Haftalık Basın Özeti 15-21 Aralık 2018

Haftalık Basın Özeti 15-21 Aralık 2018
24-30 Azer 1397
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Ahvaz’da İşçiler Gözaltına Alındı

Huzistan eyaletinin Ahvaz şehrinde bir aydan fazla süredir devam eden Ahvaz Ulusal Çelik Sanayi Grubu işçilerinin protesto gösterilerinde 17 Aralık Pazartesi günü 31 işçi gözaltına alındı. İşçilerin protesto gösterileri devam ederken aktarılan bilgiye göre Huzistan Kaymakamlığı ve Adliyesi’nin önünde Devrim Muhafızları Ordusunun özel birliklerinin yerleştiği görülmektedir. Söz konusu işçiler yaklaşık 40 gündür başta birikmiş maaşlarının ödenmemesi gibi nedenlerle gösterilerini devam ettiriyorlar. 11 işçinin serbest bırakıldığı haberleri gelmekle birlikte en az 30 işçinin gözaltında olduğu belirtilmektedir. Ayrıca 18 Aralık Salı günü Kazvin eyaletinin Buyin Zehra Kaymakamlığı önünde toplanan Aryan Demir Çelik Şirketi işçileri de Ahvaz’daki gösterilere destek verdi.

DMO Komutanı Hayatını Kaybetti

Devrim Muhafızları Ordusu Kara Kuvvetleri Komutanlığı Saminü'l-Eimme Karargâhı Komutanı Tuğgeneral Kudretullah Mansuri 16 Aralık Pazar günü ‘kendi silahını temizlerken çıkan kurşunun başına isabet etmesi sonucu’ hayatını kaybetti. İran-Irak Savaşında cephede görev yapmış olan Mansuri, 2014 yılından itibaren Saminü'l-Eimme Karargâhı Komutanlığı görevini yapmaktaydı.

Pakistan’dan İran’a Nota

Pakistan, İran-Pakistan sınırında altı Pakistan askerinin öldürülmesi üzerine 15 Aralık Cumartesi günü İran Büyükelçisi Mehdi Hünerdost’u Dışişleri Bakanlığına çağırarak itirazlarını dile getirdi. 30 silahlı saldırgan sınırda devriye gezen askerlere pusu kurması sonucu altı Pakistan askeri hayatını kaybederken 14 kişi de yaralandı, dört saldırgan ise karşılık ateşi açılması sonucu öldürüldü. Yapılan açıklamalarda henüz bir örgüt ismi zikredilmedi.

İsfahan’ın Su Sorunu Çözülecek mi?

Daha önce istifa eden 19 İsfahan milletvekili, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’ye mektup yazdı. Mektupta, 2013 seçim propagandasında Zayenderud nehrinin ihya edilmesi ve Anayasanın 138. maddesinin verdiği yetkiyle Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısının başkanlığında Zayenderud İhya Merkezi’nin kurulacağı talimatı verdiklerini hatırlattılar. Milletvekilleri ayrıca mektupta, Zayenderud Koordinasyon Kurulu Yüksek Su Konseyi’nin kararlarının uygulanmaması gibi nedenlerle istifa ettiklerini belirterek söz konusu kararların uygulanmasını istediler.

19 İsfahan milletvekili 5 Aralık günü Meclis Başkanı Ali Laricani’ye istifa mektuplarını vererek, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin 2013 ve 2017 seçim propagandasında çiftçilerin su sıkıntısı çektiği İsfahan’a verdiği vaatleri yerine getirmemesinden dolayı ve İsfahan eyaleti ve Zayenderud nehrinin ihya edilmesi için de herhangi bir adım atılmadığını için topluca istifa ettiklerini açıklamışlardı. İsfahan eyaleti Şahinşehr Milletvekili Hüseyin Ali Haci Deligani, mektubu Meclis Başkanının Cumhurbaşkanına ilettiğini ve Ruhani’nin Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri’ye Zayenderud İhya Merkezi’nin kurulması konusunu incelemesini talimatını verdiğini aktardı.

Gelecek Yılın Bütçesi Mecliste

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani başkanlığındaki Yüksek Ekonomik Koordinasyon Kurulu, Yargı Başkanı Sadık Laricani ve Meclis Başkanı Ali Laricani’nin katılımıyla 18 Aralık Salı günü toplandı. Toplantıda Devrim Rehberinin tasarıda öngördüğü değişiklikler yapıldı ve Meclis’e gönderildi.

