Haftalık Basın Özeti 28 Eylül-4 Ekim 2019

Haftalık Basın Özeti 28 Eylül-4 Ekim 2019
6-12 Mehr 1398
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Hamenei: Maksimum Baskı Politikası Başarısız Oldu

Devrim Rehberi Ali Hamenei, 2 Ekim Çarşamba günü Devrim Muhafızları Ordusu komutanlarıyla yaptığı görüşmede ABD’nin İran’a uyguladığı maksimum baskı politikasında başarısız olduğunu ve Nükleer Anlaşma’daki taahhütleri askıya almaya devam edeceklerini söyledi. ABD’nin, maksimum baskı politikasını artırarak İran’ı yumuşamaya zorlayacağını düşündüğünü ancak Washington’un başarısız olduğunu savunan Hamenei, Ruhani-Trump görüşmesine yönelik çabalara ilişkin ise “ABD’liler, AB ülkelerinin de desteği ve yardımını alarak cumhurbaşkanımız ile bir görüşme yapmak istedi. Neticesiz kalan bu çabalar yalnızca gösteriden ibaret ve amaç İran’ın yenildiği mesajını vermek. İran ciddiyet ve kararlılıkla istediği neticeye ulaşmak için Nükleer Anlaşma’daki taahhütlerini azaltmaya devam edecektir.” dedi. Hamenei ayrıca Devrim Muhafızlarının mevcut durumundan memnun olduğunu ancak ikna olmadığını belirterek “İnanıyorum ki DMO gücünü ve yeteneklerini on katına hatta yüz katına kadar çıkarabilir.” ifadelerini kullandı.

Ruhani’nin Kardeşine Hapis Cezası

Yargı Sözcüsü Golam Hüseyin İsmaili 1 Ekim Salı günü düzenlenen basın toplantısında Cumhurbaşkanı Ruhani’nin bir dönem yardımcılığını da yapan kardeşi Hüseyin Feridun’un beş yıl hapse mahkûm edildiğini açıkladı. Feridun hakkında yolsuzluk suçlamasıyla geçen mayıs ayında verilen 7 yıl hapis cezası, 5 yıla düşürülerek onaylandı. Feridun ayrıca rüşvet aldığı gerekçesiyle 31 milyar tümen para cezasına da çarptırıldı. Hüseyin Feridun, İran’ın Kuala Lumpur Büyükelçisi olarak da 1989-1997 yıllarında görev yapmıştı.

Yargı Sözcüsü İsmaili’den Açıklamalar

İran Yargı Sözcüsü Golam Hüseyin İsmaili, “ABD Merkezî İstihbarat Teşkilatı (CIA) adına casusluk faaliyetinde bulunma” suçlamasıyla yargılanan bir kişinin idam cezasına çarptırıldığını ve sanığın talebi üzerine kararın temyiz mahkemesine gönderildiğini açıkladı. İsmaili ayrıca, ABD adına casusluk yapan Ali Nefriye ve Muhammed Babapur’un 10’ar yıl hapis ve 55 biner dolar para cezasına çarptırıldığını, İngiltere’ye casusluk yapmakla suçlanan Emin Neseb hakkında da 10 yıl hapis kararı verildiğini söyledi.

Miting Alanları Kararı İptal Edildi

Hükûmetin, Tahran ve diğer şehirlerde protesto ve mitingler için yerler belirlenmesi kararı İdari Adli Mahkeme (Danıştay) Genel Kurulu tarafından anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edildi.

Bakanlar Kurulu, 10 Haziran 2018 tarihinde İçişleri Bakanlığının anayasanın 138. maddesine dayanarak sunduğu öneri ile miting ve protesto için bazı bölgeler belirlemişti. Üç vatandaşın şikâyeti üzerine konuyu inceleyen İdari Adli Mahkeme, kararın anayasanın 27. maddesine (İslam’ın temel ilkelerini ihlal etmeme şartı ile ve silah taşınmaksızın yapılan her türlü toplantılar ve gösteri yürüyüşleri serbesttir) aykırı olduğuna hükmederek söz konusu kararı iptal etti.

Kasım Süleymani’den İlk Röportaj

Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Güçleri Komutanı Kasım Süleymani 20 yıl aradan sonra ilk kez 1 Ekim Salı günü bir televizyon kanalına röportaj verdi. Yaklaşık bir buçuk saat süren konuşmasında Süleymani, 2006 yılında İsrail ile Hizbullah arasında meydana gelen 33 günlük savaştaki bazı anılarını aktardı. Savaşın çıkış nedeni ve sonraki süreçle ilgili konulara değinen Süleymani, savaş boyunca Lübnan’da bulunduğunu dile getirdi. Süleymani, Lübnan’daki savaşın Tahran’dan yönetildiğini ve gizli yollardan Lübnan’a girdiğini hatırlatarak Lübnanlı İmad Muğniye ve Hizbullah örgütü lideri Hasan Nasrallah’la savaşı nasıl idare ettiklerini anlattı.

