Haftalık Basın Özeti 17-23 Ağustos 2019

Haftalık Basın Özeti 17-23 Ağustos 2019
26 Mordad-1 Şehriver 1398
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Ruhani: Bölge Ülkelerinde Yabancı Askerler Bulunmamalı

İtalya, Afganistan, Bangladeş ve Bolivya büyükelçileri 17 Ağustos Cumartesi günü Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’ye güven mektuplarını sundular. İtalya Büyükelçisiyle yaptığı görüşmede, İran ve İtalya’nın ekonomik ilişkilerini daha fazla geliştirmesinin iki ülke için faydalı olacağını dile getiren Ruhani, İtalya’nın nükleer müzakereler sırasında üstlenmiş olduğu pozitif rolü dile getirerek bu tutumundan dolayı İtalya’ya teşekkür etti. Ruhani, Afganistan’ın yeni büyükelçisiyle yaptığı görüşmede ise iki ülke arasındaki ortak geçmişe değinerek Afganistan’da daima istikrar ve güvenin hâkim olmasını istediğini ifade etti. Ruhani bu görüşmede ABD’nin Afganistan’da bulunmasının Afganistan’a bir yararı olmadığını ve ABD’nin amacının bölgeyi istikrarsızlaştırmak olduğunu söyledi.

14 Aktivistten Mektup

Kürt ve Araplardan oluşan 14 aktivistin imzaladığı ve halka hitaben yazdıkları mektupta Kürtlerin ve Arapların yoğunlukla yaşadığı bölgelerde ülke kaynaklarının adil bir şekilde dağıtılmadığı ve devlet yatırımlarından eşit olarak yararlanılmadığına değinilerek söz konusu bölgelerde siyasi, kültürel ve mezhebî ayrımcılığın yapıldığı ifade edildi. Halka hitaben yazılmış bu mektupta ayrıca Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin istifa etmesi ve şeriat yönetiminin sonlandırılması gerektiği belirtilmektedir.

Bilim Adamlarını Öldürmekle Yargılananların Suçsuz Olduğu Açıklandı

Hükûmet Sözcüsü Ali Rabii 19 Ağustos Pazartesi günü yaptığı açıklamada Mahmud Ahmedinejad döneminde nükleer konusunda uzman bilim adamlarını öldürmekle yargılananların bir kısmının suçsuz olduğunu açıkladı. Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanlığı görevinin son yılında 13 kişi İranlı bilim adamlarını öldürmek suçuyla tutuklanmış ve sonrasında tutuklananların itiraf videoları resmî televizyondan yayımlanarak halka duyurulmuştur. İtirafçılar arasından millî sporcu Mecid Cemali Feşi, Tahran Üniversitesi Nükleer Fizik öğretim üyesi Mesut Ali Muhammedi’yi öldürmek ve MOSSAD’a casusluk yapmak suçundan idam edilmişti. Ancak Ruhani’nin başa gelmesiyle yargılananların bazıları serbest bırakılmıştır. Yargılananların gerçek suikastçılar olmadığı gelen bilgiler arasında yer almaktadır.

Yezdi ve Laricani Tartışması

İran’ın gündemine son günlerde iki üst düzey devlet yetkilisi olan Kum İlim Havzası Müderrisleri Topluluğu Sekreteri Muhammed Yezdi ve Düzenin Yararını Teşhis Konseyi Başkanı Sadık Laricani arasında gerçekleşen gerilim damga vurmuştur. İki üst düzey din adamının her ikisi de Koruyucular Konseyi ve Uzmanlar Meclisi üyesidir. Her ikisi de eskiden Yargı başkanlığı yapmıştır. Yezdi 17 Ağustos Cumartesi yaptığı bir konuşmada Laricani’yi Yargı başkanlığı döneminde yolsuzluk yapmakla suçlamıştır. Yezdi, Laricani’nin o dönemki Ofis Başkanı Ekber Teberi’nin yolsuzluk suçuyla tutuklandığını hatırlatarak Laricani’nin bu olayı örtbas etmeye çalıştığını iddia etmiştir. Bu suçlamalardan bir diğeri de Laricani’nin yaptırdığı Veli-i Asr Medresesi olmuştur. Yezdi, “Medrese ismini kullanarak saray yaptırmış, babanın mirası mıydı? Nereden bulup yaptın?” ifadesini kullanmıştır. Bu iddialara karşı Laricani ise 19 Ağustos Pazartesi günü bir mektup yazarak yanıt vermiştir. Oldukça detaylı olan mektupta Laricani, Yezdi’ye cevap vermenin yanı sıra kişiliği hakkında da belli açıklamalarda bulunmuştur. Laricani, medresenin babasının vakfı olduğunu açıklarken Ekber Teberi ve kendisinin Necef’e gideceği yönündeki iddiaları da yalanlamıştır.

