bu anlaşma ile Türk-İran ticaret hacminin 30 milyar dolara çıkarılmasının hedeflendiğini belirtmişti.

İran Dolardan Vazgeçerek Avroya Geçti

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin başkanlığında 18 Nisan Çarşamba günü toplanan bakanlar kurulunda alınan karar gereğince tüm bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarının işlemlerinde kullanılan yabancı para biriminde dolardan Avro’ya geçildiği bildirildi. Kararın açıklanmasından itibaren İran devlet kurumlarına finansal verilerin Avro cinsinden oluşturulacağı ve doların döviz hesaplamalarından çıkarılacağı bildirilmektedir. Ayrıca İran Merkez Bankası, Avro’nun Riyal karşısında kur bildiriminin yapıldığı tarihten itibaren düzenli olarak yönetmekle görevlendirildi.

İran’ın Suriye’deki Harcamaları

İran’ın Esad rejimine yılda 5 milyar dolardan fazla harcama yaptığı belirtiliyor ve dolayısıyla 7 yıl zarfında İran’ın Suriye’de yaptığı harcama tutarı yaklaşık 35 milyar dolar civarında. Bu rakam İran’ın yıllık savunma harcamalarının 3 katına tekabül ediyor.

İran Suriye’deki petrol, doğal gaz ve fosfat madenlerinden bugüne kadar yaptığı harcamaların karşılığını almak istemektedir. Doğuda İran, Rusya ve Çin ile Batı’da ABD ile Avrupa’nın karşı karşıya geldiği Suriye’de yedinci yılını dolduran bu savaş geride büyük bir yıkım bıraktı. Suriye’nin yeniden inşa edilmesi için ilk etapta 500 milyar dolar gerektiği görülmektedir.

İlaç Fiyatlarında Artış

Döviz kurunda son zamanlardaki dalgalanmalar sebebiyle ithal edilen bazı özel ilaçlarda minimum %15 artış oldu. İran Meclis Sağlık Komisyon Üyelerinden Muhammed Naim Emini Ferd, doların artması ile bazı özel ilaç fiyatlarında %10-15 civarı artış olduğunu fakat bu ilaçların birkaç ay önceki döviz kuru ile ithal edildiğini ve bu yüzden de fiyat artışının olmaması gerektiğini belirtti. İran Sağlık Bakanı Hasan Gazizade Haşimi, döviz dalgalanmasından sonra ilaç ve tıbbi malzeme fiyatlarındaki artışın normal olduğunu ve piyasaya müdahale etmenin doğru olmadığı açıklamasını yaptı.

İran Sağlık Bakanlığından yapılan açıklamada ise ilaçların %97’sinin yerli olduğu iddia edildi. Fakat ilaç üretim firmaları bu rakamı doğrulamıyor ve ilaçların yaklaşık %20’sinin ithal edildiğini savunuyor.

Ahvaz’da İçme Suyu Sıkıntısı

Ahvaz’ın fakir bölgelerinde içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesinin kesişmesi içme suyundaki kaliteyi düşürmeye devam ediyor. Bu nedenle şehir halkında cilt sorunlarında ve hepatit vakalarında artış görülmekte. Ahvaz Jundeşapur Tıp Bilimleri Üniversitesi Rektörü İrec Nazari, son zamanlarda birkaç Hepatit A vakasının rapor edildiğini belirtti.

Ahvaz Valisi Golam Mirza Şeriati altı ay içerisinde Ahvaz’ın su kalitesinin arttırılacağı açıklamasında bulundu. Bazı kaynaklar Ahvaz’ın 301 bölgesinde içme suyu şebekesi ile kanalizasyon şebekesinin kesiştiği belirtiliyor.

Karun nehrindeki tuzluluk oranlarının hızlı artışı da hem içme suyunun kalitesini düşürmüş hem de suyun tarım arazilerinde kullanılmasını engellemiştir.

Yağışlarda Azalma

İran son yılların en az yağışlı dönemini yaşamaktadır. Nitekim son 50 yılın yağış ortalaması 205 milimetre civarında iken bu yılbaşından itibaren yağışlarda %46 civarında düşüş ile sadece 111 mm yağış kaydedilmiştir. En çok yağış 875 mm ile Mazenderan eyaletinin Ramser şehrinde görülürken en düşük yağış ise 3,3 mm yağış ile Sistan ve Beluçistan eyaletine bağlı Seravan şehrinde kaydedilmiştir.

