Haftalık Basın Özeti 6-12 Ekim 2018

Haftalık Basın Özeti 6-12 Ekim 2018
14-20 Mehr 1397
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

İran CFT’yi Onayladı

İran Meclisi 7 Ekim Pazar günü 270 milletvekilinin katılımıyla yapılan gizli oylamada (uzun zamandır tartışma konusu olan) İran’ın Terör Finansmanıyla Mücadele Konvansiyonuna (CFT) girmesini öngören tasarıyı 143 olumlu, 120 olumsuz ve 5 çekimser oyla kabul etti.

Ali Laricani Türkiye’ye Geldi

Meclis Başkanı Ali Laricani “Avrasya Meclis Başkanları 3. Toplantısı” için 8 Ekim Pazartesi günü Türkiye’ye geldi. 9 Ekim Salı günü TBMM Başkanı Binali Yıldırım ile bir görüşme gerçekleştiren Laricani, ABD ve diğer bölge ülkelerinin İran ve Türkiye’nin stratejik ortaklığından rahatsız olduğunu ve İran, Rusya ve Türkiye’nin Suriye konusundaki başarısının onları daha da endişelendirdiğini söyledi. Ayrıca Laricani, Türkiye ve İran’ın ortak hedeflerine ulaşmak için daha çok iş birliği yapması gerektiğini ifade etti. Yıldırım ise İran ve Türkiye’nin hiçbir zaman karşı karşıya gelmediğini ancak iki ülkenin Rusya ile birlikte Suriye savaşını sonlandırdıkları için çok yönlü saldırılara maruz kaldıklarını belirtti. Yıldırım, Ahvaz’daki saldırı nedeniyle başsağlığı dilerken Meclis Başkanları olarak parlamentolar arası ilişkileri iyileştirmek için adım atmaları ve özellikle ticari alanda yeni ilişkiler kurmaları gerektiğini vurguladı.

14 Vali Değişecek

İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Selman Sâmani, geçtiğimiz günlerde “Emeklilerin İstihdam Edilmesini Yasaklayan Kanunun Düzeltilmesi Kanununun” onaylanmasından dolayı (emeklilik süresi dolmasına rağmen göreve devam eden) 14 valinin değişeceğini söyledi. Bu yasaya göre devlet kurumlarında hâlâ çalışmakta olan emeklilerin 60 gün içinde görevlerini bırakmaları gerekiyor. Sâmani, bu kanun kapsamında 14 valinin yanı sıra emekli oldukları hâlde devlet dairesinde çalışmakta olan 11 vali yardımcısı, 5 kaymakam, İçişleri Bakanlığı müdürlerinden 12 ve 31 valilikte görevli 12 kişinin daha gitmesi gerektiğini belirtti.

İran’ın Türkiye Büyükelçisi Değişiyor

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, “Emeklilerin İstihdam Edilmesini Yasaklayan Kanunun Düzeltilmesi Kanununun” kapsamında yurt dışında görev yapan üç kişinin görevini bırakacağını açıkladı. Bunlar, İran’ın BM Daimi Temsilcisi Golamali Hoşru, İran’ın Almanya Büyükelçisi Ali Mâcidi ve Türkiye Büyükelçisi Muhammed İbrahim Tahiriyan Ferd’dir.

Şeriatmedari’ye Gensoru

Meclis Ekonomi Komisyonu Başkanı Muhammed Rıza Pûr İbrahimi verdiği bir röportajda Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Muhammed Şeriatmedari hakkında gensoru tasarısının 9 Ekim Salı günü Meclis Başkanlık Divanına sunulduğunu açıkladı.

Genelkurmay Başkanı’ndan Yeni Saldırı Sinyali

Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri 9 Ekim Salı günü yaptığı konuşmada ülke güvenliğini kırmızı çizgi olarak gördüklerini ve bu nedenle teröristlerden intikam aldıklarını söyledi. Bakıri, tacizlere sessiz kalmayacaklarını ve teröristlerin İran sınırlarına yakın yerlere karargah kurması durumunda gerekeni yapacaklarını belirtti.