İran Hodru’nun CEO’su İstifa Ettikten Sonra Gözaltına Alındı

İran’ın en büyük otomobil fabrikası olan İran Hodru’nun CEO’su Haşim Yekke Zare istifa ettikten kısa bir süre sonra gözaltına alındı. 20 Ağustos Salı günü Yargı Sözcüsü Gulam Hüseyin İsmaili yaptığı bir açıklamada Yekke Zare’nin gözlem altında olduğunu belirterek kurumun diğer iki mensubunun tutuklandığını açıkladı. İsmaili, Yargı tarafından konuyla ilgili inceleme kararının alındığına değinerek inceleme sonucunda gerekli adımların atılacağını ifade etti. Söz konusu tutuklamaların asıl nedeni otomobillerdeki ani fiyat artışı olarak bilinmektedir. Fiyat artışının yanı sıra vatandaşlar İran Hodru’nun otomobil teslimatındaki gecikmelerinden ve yanlış teslimatlarından rahatsız olduklarını belirtmektedir.

Kadınlar Artık Milli Maçları İzleyebilecek

İran’da kadınların maçları stadyumdan seyretmesi uzun zamandan bu yana tartışmalara konu olmuştur. Gençlik ve Spor Bakanı Yardımcısı Ali Rıza Daverzen 21 Ağustos Çarşamba günü yaptığı açıklamada İran’ın en büyük stadı olan ve millî maçlara ev sahipliği yapan Azadi Stadyumunun kadınların katılımına uygun bir şekilde restore edildiğini, dolayısıyla bundan sonra kadınların bu stadyumda millî maçlara katılabileceklerini açıkladı. Daverzeni, giriş çıkış kapılarının, oturma ve diğer alanların kadın ve erkeğin hiçbir şekilde karışmayacağı biçimde restore edildiğini ifade etti. İran’ın bu girişimi Uluslararası Futbol Federasyonunun (FİFA) İran’a bu yönde uygulamış olduğu baskılar sonucunda gerçekleşmiştir.

Hamenei Hükûmet Yetkilileriyle Bir Araya Geldi

İran Devrim Rehberi Ali Hamenei 21 Ağustos Çarşamba günü Cumhurbaşkanı Ruhani’nin de katıldığı bir toplantı kapsamında hükûmet yetkilileriyle bir araya geldi. Hamenei ülke ekonomisinin sadece petrol gelirlerine bağlı kalmayıp çeşitlendirilmesi gerektiğine değinerek tarım, otomobil sanayisi, AR-GE çalışmaları ve ev eşyaları alanlarını yatırım yapılması gereken alanlar olarak belirledi. Hamenei “Ekonomik gelişmenin asıl amacı devletin zenginleşmesinden ziyade ülkede yoksulluğu ortadan kaldırmak ve halkın refah seviyesini arttırmak olmalı.” ifadesini kullandı. Hamenei son olarak Keşmir olaylarına değinerek sorunların kökünü İngiltere’nin sinsi politikalarına bağladı ve bu bağlamda Hindistan’ın daha insaflı politikalar izlemesini beklediğini söyledi.

Hürmüzgan’da Uyuşturucu Çetesi Çökertildi

İstihbarat Bakanlığı 19 Ağustos Pazartesi günü Hürmüzgan eyaletinde gerçekleştirdikleri bir operasyonla dört kardeşin yönettiği ülkenin en büyük uyuşturucu çetesinin çökertildiğini bildirdi. Yapılan açıklamada çetenin genellikle uyuşturucuları komşu ülkelerden balıkçı tekneleri ve hızlı botlar aracılığıyla Hürmüzgan limanlarına getirip oradan ülkenin diğer bölgelerine dağıttıkları ve/veya yurtdışına ihraç ettikleri belirtildi.

İki Milletvekili Tutuklandı

21 Ağustos Çarşamba günü Meclis Maden ve Sanayi Komisyonu üyesi olan iki milletvekili belirlenen kefalet ücretini ödemediği gerekçesiyle tutuklandılar. Bir otomobil şirketi olan SAİPA’nın yapmış olduğu usulsüzlüklere müdahil oldukları gerekçesiyle 10 milyar tümen para cezasına çarptırılan iki milletvekili söz konusu kefalet ücretini ödeme durumları olmadığından dolayı cezaevine götürüldüler.