500 Bin İnşaat Mühendisi İşsiz

İran Yol ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Hamid Mezahiryan, İran’da yaklaşık 500 bin inşaat mühendisinin işsiz olduğunu ve bazı devlet memurlarının da ikinci bir iş olarak inşaat sektöründe çalıştığını belirtti. Hamid Mezahiryan, istihdamın ülkenin en önemli tartışma konularından biri olduğunu, devlet memurlarının da ikinci bir iş olarak inşaat sektörüne yöneldiklerini söyledi. Mezahiryan, devlet memurlarının inşaat sektörüne eğilimlerinin engellenerek bu alandaki istihdam fırsatlarının inşaat mühendislerine sunulabileceği açıklamasını yaptı.

Amerikan Fizik Derneği Sakharov Ödülü Nergis Muhammedi’ye Verildi

Amerikan Fizik Derneği tarafından insan hakları savunucusu bilim adamlarına verilen Sakharov Ödülü bu yıl İran’da idam karşıtı faaliyetlerde ve demeçlerde bulunan aktivist Nergis Muhammedi’ye verildi. Nergis Muhammedi, idam karşıtı eylemleri nedeniyle 16 yıl hapisle cezalandırıldı ve şu an Tahran’daki Evin Cezaevi’nde bulunmaktadır. Amerikan Fizik Derneği Başkanı, Nergis Muhammedi hakkında bilimsel çalışmalarını sekteye uğratacak kadar hapishanede geçirdiği uzun süreye, kovuşturmalara ve çeşitli sıkıntılara rağmen İran’daki idam cezasının kaldırılması için verdiği mücadeleyi bırakmayan örnek bir şahsiyet olduğunu söyledi. İran yargı erki, uluslararası ve iç kamuoyundan Nergis Muhammedi’nin serbest bırakılmasına dair taleplerini şimdiye kadar cevapsız bırakmıştır. Ayrıca Muhammedi’nin İran dışında yaşayan ailesiyle telefonda iletişim kurulmasına da izin verilmemektedir.

Nergis Muhammedi, idam cezasına karşı söylemlerinin yanında İran’da kadın hakları, fikirlerinden dolayı hapis yatan insanlar ve İran’daki azınlık meseleleri hakkında da kamuoyuyla düşüncelerini paylaşan biridir. Amerikan Fizik Derneği, dört yıl önce ödülünü diğer bir İranlı fizikçi olan ve 7 yıl İran’da hapis yatan Omid Kukebî’ye vermişti.

Amerikan Fizik Derneği dünya çapında 50 bin üyesiyle birlikte dünyanın en büyük derneklerinden biri olarak kabul edilmektedir. Ödüle adı verilen Andrei Sakharov, nükleer silahlanmaya karşı tavrından dolayı Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüş ve Sovyetler döneminde insan hakları ihlallerini protesto etmekten dolayı Sovyet rejimi tarafından 10 yıl hapis cezasına çarptırılmış bir Rus nükleer fizikçidir.

Sistan ve Beluçistan’da Kuraklık

14 Nisan Cumartesi günü, Sistan ve Beluçistan Eyaleti Milletvekili Ahmed Ali Keyha ile yapılan bir röportajda Ali Keyha, Sistan ve Beluçistan’daki yağış miktarının bu yıl şiddetli bir biçimde düşüşüne işaret ederek yağış azlığının bölgede kuraklık meydana getirdiğini ve bunun kitlesel göçlere sebebiyet vererek yakın zamanda bir milli güvenlik sorunu haline geleceği uyarısında bulundu. Ali Keyha, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi bölgedeki su sıkıntısına dair bilgilendirdiğini ve tedbir almakta geç kalınırsa yaşanan sıkıntının yalnızca bölge halkını değil tüm ülkeyi meşgul edecek bir probleme dönüşeceğine dair endişelerini paylaştığını belirtti. Sorunun büyüklüğüne dikkat çekmek isteyen Keyha, yaşanacak kitlesel göçün sonucunda Sistan ve Beluçistan’ın nüfus bakımından boşalacağı, İran’ın doğu sınırından Kum şehrine kadar kimsenin yaşamadığı boş bir coğrafyayla karşı karşıya kalınacağı ihtimalini dile getirdi. Keyha’nın verdiği bilgilere göre Sistan ve Beluçistan’daki yağış miktarı bu sene %70 oranında azalmıştır ve eyaletin kuzey kısmında tatlı su temini için herhangi bir imkân bulunmamaktadır.