Devrim Muhafızları İstihbarat Başkanı Hüseyin Taib, 3 Ekim Perşembe günü yaptığı açıklamada Kirman’da Kasım Süleymani’ye yönelik bir suikast girişiminin engellendiğini, eylem hazırlığındaki İsrail-Arap destekli 3 kişinin gözaltına alındığını açıkladı.

Suudi Veliaht Prens’ten Uyarılar

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Salman’ın Amerikan CBS News televizyonunda 29 Eylül Pazar günü yayımlanan röportajında İran ile ilgili uyarılarda bulundu. Bin Salman, “Eğer dünya İran’ın gücünü kırmak için güçlü ve kararlı adımlar atmazsa, dünyanın çıkarlarını tehdit eden çatışmalar göreceğiz.” dedi. Veliaht Prens bu çatışmaların sonucu olarak petrol dağıtımının kesintiye uğrayacağını ve petrol fiyatlarının hiç olmadığı kadar artacağını savundu.

Laricani: Suudi Arabistan ile Diyaloğa Açığız

İran İslami Şura Meclis Başkanı Ali Laricani Al Jazeera Tahran’a verdiği röportajda Suudi Arabistan Veliaht Prens Bin Salman’ın İran ile ihtilafları çözme yönündeki konuşmasını olumlu karşıladı. Parlamento Sözcüsü Tahran’ın, Suudi Arabistan’la diyaloğa başlama fikrine açık olduğunu söyledi. Laricani, “İran-Suudi diyaloğu, bölgenin güvenlik ve siyasi sorunlarının çoğunu çözebilir.” dedi.

Irak Hükümeti’nin İsteği Üzerine İran Sınır Kapısını Kapattı

İran Devlet Televizyonu’nda 3 Ekim Perşembe günü yayımlanan habere göre İran ve Irak arasındaki, yüz binlerce Şii tarafından kullanılacak sınır geçişi kapatıldı. Irak’ta birkaç gündür devam eden hükûmet karşıtı gösteriler Hüsrevi sınır kapısının kapatılma sebebi olarak sunuldu.

Zarif: Macron’un 4 Hedefli Planı Daha Fazla Müzakere Gerektiriyor

2 Ekim Çarşamba günü kabine oturumu bitiminde gazetecilere konuşan İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, “Macron’un verdiği 4 hedefli plan bizim görüşlerimizi içermeyen bir plandır, üzerinde müzakere edilmesi gerekmektedir.” dedi. Bakan ayrıca Trump ile Avrupa ülkelerinin söylediklerinin tamamen zıt olduğunun altını çizerek, “İran nükleer silah elde etmenin peşinde değil. Fakat Avrupalılar yükümlülüklerini yerine getirmezse, harekete geçeceğiz.” açıklamasını yaptı.

Parsian Bankası Irak’ta Şube Açacak

Parsian Bankası İcra Kurulu Başkanı Kuroş Perviziyan, İran’ın önde gelen özel bankalarından olan Parsian Bank’ın, Irak’ta beş şube daha açmayı planladığını açıkladı. Perviziyan, Parsian bankasının Irak’a yapılan petrol dışı ihracatı finanse etmek için diğer bankalarla konsorsiyumlar kurmak istediğini de söyledi. Şu an Parsian Bankası Irak’ta iki şube ile faaliyet göstermektedir.

KOBİ’lere Destek Kredileri

İran Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığının verilerine göre mevcut İran takvim yılının ilk beş ayında (21 Mart-22 Ağustos 2019) küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) tamamlanmamış projeleri için yaklaşık 6,3 milyar dolar banka kredisi verilmiştir. Bakanlığının yayımladığı verilere göre söz konusu dönemde ülkenin ekonomik sektörüne sunulan toplam kredi miktarı yaklaşık 21,97 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.

Türkiye-İran Arasındaki Ticaret Rakamları Düştü

TÜİK tarafından yayımlanan istatistiklere göre Türkiye’nin İran’a yaptığı ihracatta 2019’un ilk sekiz ayında %6 düşüş yaşanmıştır. Türkiye’nin İran’a Ocak-Ağustos 2018 döneminde 1,668 milyon dolar değerinde ihracatı varken 2019 yılının aynı döneminde 1,567 milyon dolara gerildiği görülmektedir. İran bu dönemde Türkiye’nin toplam ihracatının %1,4’ünü oluşturmaktadır ve Türkiye’nin en büyük 19. ihracat ülkesi olarak kabul edilmektedir.

