İran Basınının Ilısu Barajı Duyarlılığı

İran basını, Ilısu Barajının hizmete açılmasının İran için çevre felaketi olacağını ve 2019 yılında Ilısu Barajı tamamlandıktan sonra tüm İran’ın toz bulutu altında kalacağını iddia ederek Türkiye’yi suçlayan aşağıdaki açıklamalara yer veriyor ve bununla İran’da Türkiye aleyhine kamuoyu oluşturuluyor:

“1992 yılında İran’ın 650 barajı büyüklüğünde Fırat ırmağı üzerinde Atatürk Barajının kurulmasıyla Batı İran’da toz bulutları ve Irak’ta da çölleşme problemi başladı. Ilısu Barajı Türkiye’de yapımı devam eden büyük barajlardan biridir. Türkiye’nin Güney-Doğu sınırına yakın yerde Irak topraklarını baştan sona geçen Dicle Irmağı üzerinde yapılan ve İran’ın çevre alanına ulaşan bu barajın uluslararası yasal izninin olması ve İran ve Irak ülkelerinin rızasının alınmasını gerektirmektedir. Türkiye ise uluslararası topluluklardan yasal izin almaksızın bu barajı yapmaya devam etmektedir.

Dicle Irmağı üzerinde yapılan Ilısu Barajı gelecekte Türkiye’nin gelişmesi ve kalkınması için önemli yeri olacak olsa da bundan en büyük zararı ilk önce Irak görecektir. Ilısu Barajının hizmete açılmasıyla Irak topraklarına akan Dicle Irmağının sularının %56’sının Irak’a girişine engel olunacaktır. Bu da Irak’ta 6,5 milyon hektar arazinin tarım dışı kalmasına, rüzgâr erozyonunun artmasına ve toz bulutlarının oluşmasına sebep olacaktır.”

DEAŞ Tahran’ı Hedef Aldı

7 Haziran Çarşamba günü teröristler Tahran’daki İran parlamento binasına ve Humeyni Türbesi önünde eş zamanlı silahlı saldırı gerçekleştirdi. Meclisteki operasyonda 3 saldırgan öldürüldü. İstihbarat Bakanlığı saldırganların İran vatandaşı olduklarını açıkladı. Deaş sosyal medya hesabında yaptığı "Tahran'ın merkezindeki Meclis ve Humeyni Türbesi saldırısını İslam Devleti savaşçıları gerçekleştirdi" ifadeleriyle saldırıyı üstlendi.  Meclisle eş zamanlı olarak Ayetullah Humeyni’nin türbesine de saldıran üç teröristten birisi kendisini patlatırken diğeri güvenlik güçleri tarafından öldürüldü ve bir kadın terörist ise canlı ele geçirildi. İçişleri Bakanlığı olaydan sonra yaptığı açıklamada 12 kişinin öldüğü ve 42 kişinin yaralandığını bildirilmişti. Ancak olaydan bir gün sonra Adli Tıp Kurumu hastanedeki bazı yaralıların ölmesi sonucunda ölü sayısının 17’ye çıktığını açıkladı.

Ruhani: Her Şehirde Birilerinin Rehberlik İddiasını Kabul Edemeyiz

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 3 Haziran Cumartesi günü bazı hükümet yetkilileriyle gerçekleştirdiği iftar programında İran halkının tek bir rehber ve anayasayı kabul ettiğini söyledi. Ruhani her şehirde birilerinin kendi prensipleri ve keyiflerine göre insanların hayatlarına müdahale etmesini kabul edemeyeceklerini vurguladı. İran Cumhurbaşkanı ayrıca halkın huzurunun ancak yasalara bağlı kalmakla sağlanabileceğinin altını çizgi. Ruhani’nin bu sözlerinin Meşhed’de konser düzenlenmesine izin vermeyen Meşhed Cuma İmamı Ahmed Alemül-Huda’ya cevap olduğu düşünülmektedir.