Sistan ve Belucistan eyaletinin ana su kaynaklarından birinin Afganistan’dan geçerek İran ve Afganistan sınırındaki Hamun Gölü’ne akan Hirmend Nehri oluşturuyor. İran ve Afganistan hükümetleri Pehleviler zamanında varılan bir anlaşmaya göre gölün suyundan ortak biçimde yararlanma hakkına sahip bulunuyorlar. Ancak İran tarafı son zamanlarda Afganistan’ın anlaşmadaki bu hakka saygı göstermediği ve gölden elde edilen tatlı su kaynağından İran’ın yararlanmasına karşı çıktığı iddiasında bulunuyor. Ali Keyha, Afganistan ile yaşanan su krizinin yanında hükümetin attığı yanlış adımların da bölgedeki su kıtlığına sebebiyet verdiğini, bu konuda Zabol’deki tatlı su kaynaklarının birçoğunun eyalet merkezi Zahidan’a aktarılmasını örnek gösterdi. Keyha, sorunun çözümü için eyaletin Umman Denizi’nin kıyısında yer alan Çabehar limanında arıtma tesisleri vasıtasıyla denizden elde edilecek tatlı suyun bölgede kullanılması teklifinde bulundu.

2018 yılı başında yapılan ve kamuoyuyla paylaşılan bir araştırmada Sistan ve Beluçistan eyaletinin İran’ın ekonomik açıdan en fakir eyaleti olduğu sonucu ortaya çıktı. Eyalet sınırları içerisinde bulunan Zabol, Çabehar, Kanerek, Zahidan ve Nikşehr ilçeleri ise ülkenin en fakir bölgelerini oluşturuyor.

Hirmend Nehri Havzası Kuraklık Tehdidi Altında

Sistan ve Beluçistan Eyaleti’nin kuzeyinde yer alan Hirmend İlçesi Tarım Müdürü, Hirmend Nehri’nin suladığı tarım alanlarının %80’inin kuraklıkla karşı karşıya olduğunu, ilçede yalnızca 8 bin hektarlık bir alanda tarım faaliyetinin yapılabildiğini ve bölgedeki tarım üreticilerinin oldukça zor bir durumda olduklarını açıkladı. Bölgede tarım faaliyetinin sekteye uğramasında ve en büyük su kaynaklarından biri olan Hirmend Nehri’nin yağışlardaki azalış ve sıcaklar nedeniyle kuruması en büyük etken olarak görülüyor. Bunun yanında tarım alanlarını sulamak için açılan 3500 su kuyusunun neredeyse üçte birinde su seviyesindeki azalma ve sudaki tuz oranının artması da bölgede tarımı faaliyetini zorlaştırıyor. Eyaletin merkezi Zahidan şehrinin 185 km güneyindeki Haş ilçesinde de çiftçiler yaşanan kuraklıktan zarar gördüklerini belirtiyorlar. Haş ilçesi, eyaletteki ziraat üretiminin en fazla olduğu ve yaşanan kuraklıktan dolayı en çok etkilenen bölgelerden birisi. Eyalet halkının soruna dair dile getirdiği talepler arasında devlet tarafından su kaynaklarının kullanımında tasarruflu olmanın öneminin anlatılması ve hükümetin yeni su kaynakları temini çalışmalarında bulunması yer alıyor. Bu konuda hükümetin attığı adımlar arasında Haş’ta 10 bin hektara yetecek kadar yeni bir su kanalının tesis edilmesi bulunmakta. Haş Kaymakamı Muhammed Ekber Çakerzehî, su tasarrufu ve su kaynaklarının yeniden ihya etmek amacıyla suyun dengeli kullanımı konularında halkın bilgilendirilmesi amacıyla üniversitelerin ve idari kurumların da katılacağı programların düzenleneceğini belirtti ve eğer dikkatli davranılmaz, kuraklık bu şekilde devam ederse önümüzdeki yaz mevsiminin bölgedeki insanlar için oldukça zor geçeceği uyarısında bulundu.