Tahran Savcısı: Hatemi Yargı Takibinde

Tahran Savcısı Abbas Caferi Devlet Abadi 18 Aralık Salı günü yaptığı açıklamada reformist oluşumlardan olan Moşareket Cephesi’nin Eski Genel Sekreteri Muhammed Rıza Hatemi’nin 2009 seçimlerinde şaibe yapıldığı iddiasıyla bağlantılı olarak yargı takibinde olduğunu ve hakkında iddianame hazırlandığını söyledi. Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi’nin kardeşi olan Muhammed Rıza Hatemi, geçtiğimiz ay, Mahmud Ahmedinejad’ın kazandığı 2009 seçiminde, İçişleri Bakanlığı Seçim Dairesinin 39 milyon seçmenin oy kullandığını açıklanmasına rağmen seçim sandıklarında 32 milyon oy olduğunu, aradaki 8 milyona yakın oyun daha sonradan Ahmedinejad lehine eklenmiş olabileceği iddiasını da ortaya atmıştı.

2009 seçimlerinden sonra reformist Mir Hüseyin Musevi ve Mehdi Kerrubi ile muhafazakâr kanattan Mahmud Ahmedinejad arasında tartışmalar başlamış, Tahran başta olmak üzere İran’ın birçok şehrinde halk protesto gösterilerinde bulunmuştu. Gösteriler 7 gün içerisinde şiddetli biçimde bastırılmış, siyasal otorite söz konusu protestoları seçimin hicri şemsi 1388 (2009) yılında olması hasebiyle “88 fitnesi” olarak adlandırmıştı.

Okulda Çıkan Yangında Dört Çocuk Hayatını Kaybetti

Sistan ve Beluçistan eyaletinin Zahidan şehrinde kız ilkokulunda 18 Aralık Salı günü çıkan yangında yanan dört kız çocuğu hayatını kaybetti.

Netanyahu’dan Hizbullah Açıklaması

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu 20 Aralık Perşembe günü yaptığı açıklamada İsrail-Lübnan sınırındaki İran destekli Hizbullah milislerinin üzerine daha çok gideceğini söyledi.

Alman Teknik Direktör Schfaer İran’da Kadınların Stadyum Yasağını Eleştirdi

Alman Teknik Direktör Winfried Schäfer ISNA Haber Ajansı ile yapılan bir röportajda, kadınların stadyum yasağının nedenini defalarca sorduğunu ama problemin nerden kaynaklandığını hiç kimsenin ona anlatamadığını söyledi. Schaefer, “Sayın bakan artık stadyumun kapılarını kadınlar için açın, bu yasağı kaldırmanın zamanı geldi” dedi.

Ruhani: Türkiye ve İran PKK ve PJAK’a Karşı Birlik İçinde Olacak

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 20 Aralık Perşembe günü Türkiye’ye resmî bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret sırasında ikili ilişkiler önünde bulunan yaptırımlardan kaynaklanan engellerin kaldırılması, Suriye krizinin çözümüne dair iş birliğinin sürdürülmesi ve iki ülke tarafından PKK ve PJAK gibi terörist örgütlerinin faaliyetlerine karşı ortak hareket edilmesi kararları alındı. Düzenlenen ortak basın toplantısında Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ABD’nin tek taraflı yaptırımlarını eleştirirken terör örgütlerine karşı İran ile ortak tavır alınacağını vurguladı. Hasan Ruhani toplantı sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ABD yaptırımlarına karşı duruşundan dolayı teşekkür etti ve Suriye konusunda Türkiye ve Rusya ile iş birliğini sürdüreceklerini kaydetti.

Arnavutluk İki İranlı Diplomatı Sınır Dışı Etti

Arnavutluk medyası, ülke güvenliğini tehlikeye sürükledikleri gerekçesiyle “istenmeyen kişi” ilan edilen iki İranlı diplomatın ülkeden sınır dışı edildiğini duyurdu. Diplomatların adları ve kararın kesin nedeninin açıklanmadığı belirtiliyor. Arnavutluk Dışişleri Bakanlığı Sözcüsünün açıklamasına göre ise bu kararın İsrail’in de dahil olduğu birtakım ülkelerle istişareler yapıldıktan sonra alındığı iddia ediliyor. Mike Pompeo olayla ilgili olarak İran’ı Arnavutluk’ta terörist saldırı düzenlemeye çalışmakla suçlarken John Bolton da Twitter hesabından “İran’ın terörizme desteğini tolere etmemesi nedeniyle” Arnavutluk Başbakanı’nı tebrik etti. Arnavutluk televizyonları sözü geçen iki İranlı diplomatın Arnavutluk ve İsrail takımları arasında iki yıl önce oynanan futbol karşılaşması sırasındaki şüpheli aktivitelerinin sınır dışı edilmelerine neden olduğunu iddia etti.