BAVER 373 Hava Savunma Sistemi Tanıtıldı

İran’ın ilk yerli uzun menzilli hava savunma sistemi olan BAVER 373 Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin katıldığı bir törenle tanıtıldı ve İran Milli Savunma Sitemine dâhil edildi. 200 kilometre uzaklıkta ve 27 kilometre yükseklikteki hedefleri imha edebilen BAVER 373 hava savunma sistemleri iki radar (biri arama diğeri takip), bir fırlatma rampası, füzeler ve bir kontrol merkezinden oluşmaktadır ve bu sistemin Rus yapımı S-300’den daha gelişmiş olduğu belirtilmektedir. Törende konuşan Ruhani, ABD’nin İran’a karşı bütün gücünü ortaya koyduğunu ancak İran’ın her geçen gün daha da güçlendiğini ve aynı şekilde İran ekonomisinin geçen seneye göre daha istikrarlı olduğunu ifade etti.

Ruhani ayrıca, “Düşmanlarımız artık mantıklı olmaya, mantığa cevap vermiyorlar, biz de mantıklı davranmayacağız. Nükleer anlaşma dağıldıkça müzakerelerde faydasız.” dedi.

İran’ın Kuzey Batısında Tatbikat

Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Kara Kuvvetleri Komutanı General Muhammed Pakpur 21 Ağustos Çarşamba günü yaptığı açıklamada Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Maku kentinin Buralan yükseklerinde bir askerî tatbikatın gerçekleştirildiğini açıkladı. Pakpur tatbikatın asıl amacının bölgeyi teröristlerden arındırmak olduğunu söyledi.

Tatbikatın gerçekleştiği Buralan yüksekleri daha önce de Kürt milis grupları ve DMO arasında çatışmalara sahne olmuştur. İran yönetimi Kürt milis gruplarını ayrılıkçılıkla suçlayıp terör grupları olarak tanımlarken karşı taraf da İran yönetimini Kürt bölgelerinde insan haklarını ihlal etmekle suçlamaktadır.

İran-Rusya-Türkiye Üçlü Zirvesi Ankara’da Düzenlenecek

Türkiye, İran ve Rusya, Suriye krizinin siyasi çözümü için yeni bir müzakere tarihi planlandı. Suriye barışının garantörü olan üç ülkenin beşinci üçlü zirvesinin 11 Eylül’de Ankara’da yapılması planlanıyor. İdlib, Menbiç ve Fırat’ın doğusundaki en son gelişmeler zirvede görüşülecek konular arasında olacak.

Türkiye, İran ve Rusya, Aralık 2016’da Suriye’de ateşkes ilan eden ve Cenevre barış görüşmelerine paralel olan Astana sürecini başlatmıştı.

İran, Yemen ve Avrupa’dan Yetkililer Tahran’da Buluştu

İran, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya ve Husi Ensarullah Hareketi’nden yetkililer 17 Ağustos Cumartesi Günü İran Dışişleri Bakanlığında bir araya geldi. Yetkililer Arap Yarımadası’nda uzun süredir devam eden savaşın siyasi olarak çözülmesi konusunda görüş alışverişinde bulundu. Delegeler Yemen’deki insanlık krizine dikkat çekerek savaşa son verilmesi için Stockholm’de yapılan barış anlaşmasının tüm taraflarca hayata geçirilmesi gerekliliğinin altını çizdiler.

Yemen’de savaşan taraflar Aralık 2018’de Stockholm’de bir araya gelmiş, görüşmeler Yemen’in batı kıyısındaki liman şehri Hudeyde’den tarafların çekilmesi ve şehirde ateşkes yapılması gibi maddelerin yer aldığı bir anlaşmayla sonuçlanmıştı.

Zarif, İskandinav Ülkelerine Ziyaretinde Son Durak Norveç’te

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif 21 Ağustos Çarşamba günü geç saatlerde Norveç’in başkenti Oslo’ya geldi. Ülkede kaldığı süre boyunca Norveç Başbakanı, Sanayi Bakanı ve Enerji Bakanı ile görüşmelerde bulunacak.

Zarif 18 Ağustos Pazar Günü İskandinavya turuna çıkmış, önce Finlandiya daha sonra İsveç’te üst düzey yetkililerle buluşmuştu. Görüşmelerin genel hattı ikili ilişkiler, bölgesel ve uluslararası konular olsa da belirgin olarak nükleer anlaşma, INSTEX mekanizması ve Körfez’deki gerginlik Zarif’in gündemindeydi.