Çifte Vatandaşlığı Bulunan Yaklaşık 50 Müdür Görevden Alındı

İstihbarat Bakanı Mahmud Alevi 6 Haziran Salı günü Meclis Milli Güvenlik Komisyonuna yaptığı açıklamada geçen yıldan şimdiye kadar çifte vatandaşlığa sahip olma ihtimallerinden dolayı 300 kişiyi incelediklerini ve içlerinden 50 müdürü görevlerinden aldıklarını söyledi. Alevi ayrıca şimdiye kadar ahlaki değerlere karşı buldukları 50 bin Telegram kanalını da kapattıklarını belirtti.

Tahran’da Asitli Saldırı: 16 Yaralı

8 Haziran Perşembe günü Tahran’ın güneyindeki Fadaiyan-i İslam Parkında bulunan bir aile ile tartışan 40 yaşlarındaki saldırganın aileye asitli saldırı düzenlemesi sonucu 16 kişi yaralandı. Tahran Adliyesi Kriminal Suçlar Dairesi Başkanı Muhammed Şehriyari olayın bir önceki gün gerçekleşen terör saldırılarıyla bağlantısı olmadığını zanlının tutuklandığını söyledi.

İstihbarat Bakanının Telegram Sayfası Sorumlusu Tutuklandı

Meclis Milli Güvenlik Komisyonu Sözcüsü Hüseyin Nakavi Hüseyni’nin Meclis İkinci Başkanvekili Ali Mutahhari’den aktardığı habere göre İstihbarat Bakanının Telegram sayfasının sorumlusu Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) İstihbaratı tarafından gözaltına alındı. Ali Mutahhari bu ve benzeri tutuklamaların İstihbarat Bakanlığının zafiyetinin göstergesi olduğunu savundu. Bu iki kurum birbirleriyle paralel olarak çalışıyor olsa da DMO İstihbarat Kurumu Devrim Rehberi’ne, İstihbarat Bakanlığı ise hükümete bağlıdır.

Terör Saldırılarıyla Bağlantılı 41 Kişi Tutuklandı

İstihbarat Bakanlığı 9 Haziran Cuma günü yaptığı açıklamayla Kirmanşah, Kürdistan, Batı Azerbaycan ve Tahran vilayetlerinde terör saldırılarıyla bağlantılı olduğu iddia edilen 41 kişinin tutuklandığını bildirdi. Operasyonların daha da genişletileceği ve önümüzdeki günlerde gözaltı sayısının artacağı tahmin edilmektedir.

İran’da Oklar Suudi Arabistan’a Yöneldi

Tahran’daki terör saldırısının ardından intikam yemini eden Devrim Muhafızları Ordusu dökülen kanların intikamını almadan vazgeçmeyeceklerini belirterek daha önce sürekli “tekfirci” hareketleri desteklemekle suçladığı Suudi Arabistan’ı hedef aldı. Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise olay günü Twitter hesabından bazı Suudi yetkililerin İran karşıtı ifadelerini hatırlatarak ‘terör sponsoru despotlar savaşı ülkemize getirmekle bizi tehdit ediyor, uzantıları da efendilerinin en nefret ettiği demokrasiye saldırıyor’ yazarak tepkisini dile getirdi. Devrim Rehberi Ali Hamenei de saldırıların sonucunun ABD ve Suudi Arabistan’a karşı nefretin artmasından başka bir şey olmadığını söyledi.

Zarif Katarlı Mevkidaşıyla Bölgesel Konuları Ele Aldı

Körfez ülkelerinin Katar’la diplomatik ilişkileri askıya almasından sonra, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Katarlı mevkidaşıyla bölgesel meselelerle ilgili telefon görüşmesi gerçekleştirildi.

CIA, İran Masası için Yeni Müdür Atadı

CIA İran masası başkanı olarak Michael D'Andrea görevlendirildi. D’Andrea El-Kaide eski lideri Usame Bin Ladin'i yakalama operasyonunu ve yüzlerce sivilin ölmesine neden olan Amerikan İHA'larının saldırısını yönettiği için “kara prens” olarak biliniyor. New York Times, D'Andrea’nın atanmasını, Trump'ın İran'a karşı katı yönelişinin ve seçim propagandalarındaki vaatlerini uygulama çabalarının önemli bir göstergesi olarak yazdı.

Zarif, Almanya ve İspanya Dışişleri Bakanları ile Görüştü

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Almanya Dışişleri Bakanı Gabriel Zigmar ve İspanya Dışişleri Bakanı Alfonso Dastis ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Zarif, Almanya ve İspanya dışişleri bakanlarıyla bölgedeki son gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulundu.