Arnavutluk’ta yaklaşık olarak 2000 Halkın Mücahitleri örgütü mensubu bulunuyor. Geçtiğimiz yaz Avusturya makamları Halkın Mücahitleri örgütü toplantısına saldırı düzenleyeceği suçlamasıyla bir İranlı diplomatı tutuklayıp Belçika’ya teslim etmişti. Hollanda da geçtiğimiz iki ay iki İranlı diplomatı sınır dışı etmişti.

İran ve Türkiye Arasında Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 5. Toplantısı Gerçekleşti

Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 5. Toplantısı Ankara’da gerçekleşti. İki ülkenin Cumhurbaşkanları arasında yapılan görüşmelerin yanında heyetler arasında görüşmelerin yapıldığında toplantıda iki ülke arasında ticaretin geliştirilmesinin yanında Suriye meselesi masaya yatırıldı. İki ülke Cumhurbaşkanı ikili ticaretin geliştirilmesinde sahip olunan siyasi kararlılığa vurgu yaptı. Bu nedenle ikili ticaretin geliştirilmesi için ilgili bakanlık ve bürokratların daha fazla gayret etmesi istenildi. Bunun yanında Cumhurbaşkanı Erdoğan İran’a uygulanan ABD yaptırımlarını tasvip etmediklerini ve bu hususta İran’ın yanında yer aldıklarını belirtti.

İran’ın Bütçe Açığı Büyüyor

İran Hükümeti, mevcut mali yılın ilk yedi ayında toplam gelirlerinin %25,8 artışla 416 trilyon riyale (4,1 milyar ABD doları) ulaşırken devletin harcamalarının ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık %46 bir büyüme kaydederek 807 trilyon riyale (7,91 milyar ABD dolarına) ulaştığını bildirdi.

İran’ın Araba Üretimindeki Düşüş

İran otomobil sektörü Ekim-Kasım aralığında yaklaşık 58 bin otomobil üretti. Bu sayı bir önceki yılın aynı döneminde üretilen 135.402 otomobile kıyasla %57 oranında düştü. Mevcut İran takvim yılının ilk sekiz ayında (21 Mart-21 Kasım), ülkenin otomobil üretimi de geçen yılın aynı döneminde 960,003 üniteden %24,9 oranında azalarak 721.363 üniteye gerilediği görülmektedir.

Alman ve Çinli Yatırımcıların İran’da Yatırımı

İran Mazenderan Ekonomi ve Maliye İşleri Genel Müdürlüğü Yatırım Başkan Yardımcısı Perviz Halıki, Çinli ve Alman firmaların eyalette elektrik santrali kurulması için 23 milyon euro yatırım yaptığını açıkladı. Bu rakamın 17 milyon eurosunun Çinli firmaya ait olduğunu belirten Halıki, proje ile ilgili ruhsatların alınmasından sonra projenin uygulanmaya başlanacağını söyledi. Almanların da bu projeye 5 milyon euro yatırım yaparak katkı sağladıklarını ifade eden Halıki, bu projede Alman firma ile İran şirketi Electrobonyan’ın iş birliği yaptığını sözlerine ekledi.

İranlıların Yurtdışı Seyahatinde Ciddi Düşüş

İran Kültürel Miras ve Turizm Kurumu Başkan Yardımcısı Veli Timuri, 2018’in ilk 7 ayında yaklaşık 4,5 milyon İranlının yurtdışına seyahat ettiğini söyledi. Geçen yılın aynı döneminde ise 10 milyondan fazla İranlının yurtdışına seyahat ettiğini belirten Veli Timuri, bu yılki yurtdışı seyahatlerinde bir hayli düşüş yaşandığını açıkladı. Göç idaresi istatistiklerine göre bu rakama yurtdışında ikamet eden İranlılar da dâhil. Ayrıca seyahat acentesi raporlarına göre de riyalin değer kaybetmesi, yurtdışı harçlarının ve bilet fiyatlarının artması İranlıların dış hat uçuşlarının yarı yarıya düşmesine sebep olmuştur. 2018 Ekim-Kasım aralığında uçak ile yapılan seyahatlerde geçen yılın aynı dönemine nazaran yaklaşık %33’lük bir azalma görülmektedir.

Timuri, İranlıların 2018 başından itibaren en çok Irak, Türkiye, BAE, Gürcistan, Almanya, Katar, Suudi Arabistan gibi ülkelere seyahat ettiklerini ifade etti. Veli Timuri son olarak İstanbul ve Dubai’yi ilk varış yeri olarak belirleyen İranlıların yurtdışı seyahatlerinde yaklaşık %70’inin bir diğer ülkeye gitmek için İstanbul ve Dubai’de aktarma yaptıklarını açıkladı.