İran’da Yabancı Yatırım Hacmi Arttı

İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan son rakamlara göre Mart-Haziran döneminde yabancı yatırım miktarı %60 artış göstermiştir. Verilere göre 2018’in Mart-Haziran döneminde yaklaşık 364 milyon dolar yabancı yatırım olurken bu sene bu rakam yaklaşık 554 milyon dolara yükselmiştir.

İran’ın En Son İhracat ve İthalat İstatistikleri

İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanlığının verilerine göre İran’ın petrol dışı ticareti Mart-Haziran döneminde yaklaşık 14,6 milyar dolar değerine ulaşmıştır. Bu miktar geçen yılın aynı dönemine göre dolar değerinde %7 düşüş göstermektedir. Aynı dönemde İran’ın ithalatı %6 düşüş göstererek 14,3 milyar dolar değerinde olmuştur.

Tahran’ın Arsa ve Konut Fiyatları Arttı

İran İstatistik Merkezi (İran takvimine göre) 1398 yılının ilkbaharında Tahran’daki her bir konutun metrekare satış fiyatında bir önceki yıla göre %174,6 artış olduğunu bildirdi. Verilere göre dönem içerisinde Tahran’da ortalama kira fiyatları yıllık bazda %35 artış görülmektedir.

Dünyanın En İyi Üniversiteleri Sıralamasında Tahran

2003 yılından beri dünyanın en iyi üniversitelerini belirleyen Şanghay Akademisi, bu yıl da dünyanın en seçkin bin üniversitesini tanıttı. Buna göre Tahran Üniversitesi, ülkedeki en iyi üniversite olarak listede yerini aldı.

Bu derecelendirme sisteminde Tahran Üniversitesi, sıralamada 300 ile 400 arasında yer almaktadır. Şanghay sıralamasında İran’dan 13 üniversite yer alırken Türkiye’den 12, Malezya’dan beş, Mısır’dan beş ve Suudi Arabistan’dan dört üniversite listede yer aldı.

Hayvan Hakları Savunucularından Protesto

Geçtiğimiz pazartesi günü bir dizi hayvan hakları savunucusu, sokak köpeklerinin öldürülmesine itiraz etmek için Tahran Belediyesinin önünde toplandı. İRNA’nın haberine göre bu toplantı, çatışmaya ve bazı protestocuların tutuklanmasına yol açtı.

Protestocular, “asit veya zehirden yararlanarak sokak köpeklerinin öldürülmesine ve diğer insanlık dışı yöntemlere” itiraz ettiler. Ayrıca olayların failleriyle ilgilenilmesi için çağrıda bulundular. Protestocular pazartesi günü gerçekleştirilen mitingdeyse belediye temsilcisinin konuşmasını kestiler. Tahran Belediye Meclis üyesi Mecid Ferahani, hayvan hakları savunucularının medeni yürüyüşünün şiddete dönüşmesini kınadı.

Azerbaycan Sınırında 3.9 Büyüklüğünde Deprem

21 Ağustos Perşembe günü saat 10:11’de Azerbaycan sınırında 3.9 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Bilgilere göre bu deprem 46.59 enlemi, 40. 34 boylamı, 20 kilometre derinliğinde meydana geldi. Deprem, Erdebil’in Aslanduz ilçesine 121, Persabad ilçesine 136 ve Doğu Azerbaycan’ın Hamarlu ilçesine 137 kilometre uzaklıkta gerçekleşti. Erdebil ve Tebriz eyaleti de depremin gerçekleştiği merkeze yakın illerden sayılmaktadır.

Kızılay Tıbbi Malzemeler Müdürü Tutuklandı mı?

Mehr muhabirinin doğruluğu teyit edilmemiş haberinde, Kızılay Tıbbi Malzemeler Müdürünün (Müdür-ü Amil Sazman-ı Tedarikat-ı Pezeşki Cemiyyet-i Hilal-i Ahmer) tutuklandığını yazdı. Haber ajansı, haber takibi yapan gazetecisinin Kızılay Halkla İlişkiler İdaresinde yapmış olduğu girişimlerden bir sonuç elde edilemediğini belirtti.

Mehr, bu meselenin daha önce denetim organları tarafından belirtildiğini iddia ederek bu teşkilatın Hilal-i Ahmer Yüksek Konseyi bünyesinde yapmış olduğu ihlalleri bildirildi.