İran Dışişleri Bakanı Erdoğan’la Görüştü

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif 7 Haziran Çarşamba günü Ankara’ya yaptığı ziyarette Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştü. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile özellikle Katar krizini konuşması beklenen Zarif'in görüşmesi yaklaşık 55 dakika sürdü. Basın mensuplarının alınmadığı görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da hazır bulundu.

İran ve Rusya’nın Suriye Görüşmeleri

Rusya’nın Suriye özel temsilcisi Aleksandır Lavrentiev, İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari ile bir araya gelerek Suriye gelişmelerini görüştü. Rus diplomat İranlı mevkidaşı ile görüşmesinin başında Tahran’da düzenlenen terör saldırılarını kınadı ve İran milleti ve devletine başsağlığı dileğinde bulundu. Görüşmede Ensari de bazı ülkelerin siyasi hedefleri uğruna terörü bir araç olarak kullanarak bölgeyi ve dünyayı güvensizliğe sürüklediğini kaydetti.

Fransa’dan İran’a Taziye Telefonu

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Tahran’da gerçekleşen terör olayından sonra Cumhurbaşkanı Ruhani’yi arayarak taziyelerini bildirdi.

İran’dan Katar Hamlesi

Katar’a 8 ülke tarafından uygulanan ambargonun ardından ülkede gıda ürünleri başta olmak üzere pek çok konuda sıkıntı yaşanması bekleniyor. Hava sahasını Katar’a açarak ülkenin uçuş rotasını değiştiren İran, gönderdiği kargo gemisinin ardından Katar’da yaşanan durumu lehine çevirmeye çalışıyor. Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre bakanlık Katar’da piyasa araştırması için bir heyet göndereceğini açıkladı. Açıklamada İran’ın Katar pazarındaki yatırımları değerlendirmesi gerektiğini ve aksi takdirde pazarın Türkiye gibi rakipler tarafından ele geçirileceğine yer verildi. Deniz yoluyla İran’dan yapılacak sevkiyatların Katar'a ulaşmasının 12 saat süreceğine değinen İran Tarım Ürünleri İhracatçıları ve İthalatçıları Birliği Başkanı Seyyid Rıza Nourani, bu yöntemin seçenekler arasında bulunduğunu belirtti. Katar’ın da bu konuda İran ve Türkiye ile müzakerelere başladığına değinen Katarlı yetkililer ülkenin 4 haftalık stoklarının olduğunu ve hükümetin de bu konuda planlar yaptığını açıkladı. Son olarak Katar’a limanlarını açma teklifinde bulunan İran’ın Katar piyasasını bir nevi çevreleme hareketi olarak görülen bu tavrı ülke içinde de olumlu/olumsuz eleştirilere maruz kaldı.

Sosyal Projeler Artıyor

İran’da seçimlerin ardından hükümet tarafından atılan adımlar sosyal sorunlar ile şekillenmekte. İşsizlik ve ev sorununa çözümler arayan hükümetten iki yeni hamle geldi. İlk olarak İslam Devrimi Konut Başkanı tarafından açıklamada, Planlama ve Bütçe Organizasyonu tarafından Sosyal Konut Sistemi’ne 42 milyon dolar daha ayrıldığı ve yardım almaya uygun kişilerin ülkedeki hayır kuruluşları tarafından seçileceği belirtildi. İkinci açıklamayı yapan İran Kooperatifler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ali Rabiei, devlet tarafından uygulanmaya başlayacak olan Staj Eylem Planı’na 60 bin kişinin kaydedildiğini ve bakanlığın hedefinin plan ile üniversite mezunları için yılda 150 bin iş yaratmayı hedeflediğini açıkladı.

Dünya Bankası’ndan Büyüme Tahmini

2016 yılı İran büyüme oranını %6,4 olarak açıklayan Dünya Bankası, İran’ın 2017 büyüme beklentisini ocak ayındaki tahmine kıyasla 1,2 puan düşürerek yüzde 4 olarak açıkladı. Açıklamada, İran İslam Cumhuriyeti’nin petrol üretiminde sınırlı yedek kapasite ve finansmana erişimde zorluklar yaşadığı için 2018 yılında ılımlı bir şekilde yüzde 4,1'e yükselmeden önce yüzde 4 oranında yavaşlama yaşanacağına yer verildi.