Meclis Paradan Dört Sıfır Atılması Tasarısını Onayladı

29 Eylül Pazar günü milletvekilleri para ve bankacılık yasasının yeniden düzenlenmesini ve paradan dört sıfır atılmasını öngören yasa tasarısını onayladı. Oylamada 230 milletvekilinden 124 evet, 76 hayır ve 3 çekimser oy kullandı. Tasarı İran’ın ulusal para biriminden dört sıfırın kaldırılması ve ulusal para birimi riyalden tümene geçilmesini içermektedir.

Taraneh Alidoosti Sinemaya Geri Döndü

Ünlü sinema oyuncusu Taraneh Alidoosti, Seher Mosayebi’nin yönettiği Urka filmiyle üç yıl sonra sinemaya geri döndü. İSNA’nın haberine göre yapımcılığını Tahura Ebulkasımi’nin üstlendiği ve senaryosunu Tala Motazaddi’nin yazdığı Urka adlı filmin ön hazırlıkları bu günlerde başladı. Film çekimlerinin ise oyuncu kadrosu ve gerekli malzemeler tedarik edildiğinde başlanılacağı belirtildi. Seher Mosayebi’nin ilk yönetmenlik deneyimi olan ve üç sporcu kız kardeşin hayatını konu alan “Sahneye Sıfır Ala” adlı belgesel filmi, Raindance Film Festivalinde en iyi film ödülüne layık görülmüştü. Urka, Seher Moseyebi’nin ilk kurgusal filmi sayılabilir.

17 Bin Akhamenid Tableti Hâlâ Amerika’da

Mehr Haber Ajansı’nın haberine göre Kültürel Miras Bakanlığı, Akhamenid dönemine ait bazı tabletlerin İran’a geri gönderildiğini açıkladı. Bundan 84 yıl önce Chicago Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü’ne incelenme amacıyla üç yıllığına emanet olarak gönderilen tabletler İran’ın konuyu uluslararası yargıya taşıması neticesinde geri gönderildi. Buna karşın Kültürel Miras Bakanlığı tabletlerin bazılarının değil tümünün İran’a geri gönderilmesi gerektiğine ilişkin açıklamalarda bulundu. Kültürel Miras Bakanlığı Başkan Yardımcısı Muhammed Hasan Talibyan, şu ana kadar 1780 Akhamenid levhasının iade edildiğini bildirdi.

Turizm, El Sanatları ve Kültürel Miras Bakanı Ali Asghar Munisyan ise bu açıklamalara ilave olarak 17 bin Akhamenid tabletinin Amerika’da kaldığını ifade etti. Ayrıca önümüzdeki zamanlarda bu tabletlerin geri kalanlarının ülkeye iade edilmesini umduğunu da ekledi.

Çivi yazısı ile Elamca yazılmış olan tabletlerin bazılarında finansal kaynakların yönetimine ve maaşlara ilişkin yazılar bulunmaktadır. 2004’te İran’a, Amerika mahkemelerince tabletler için tazminat davası açılmış ve 14 yıl süren bir mahkeme süreci sonrası İran lehine karar verilmiştir.

34. İran-Azerbaycan Uluslararası Bisiklet Turu

Bu yıl otuz dördüncüsü olan İran-Azerbaycan Uluslararası Bisiklet Turu’nun ikinci aşaması Aras Serbest Ticaret ve Sanayi Bölgesi-Hoy istikametinde başlıyor. Tura katılanlar, 180 kilometrelik uzun bir mesafe kat ettikten sonra Batı Azerbaycan’da yer alan Hoy şehrine ulaşacaklar. 80 bisiklet sürücüsüyle başlayan 34. turun ikinci etabı üç bisiklet sürücüsünün elenmesi ile yerli ve yabancı 14 takımdan 77 bisikletçinin katılımıyla düzenleniyor. Bu ikinci etap 23.1 kilometre ve 60 güzergâhtan oluşan dağlık bir hat üzerinde olacak. Tur, Doğu Azerbaycan Gençlik ve Spor Müdürü Eyüp Behtaç tarafından sembol olarak silah atışıyla başlatılacaktır. Tasnim’in haberine göre otuz dördüncüsü düzenlenen Uluslararası İran-Azerbaycan Bisiklet Turunun beş etapta gerçekleşmesi planlanmaktadır.