İçişleri Bakanı Ankara’ya Gitti

İçişleri Bakanı Abdu’r-Rıza Rahmani Fazli 11 Ekim Perşembe günü Ankara’ya gerçekleştirdiği günü birlik ziyarette mevkidaşı Süleyman Soylu ile bir araya geldi. Bu tarz toplantıların iki ülkenin iş birliğini güçlendirmesinde etkili olabileceğinin altını çizen Fazli, “Bölgesel konular iki ülkenin İçişleri Bakanlıklarının gündemine alınabilir. Biz bölgesel konularda da hemfikir olarak ortak işler yapabiliriz. Eğer biz özellikle bölgesel konularda da ilişkilerimizi takviye edersek diğer ülkelerin de konuya dikkatini çekmeyi başarırız. Onların da bizimle iş birliği içerisinde olmalarını sağlayabilirsek güvenlik, ekonomi ve siyasi konularda bölgesel kapasiteleri kullanabiliriz. Bölgesel konuların bölge ülkeleri tarafından çözülebilmesine inanıyorum.” dedi.

Esnaftan Grev ve Protesto

Bazı eyaletlerde birçok esnaf ekonomik sorunlar, döviz piyasasındaki istikrarsızlık, pahalılık, işsizlik, fakirlik, piyasadaki durgunluk, enflasyon artışı gibi nedenlerle 8-9 Ekim’de Tahran, Senendec, Kirmanşah, Meşhed, İranşehr, İsfahan, Tebriz, Zenca, Urumiye, Erdebil, Kirman, Fars, Gülistan gibi yaklaşık otuz şehirde kepenk indirme grevi ve protesto gösterisi düzenlendi.

Kirmanşah’ta İKDP Saldırısı

Kirmanşah eyaletinin Pave şehrinde Devrim Muhafızları Ordusu ve İran Kürdistanı Demokrat Partisi (İKDP) üyeleri arasında 12 Ekim Cuma sabahı çatışma yaşandı. Bazı kaynaklara göre Devrim Muhafızları’ndan üç kişi, İKDP’den ise iki kişi hayatını kaybetti. Ayrıca bölgede bir de sivil yaşamını yitirdi.

Sırbistan Vize Muafiyet Anlaşmasını İptal Etti

Sırbistan İran vatandaşları için uyguladığı vize muafiyetini iptal etti. Sırbistan geçen yıl aldığı kararla Avrupa dışındaki ülkelerle yapılan turizm faaliyetlerini geliştirme adına İran vatandaşlarına vize muafiyeti getirmişti. Ancak 10 Ekim Çarşamba günü Sırbistan tarafından yapılan resmî açıklamada bu muafiyet kaldırıldı. İçişleri Bakanı Nebojsa Stefanovic bazı İranlıların bu muafiyeti kötüye kullandıklarını belirtirken diğer Sırp yetkililer de geçen yıl AB ülkelerine illegal bir şekilde göç etmek için Sırbistan’a gelen İranlıların sayısında büyük artış yaşandığını belirttiler.

ABD’nin İran Eylem Grubu Direktörü Hook Avrupa ve Hindistan’a Gitti

ABD’nin İran Eylem Grubu Direktörü Avrupa ülkelerinin ve Hindistan’ın İran ile yürüttüğü ticari ilişkiler ile ilgili konularda müzakereler yürütmek için Avrupa ve Hindistan’a bir haftalık sefer için 10 Ekim tarihinde yola çıktı. Brian Hook’un bazı AB üyesi ülkelerinin dışişleri bakanlarıyla bu konuda istişareler yürütmek için Lüksemburg’da bir araya geleceği söyleniyor. Hook’un ayrıca Paris’te Uluslararası Enerji Kurumu Başkanı ile görüşeceği ve ardından İran’ın balistik füze programı ile müzakere yürütmek için Brüksel’de AB üyesi ülkelerin diplomatları ile görüşeceği bildiriliyor. Brian Hook’un sonraki durağı ise Hindistan olacak. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü “Hook’un müttefikleri ziyaretlerinin İran rejiminin yıkıcı davranışlarına karşı kapsamlı bir yaklaşım için ortak bir ihtiyaç” arayışı üzerine gerçekleşeceğini beyan etti.

Uluslararası Enerji Kurumu: İran Yaptırımları Petrol Fiyatlarını Artırabilir

Uluslararası Enerji Kurumu ABD’nin İran’a karşı uygulayacağı 13 Kasım’da başlayacak olan petrol yaptırımlarının petrol fiyatlarında artışa neden olacağı ve petrol pazarını nispeten uzun bir süre baskı altında tutacağı tahminini ön plana çıkardı. Bununla birlikte kurum gelişmiş ülkelere yaptığı tavsiyede son altı ay içerisindeki petrol üretiminin pazar ihtiyacını büyük ölçüde karşılayacağını da belirtiyor.