İran’ın yüz ölçümü bakımından ikinci sırada yer alan eyaleti Sistan ve Beluçistan, 2 yıldır kuraklık sıkıntısıyla karşı karşıya bulunuyor.

Huzistan Son 50 Yılın En Kurak Dönemini Yaşıyor

İran’da yağış oranlarında azalma ve kuraklık sorunu ülkenin batısında yer alan Huzistan eyaletini de etkiliyor. 16 Nisan Pazartesi günü Huzistan Eyaleti Su ve Elektrik Kurumunun ev sahipliğinde gerçekleştirilen “Huzistan’da Kuraklık ve Su Yetersizliği Krizi” oturumunda konuşan Huşeng Hasunizade, Huzistan’da en şiddetli kuraklığın yaşandığı 2007-2008 yılları arasında bile yağış oranlarında %40 düşüş yaşanmadığını ancak içinde bulunduğumuz 2018 yılında bu azalmanın %50’ye ulaştığını belirtti.

Kültür ve İrşad Bakanının Irak Ziyareti

İran Kültür ve İrşad Bakanı Seyyid Abbas Salihî, 16 Nisan Pazartesi günü, Irak devleti siyaset, kültür, sanat makamları yetkilileri ve din adamlarıyla görüşmek üzere bakanlık yardımcılarından oluşan bir heyet eşliğinde Irak’a ziyarette bulundu. 16 Nisan günü yapılan bu ziyaret Seyyid Abbas Salihî’nin bakanlığı dönemdeki ilk ziyareti olarak kayıtlara geçti. Salihî’nin ilk günkü programında Irak kültür ve sanat camiasına mensup seçkin kişilerle görüşmelerin yanında yedinci ve dokuzuncu imamlar Musa Kazım ve Muhammed Taki’nin kabirlerinin ziyaret edilmesi yer aldı. Kültür ve İrşad Bakanlığının program hakkındaki duyurusuna göre Irak Kültür ve Turizm Bakanlığıyla beraber, bu bakanlığa bağlı Çağdaş Sanatlar Müzesinin ziyaret edilmesi, basın toplantısı, Irak cumhurbaşkanı birinci yardımcısı ve Irak’ın resmî kanalı Irakiyye’nin yetkilileri ile yapılan görüşme Abbas Salihî’nin ziyaret kapsamındaki diğer programlarını oluşturdu. Abbas Salihî, ziyaret sırasında gerçekleştirilen basın toplantısında Irak halkı ile kültürel diplomasinin yanında, Şia diplomasisinin geliştirilmesi adına atılacak adımların devamlılığına önem verdiklerini belirtti. Abbas Salihî, görüşmelerde Saddam döneminde Irak’ın tüm kitlesel iletişim kuruluşlarının Baas rejimine bağlı olduğunu, bu anlamda bağımsız bir kuruluşun mevcut olmadığını ve rejim devrildikten sonra kitlesel iletişim araçlarından mahrum kalan Irak’ın haberleri Amerika ve Irak düşmanlarına ait haber kuruluşlarından alınmak zorunda kalındığını belirtti. Irak Radyo ve Televizyon Birliği Başkanı Seyyid Hamid Huseynî, İran makamlarının yardımı olmasaydı dışarıdan gelen çeşitli saldırılara karşı koyabilecek güçte bir haber servisimiz olmayacaktı dedi ve bu konuda İRNA Haber Ajansının oynadığı rol ve faaliyetlerinden dolayı teşekkür ettiklerini söyledi.

Ünlü Sözlük Yazarı Hayatını Kaybetti

14 Nisan Cumartesi günü sindirim sorunları nedeniyle hastaneye kaldırılan İran’ın ünlü sözlük yazarlarından Golamhoseyn Sadrî Efşar, 17 Nisan Salı günü sabah saatlerinde 84 yaşında vefat etti.