3 Bakanlık Daha Kuruluyor

İran Cumhurbaşkanı Parlamento Yardımcı Hasan Ali Emiri, 5 Haziran 2017 Pazartesi günü yaptığı açıklamada 3 bakanlığın daha kurulacağını duyurdu. Buna göre; Yol ve Şehircilik Bakanlığı “Yol ve Taşımacılık Bakanlığı” ve “Konut ve Şehircilik Bakanlığı” olarak ikiye ayrılacak. Ayrıca Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanlığı “Sanayi ve Maden Bakanlığı” ve “Ticaret Bakanlığı” adı altında iki bakanlığa dönüşecek. Spor ve Gençlik Bakanlığı ise “Spor Bakanlığı”na ve Ulusal Gençlik Kurumu adı altında iki kurum olarak çalışacak. Böylece yeni kabinede üç hatırlı kişiye daha iltifat edilmiş olacak.

İran’da Nüfus Sayımı ve 1395/2016 Nüfus Sayımının Sonuçları

Nüfus sayımı devletin yönetimini ve programlarını iyi planlayıp uygulayabilmesi için en büyük ve en önemli istatistiki bilgi toplama verisi sayılmaktadır. İran’da ilk nüfus ve mesken sayımı 1956 yılında İçişleri Bakanlığına bağlı bir idare olan Genel İstatistik Kurumu tarafından yapılmıştır. 1965 yılında İran İstatistik Merkezinin kurulmasından sonra her 10 yılda bir nüfus ve mesken sayımı yapılmaya başlandı. Bu durum 1966’dan 2006’ya kadar 10 yılda bir olarak devam etti. 2016 yılından itibaren ise her 5 yılda bir nüfus ve mesken sayımı yapılmaya başladı ve bugüne kadar toplamda 8 kez nüfus ve mesken sayımı gerçekleştirildi. Nüfusu 80 milyonu bulan İran’da 24 Eylül-15 Ekim 2016 ve 16 Ekim-15 Kasım 2016 tarihleri arasında iki aşamalı yapılan nüfus ve mesken sayımının sonuçlarının verdiği önemli mesajlar şöyle özetlenebilir:

·         Nüfus artış hızı yavaşlamıştır.

·         Aile olma yavaşlamıştır (Çocuk sahibi olmama isteği, evlenmeme isteğinden daha fazladır, yani evlensek bile çocuk yapmayalım).

·         Aileler küçülmüştür.

·         Konut yapımı yatırımlarında sağlıksız büyüme var ve 2011’e göre evlerin %50’si boş.

·         Kiracıların sayısında artış var.

·         Bekarların sayısında azalma ama boşananların sayısında aşırı artış var. (Yani evlenenlerin sayısı artmış ama boşananların sayısı daha çok artmış)

·         30 yaş üzerindeki orta yaşlı ve yaşlı nüfus, genel nüfusun %52’sine ulaşmıştır.

·         Evlilikten dolayı konut piyasasındaki ihtiyaç yıllık 670 bini bulmuştur.

·         Şehirde oturan nüfus artmıştır. 2014’de %71,4 olan şehirli nüfus sayısı %74’e çıkmıştır.

·         İşsizlik oranında artış var. 2016 yılında 15-24 yaş arasındaki işsizlik oranı %29,4’e ve 15-29 yaş arasındaki işsizlik oranı %25,9’a ulaşmıştır.

Kırım-Kongo Hastalığı İran’da Üç Can Aldı

Kırım-Kongo hastalığı ile ilgili haberler, geçtiğimiz haftalardan beri sürekli İran basınında tartışmalı bir şekilde yer almaktadır. Bunun üzerine İran Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi Başkanı Dr. Mohammed Mehdi Guya, yaptığı bir açıklamayla Kırım-Kongo ateşli hastalığına yakalananların sayısının 33 kişi olduğunu, bunlardan 3 kişinin öldüğünü ve diğer hastaların kontrol altında olduğunu duyurdu.