Almanya’nın Tahran Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı’na Çağrıldı

Almanya’nın Tahran Büyükelçisi, Halkın Mücahitleri Örgütü’ne düzenlenecek saldırılarda yer alacağı iddiasıyla suçlanan Esadullah Esadi’nin Brüksel’e teslim edilmesinden sonra İran Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. İran, Esadi’nin teslim edilmesinin uluslararası hukuk ile çeliştiğini iddia ederek kişinin hızlı bir şekilde İran’a iade edilmesini talep etti.

ABD: Suriye’nin Yeniden İnşası için İran’ın Çıkması Şart

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Amerika’nın Ulusal Güvenliği için Yahudi Enstitüsü (JINSA) toplantısında 10 Ekim Çarşamba günü yaptığı konuşmada “Suriye ABD’den ülkenin yeniden yapılandırması için yardım almak istiyorsa bunun şartı İran’a bağlı güçlerin çıkmasıdır.” açıklamasında bulundu. Haberde yapılan tespitte Pompeo’nun bu açıklamasının ABD’nin Suriye’den çıkma niyetinin olmadığını gösteriyor. İran’ın “şahin muhalifleri” olarak bilinen Mike Pompeo ve John Bolton geçen ay “İran’ın Suriye’den çıkmaması durumunda ABD’nin de bu ülkeden çekilmeyeceğini” beyan etmişlerdi.

İran’ın Eylül Ayı Petrol İhracı Artış Gösterdi

Tesnim Haber Ajansı’nın Forbes’dan aktardığı habere göre İran’ın Eylül ayı içerisindeki petrol ihracatı artış gösterdi. 7 Ekim Pazar günü yayımlanan rapordaki verilere atıf yapılan haberde “ABD’nin beyanlarına rağmen, Hindistan’ın İran’dan petrol ithal etmeyi kesmediği” belirtiliyor. Yine aynı kaynağa dayandırılan tespitte “İran petrol ihracatının Eylül’de günlük iki milyon varil olduğu ve bunun da Ağustos’a kıyasla bir artış olarak kayda geçtiği” dile getiriliyor.

İran’nın Türkiye ve BAE’den İthalatında Azalma

Dış ticaret istatistiklerine göre, 2018’in ilk altı ayında Çin, İran’ın en önemli ihracatçısı olmaya devam ederken BAE’den 3,1 milyar dolar olan ithalat yıllık bazda %30 düştü. Bu dönemde Türkiye’den yapılan ithalatlar da %28 düşüşle 1,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde İran’ın Rusya’dan yaptığı ithalat geçen yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık %100 artışla 633 milyon dolara ulaştı.

Hindistan İran’dan Petrol Alımına Devam Edecek

İran-Hindistan Ortak Ticaret Odası Başkanı İbrahim Cemili, Hindistan’ın ABD’nin baskılarına rağmen İran’dan petrol alımına devam edeceğini ancak ithalat hacmini azaltacağını belirtti. Cemili açıklamasında Hindistan’daki bazı rafinerilerin İran petrolü bazlı olarak çalıştığını hatırlatarak Amerika ve Suudi Arabistan’ın İran’dan petrol alımını durdurmak için Hindistan üzerinde yoğun baskı yaptığını söyledi.

IMF’ten İran için Enflasyon Tahmini

Uluslararası Para Fonu (IMF) yayımladığı son raporda ABD’nin İran yaptırımlarının gelecek yıllar için İran ekonomisinde ciddi bir enflasyon krizine neden olacağını iddia etti. IMF, İran hakkındaki tahminlerini de gözden geçirerek 2018 yılı enflasyonunun %29,6 ve 2019 yılı için %34,1 olacağını belirtirken büyüme tahmininin 2018 için %-1.5 ve 2019 için de %-3.6 olduğunu belirtti.