İranlılar Gayrimenkul Alımında İzmir’i Tercih Ediyor

Tahran Emlakçılar Birliği Başkanı Mustafa Kali Hosrevi, İranlıların Türkiye’nin bazı şehirleri, Gürcistan ve hatta Kıbrıs’tan gayrimenkul satın alması ve konu ile ilgili Gürcistan’da yaşanan problemler hakkında değerlendirmede bulundu. Hosrevi, İranlıların 2018’in başından itibaren sadece İzmir’de yaklaşık 8 bin gayrimenkul satın aldığını belirtti. Gürcistan’da da emlak tanıtımlarının arttığını ve birçok İranlının ikamet etme ümidiyle Gürcistan’dan gayrimenkul satın aldığını açıkladı. Ancak Gürcistan’dan ciddi miktarda gayrimenkul satın alan İranlılara gayrimenkul satın almalarının Gürcistan’da ikamet için kolaylaştırıcı bir sebep olmadığı açıklaması yapıldı. Gürcistan son aylarda bazı İranlıları Tiflis havaalanından geri döndürdü. Gürcistan’a girişine izin verilmeyen İranlıların ise bu ülkede yatırım ve gayrimenkullerinin olmasına rağmen havaalanı polisi tarafından ülkeye girişlerine izin verilmediği açıklandı.

İlkokul Çağındaki Çocuklar Okula Gitmiyor

İran Refah Bakanlığı Sosyal Sorunlar Kurumu Genel Müdürü Ahmet Rıza Perende, 6-11 yaş grubu yaklaşık 100 bin çocuğun ilkokul eğitiminden geri kaldığını açıkladı. Perende, ilkokul eğitiminden geri kalan öğrencilerin ailelerine mesaj gönderilerek çocukların neden okula gitmedikleri hakkında açıklama yapmaları istendiğini söyledi. Ancak birçok ailenin bu mesajlara cevap vermediğini ifade eden Perende, 2017-2018 eğitim öğretim yılında ilkokul çağında eğitiminden geri kalan çocukların en fazla Sistan ve Beluçistan, Tahran, Horasan-ı Rezevi, Huzistan, Kirman, Fars ve Batı Azerbaycan eyaletlerinde olduğunu ekledi.

İranlılar Farsça Eserlerin Boşnakçaya Çevrilmesini İstiyor

İran’ın Bosna-Hersek Büyükelçisi Mahmut Heydari, “Farsça eserler Boşnakçaya çevrilmeli” dedi. Sarejova’da Kış Kitap Fuarına katılan ve İranlı yayınevleriyle konuşan Mahmut Heydari İran ve Bosna-Hersek arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde kitapların taşıdığı önemden bahsetti. Heydari, Bosnalıların ve İranlıların ortak birçok değeri olduğunu söyledi ve Bosna-Hersek’in önemli yazarlarından olan ve Farsça şiir çevirileri yapan Fevzi Mostarac ve Ahmed Sudi Bosnevi’den övgüyle bahsetti. İbn-i Sina Enstitüsü Başkanı Raşid Hafızovicin yayımladığı son kitabın Sarejova’daki kitap fuarında büyük ilgi çektiğini söyledi.

İran ve Afganistan Medya Alanında İşbirliğini Derinleştiriyor

İran Kültür Bakan Yardımcısı Muhammed Soltanifar, Afganistan Hükümet ve Medya Ortak Komitesi üyeleriyle yaptığı toplantıda, iki ülke arasında medya iş birliğinin önemini vurguladı ve daha da geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Soltanifar medya diplomasisinin geliştirilmesi konusunun İran’ın kültür sektöründeki önceliği olduğunu da sözlerine ekledi. İki ülke arasındaki ortaklıkları dile getiren Soltanifar, Afganların İran halkı için önemli bir statüye sahip olduklarını açıkladı. İran’da toplam 27 bin Afganistanlı üniversite öğrencisinin olduğunu ve 12 bin Afgan öğrencinin ise daha önce İran üniversitelerinden mezun olduğunu belirtti. Soltanifar hâlihazırda 34 ülkeden 171 yabancı medya kuruluşunun İran’da temsilciliğinin bulunduğunu söyledi.

Çin Televizyonunda İran Kültürünün Esintisi

Çin Gezi Kanalı, İran’ın sanatsal ve kültürel faaliyetleriyle ilgili bir program yayımladı. 30 dakikalık programda İran kültürü, sanatı, doğal varlıkları ve anıtlarıyla ilgili sunumlar yapıldı. Programda İran halısının İranlıların günlük yaşamının önemli bir parçası olduğundan ve neredeyse tüm evlerde bulunduğundan bahsedildi. Programda ayrıca İran’ın Fars Eyaletindeki Persepolis gibi turistik yerler hakkında da ayrıntılı bilgi verildi. Programa katılan konuklar ve uzmanlar ise İran ile ilgili deneyimlerini ve anılarını izleyenlerle paylaştı.