1934 yılında Urmiye şehrinde doğan, ilk ve orta öğrenimini bu şehirde tamamlayan ve daha sonra Tebriz’e gelerek ilk eserlerini burada vermeye başlayan Golamhoseyn Efşar, sözlük yazımı işlerine 1966 yılında Tahran’da İran Sözlük Kurumunda başladı ve yaşamının sonuna kadar bu kurumda çalışmaya devam etti. 1968-1980 yılları arasında İran Bilimler Bakanlığında, bakanlık tarafından basılan eserlerin yayımlanması işlerini yürüttü. Vefat ettiği sırada İran Sözlük Kurumunun yanında Çağdaş Sözlük Yayınlar kuruluşunun sorumlu müdürlüğü görevini de yapmaktaydı. Golamhoseyn Efşar’ın cenaze töreni 18 Nisan Çarşamba günü yapıldı. Anma töreni ise 20 Nisan Cuma günü İbn-i Sinâ Kültür Sarayı’nda gerçekleştirildi.

Tarih Der İran / Tarih’te İran, Sergozeşt-i Sâzmânhâ ve Nihâdhâ-yi İlmî ve Âmuzişî Der İran / İran Bilim ve Kültür Kurumları Tarihi, Ferheng-i Motercim / Tercüme Sözlüğü, Ferheng-i Zebânzedhâ / Deyimler Sözlüğü, Vâjenâme-yi Fennî / Teknik Bilimler Sözlüğü, Ferheng-i Moasir-i Fârsî / Çağdaş Farsça Sözlük, Ferheng-i Farsî-i Elam / Özel İsimler Sözlüğü, Ferheng-i Moasir-i Kûçek-i Farsî / Küçük Çağdaş Farsça Sözlük, Ferheng-i Farsî Do Cildî ve Se Cildî / İki ve Üç Ciltlik (ayrı eserler) Farsça Sözlük, Golamhoseyn Efşar’ın yaşamı boyunca topluma kazandırdığı eserlerin bazılarını oluşturmaktadır.

Kazerûn İlçesi’nin Taksimatına Halkın İtirazı

17 Nisan Salı günü Fars eyaletinde yer alan Kazerûn ilçesinde halkın geniş katılım gösterdiği protestolar yaşandı. Protestolar, Kazerûn milletvekilinin mecliste ilçenin iki ayrı idari bölgeye ayrılması planını açıklamasıyla başladı. Protestolara katılan halk ile emniyet güçleri arasında gerginlik ve çatışmalar yaşandı. Halk gösterilerde bahsi geçen milletvekiline seçimde verdikleri oyları kastederek “verdiğimiz oyları geri istiyoruz” sloganları attılar.

Selman-i Farsî Dizisinin Çekimleri Başlıyor

İran sinema ve televizyon sektörünün ünlü senarist ve oyuncularından Davud Mir Bâgerî, 2019 yılının başlarına doğru Selmân-i Farsî adlı dizinin çekimlerine başlayacaklarını duyurdu. Hz. Muhammed döneminde yaşamış İran asıllı bir sahabe olan Selmân-i Farsî’nin yaşamını konu edinecek olan dizinin İran sinema tarihinin en büyük sanat yapımlarından biri olacağını belirten Davud Mir Bâgerî, dizi senaryosunun üç kısma ayrıldığını, ilk kısmın Selman-i Farsî’nin İran’da doğduğu yere ve İslam öncesi İran’ına dair olacağını açıkladı. Sasani Devleti’nin başkentleri olan kadim Tisfun ve Cey şehirlerini dizide yeniden canlandıracaklarını söyleyen Mir Bâgerî, dizinin ikinci kısmının ise Selman-i Farsî’nin Roma ve Bizans İmparatorluğu topraklarında yaşadığı hadiselere ayrılacağını belirtti. Dizide üçüncü ve son kısım ise İslam dininin ortaya çıkışı ve Selman-i Farsî’nin İslam peygamberinin yanında Mekke ve Medine şehirlerinde geçirdiği dönem ele alınacak. Davud Mir Bâgerî, dizinin İran sinemasına büyük yatırımlar kazandıracağını sözlerine ekleyerek dizi sayesinde İran Nûr Sinema Şirketi’ne ait Tahran ve Kum otobanı üzerinde yer alan film çekim alanlarına yeni düzenlemeler ve ek çekim mekanları kazandırılacağını, böylece İran sinema sektörüne büyük bir yatırım yapılmış olacağını belirtti. İran’da çekilecek sahneler haricinde özellikle senaryonun ikinci kısmı için Türkiye, Ermenistan ve Fas’ta da çekimlerin yapılmasını ve buradaki çekimlerde o ülkelerden oyuncuların dizide yer almasını planladıklarını söyledi. Senaryonun ikinci kısmı çekimlerinin yaklaşık bir buçuk yıl sürmesi bekleniyor. Dizinin tüm çekimlerinin bitirilmesi ve yayına hazır hale gelebilmesi içinse 5 yıl gibi uzun bir sürenin öngörüldüğü belirtiliyor.