Türkiye ve İran Tarımda İş Birliği Yapıyor

Türkiye - İran 7. Dönem Tarım Yürütme Komitesi Toplantısı dolayısıyla Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli’nin başkanlığında Tahran’a giden üst düzey heyet, tarım alanında uygulanacak iş birliği anlaşmalarına imza attı. Pakdemirli, görüşme esnasında yaptığı konuşmada iki ülkenin derin ilişkilerine değinerek geçtiğimiz yılda İran’a gerçekleşen tarımsal ihracatın 220 milyon dolar olduğunu, İran’dan yapılan ithalatın ise 76 milyon dolar seviyesinde olduğunu bildirdi.

Sel ve Su Taşkınlarında Artış

Orman, Mera ve Havzalar Kurumu Sel ve Taşkın Vakaları Kontrol Dairesi Genel Müdürü Ebulkasım Hoseynpur, ülkede bulunan 45 milyon hektar su havzasının 11 milyon hektarlık kısmında sele karşı kontrol ve tedbir çalışmalarının başlatıldığını açıkladı.

Hoseynpur, havzalarda sel ve taşkınlara karşı kontrol ve ıslah çalışmalarına başlanılmasını son 6 yılda ülkede toplam 1139 sel ve su taşkını vakasının yaşanmasına bağladı. Ayrıca son 6 ayda bu sayının 16 farklı eyalette 106 sel vakası olarak kayıtlara geçtiğini belirtti.

Son 6 ayda en çok sel ve taşkın hadisesinin yaşandığı ilk üç sıradaki eyaletleri Simnan, Isfahan ve Gülistan olarak açıklayan Hoseynpur, İran’ın kurak bir coğrafyaya sahip olduğunu, kısa süreli, düzensiz ve şiddetli yağışların sel hadiselerine sebebiyet veren en önemli etkenler olduğunu ifade etti.

Hoseynpur, İran’ın dünya genelinde sel olaylarının en çok yaşandığı ülkelerden biri olduğunu sözlerine ekleyerek ülkede sel ve taşkın olaylarının sıkça yaşanmasında iklim değişikliği ve arazinin tarımda yanlış kullanımı gibi faktörlerin de etkili olduğunu belirtti. Ayrıca sözü edilen sebeplerden dolayı su havzalarını kontrol çalışmalarının İran’da gün geçtikçe daha önemli bir mesele hâline geldiğini söyledi.

İrec Harirçi: Enflasyon Sağlık Hizmetlerini Olumsuz Etkiliyor

Sağlık Bakan Yardımcısı İrec Harirçi, 11 Ekim Perşembe günü düzenlenen 8. İran Tıp Bilim Dernekleri Topluluğu Uzman Forumunda yaptığı açıklamada sağlık hizmetleri ücretlerinin ülkedeki yüksek enflasyon oranları nedeniyle arttığını ve bunun da harcamalarının büyük bir kısmını zorunlu olarak gıda, konut ve ulaşıma yöneltmiş olan İran halkının sağlık harcamalarını kısma yoluna başvurmaya zorladığını belirtti.

Ülkedeki sağlık hizmetlerinden yararlanma oranının %7 azaldığını açıklayan Harirçi, bu sebeple sağlık sektöründeki gelir girdilerinde de azalış kaydedildiğini açıkladı. Enflasyonun toplumsal yaşamı olumsuz etkilediğini belirten bakan yardımcısı ülkedeki siyaset karar alıcılarının, tıp uzmanlarının ve sağlık bilimi derneklerinin sağlık hizmetlerine konulan yüksek fiyat tarifelerinden sorumlu olduklarını ve sağlık sistemindeki harcamaların %63 ila 67’lik oranının ücret giderleri hanesine yazıldığını ifade etti. Bakan yardımcısı ayrıca ülkedeki sağlık personeli eksikliğine de değinerek İran’daki doktor ve hasta bakıcı sayısının nüfusa göre diğer ülkelerdeki oranlardan oldukça düşük olduğunu da sözlerine ekledi.

Hafız-ı Şirazi’yi Anma Etkinlikleri

Meşhur İranlı Şair Hafız-ı Şirazi için 12 Ekim Perşembe akşamı Şiraz’da bir anma programı düzenlendi. İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Kültürel Miras El Sanatları ve Turizm Kurumu Başkanı, Bayındırlık İşleri Yardımcısı ve Fars eyaleti idari makamları programa katılan resmî konuklar arasındaydı. Bunun yanında programda birçok edebiyatçı da misafir olarak yer aldılar.