Siber Suçların %43’ü Sosyal Medya ve Telegram Bağlantılıdır

Siber Suçlarla Mücadele Müdürü Binbaşı Hamit Keyâni, yaptığı açıklama da İran’da meydana gelen siber suçların %43’ünün sosyal medyada Telegram kullanıcıları tarafından gerçekleştiğini ve birçok sahte Telegram hesabının olduğunu söyledi. Binbaşı Hamit Keyâni, Telegram dolandırıcıların işlerini reklam üzerinden yaptıklarını, bu reklamların kanal yetkilileri tarafından yayımlandığını ve verilen reklamlarda da herhangi bir sorumluluk kabul etmediklerini belirtti. Keyâni, ayrıca dolandırıcıların mesajlarda kendilerini dost ve arkadaş olarak tanıtarak kurbanları ile iletişime geçtiklerini ve iletişime geçilen kişinin bütün bilgilerine ulaşıldığından kolay bir şekilde onlardan para çarptıklarını ifade etti.

Doktorlar Kendi Mesleklerini Yapmıyorlar

İran Devlet Tıp Konseyi Başkanı, son yıllarda Tıp üniversitelerinden mezun 11.000 kişinin medikal konsey numarası almak için henüz Devlet Tıp Konseyi kurumuna müracaat etmediklerini, dolayısıyla bu insanların doktorluk yapmadıklarını açıkladı. Büyük bir çaba ve masrafla mezun olunan tıp üniversitelerinden mezun öğrencilerin sağlık alanında çalışmamalarını ülkenin milli kaybı olarak gören Tıp Konseyi Başkanı, bu insanların nerede ne iş yaptıkları sorusunun cevabının da bilinmediğini söyledi. Isfahan eyaletinin Semirom Milletvekili Asger Selimi ise hükümetin tıp ve sağlık alanında çalışacak insanları korumadığını ve iyi bir planlama yapılmadığını dile getirdi. Ayrıca Tıp Üniversitelerinden mezun öğrencilerin daha çok büyük ve metropol şehirlerde çalışmak istediklerini, ancak buralarda uzman ve yüksek ihtisasını yapmış doktorlarla rekabet edemediklerinden başka işlerde çalışmak zorunda kaldıklarını veya yurt dışına kaçtıklarını ifade etti.

Lise Öğrencilerinde Obezite Problemi

Eğitim Öğretim Bakanlığı Beden Eğitimi ve Sağlık yardımcısı Mehrzad Hamidi, 13 Milyondan fazla orta öğretim öğrencisi olduğunu ve bunların %21’inde şişmanlık ve obezite probleminin bulunduğunu ve bundan dolayı bulaşıcı olmayan hastalıkların bile önlenmesinde problemler yaşandığından yakındı. Şişmanlık ve obezite problemin önüne geçmek için düzenli spor yapılması ve okullarda beden eğitimi ders saatlerinin artırılmasının gerektiğini sözlerine ekledi.

Elektrik Kesintisi ve Sıcak Hava Sistan ve Beluçistanlılara Zor Günler Yaşatıyor

Susuzluk, elektrik kesintisi, büyük ve küçük baş hayvanların ölümü, bulaşıcı hastalıkların yayılması Sistan ve Beluçistan eyaletinde yaşamı alt üst etmektedir. Geçtiğimiz hafta içinde aşırı sıcaklardan dolayı, bağ ve bahçeler büyük zarar görmüş, eyaletin Dilkan ilçesinin Hasan Abad mahallesinde bir elektrik güç trafosu patlamış ve bunun parasının halktan istenmiş, Kasrkand ilçesinde bir hurma bahçesindeki çok sayıda ağaç yanmış ve nakliye halinde olan 900 tavuk ölmüştür. Ayrıca bölgede tüketilen elektrik faturalarının rakamlarının çok yüksek olması, örneğin 2 aylık bir fatura bedelinin 6 milyon tümen olması, hayatı yaşanmaz hale getirmiştir. Bölge halkı, milletvekillerinin ve eyalet yetkililerinin problemleri yetkili makamlara hemen bildirmesine rağmen henüz bir gelişme olmadığından ve devlet tarafından sağlanması gereken bazı hizmet bedellerinin kendilerinden tahsil edilmesinden rahatsızlık duymakta ve yakınmaktadır.