İran ile Türkiye Yasadışı Uyuşturucuyla Mücadelede İşbirliğini Artırıyor

İranlı Uyuşturucuyla Mücadele Polis Şefi General Muhammed Mesud Zahedian ve Türk mevkidaşı İbrahim Hakkı Seydioğulları, yasadışı uyuşturucuya karşı yürütülen iş birliği de dahil olmak üzere çeşitli alanlarında iki komşu ülke arasındaki iş birliği alanlarını genişletmeyi kabul ettiler. Ankara’da yapılan toplantıda, İranlı ve Türk yetkililer, uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele amacıyla Tahran ile Ankara arasındaki ilişkileri ilerletmek için görüş alışverişinde bulundular. General Zahedian ve Seydioğulları, iki ülke arasındaki uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele konusunda daha çok istihbarat paylaşımı ve eğitim iş birliği de toplantıda konuşulan konulardandı. Toplantıda, Afganistan’daki uyuşturucu üretimindeki artışın farklı yönleri ve kara para aklama ile mücadele yolları ele alındı. Afganistan ile 900 kilometrelik ortak bir sınırı olan İran, Afganistan’da üretilen uyuşturucu maddelerin Avrupa’ya olan yolculuğunda bir köprü olarak kullanılıyor.

İran ve Kuzey Kore Kültürel Bağları Geliştiriyor

Kuzey Kore’nin İran Büyükelçisi Gang Sam Hyun bir diplomatik heyetin eşliğinde İran’ın ulusal kütüphanesini ziyaret etti ve İran Ulusal Kütüphanesi ve Arşivleri Başkanı Eşref Borucerdi ile görüşmelerde bulundu. Kuzey Kore Büyükelçisini İran milli kütüphanesinde karşılayan Borucerdi, ziyaretin İran ile Kuzey Kore arasındaki kültürel ilişkileri geliştireceğini söyledi. Borucerdi, sekiz yıllık deneyimiyle INLA, düşünürlerin ikinci bir evi olarak kabul edilir, dedi. Sözlerine, merkezimiz bilim adamları ve entelektüellerin bilimsel ve kültürel alanlarda görüş alışverişinde bulunabilmeleri için uygun koşulları barındırmaktadır, diyerek devam etti. İran kütüphanesinin Kuzey Kore ile iş birliğine hazır olduğunu belirterek, “İki ülke, özellikle kültürel alanda iş birliğini genişletmek için büyük potansiyele sahip.” dedi. Gang Sam Hyun, kütüphaneye yaptığı ziyaretten duyduğu memnuniyeti dile getirdi ve sözlerine “İran ve Kuzey Kore’nin ulusal kütüphaneleri arasındaki bağlar büyük önem taşıyor ve ciddi bir şekilde ele alınmalıdır.” diyerek devam etti. Büyükelçi, “İran kütüphanesinin Korece kitapları İranlı araştırmacılara ve kitap meraklılarına ulaştırmak için Kuzey Kore’ye bir oda sağlayacağını umuyoruz.” dedi. Büyükelçi iki taraf arasında bir mutabakat zaptının imzalanmasının kültürel bağları geliştirmenin ilk adımı olarak kabul edileceğini belirtti.

İran ve Azerbaycan Sinema Alanında İşbirliğini Geliştiriyor

İran ve Azerbaycan’ın sinema alanındaki iş birliğiyle ilgili bir toplantıya katılan Azeri yönetmenler ve aktörler sinema ve tiyatro alanlarında iş birliği kurmanın yollarını gözden geçirdiler. İran’ın Azerbaycan kültür ataşesi Asghar Farsi, iki ülke arasındaki kültürel, tarihsel ve sosyal ortaklıkların sinema ve tiyatro alanında ikili iş birliğini ilerletmenin yolunu açtığını söyledi. Ayrıca ataşe İran’ın, İran ve Azerbaycan elitleri arasındaki ilişkileri sürdürmeye hazır olduğunu da belirtti