Haftalık Basın Özeti 9-15 Aralık 2017

Haftalık Basın Özeti 9-15 Aralık 2017
Haftalık Basın Özeti 9-15 Aralık 2017 (18-24 Azer 1396)
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Gelecek Yılın Bütçe Tasarısı Meclise Sunuldu

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani gelecek yılın 1397 (Mart 2018-Mart 2019) bütçe tasarısını 10 Aralık Pazar günü Meclis Başkanı Ali Laricani’ye takdim etti. İhtisas Komisyonlarına gönderilen bütçe tasarısı burada incelendikten sonra kurulacak bir Karma Komisyon tarafından da değerlendirilecek. Meclis içtüzüğüne göre, bütçe görüşmeleri ve oylaması 40 gün içerisinde sonuçlandırılmalıdır.

Tahran Savcısından Tutuklamalarla İlgili Açıklamalar

Tahran Savcısı Caferi Devlet Abadi, Eğitim ve Öğretim Bakanlığı Mensupları Fonu ve Sermaye Bankası yolsuzluk dosyasıyla ilgili yaptığı açıklamada hakkında inceleme başlatılan 80 kişi olduğunu, bunların 42’sinin gözaltına alındığını, bazılarının da kefaletle serbest bırakıldığını söyledi.

İran ve Rusya Arasında Nükleer Enerji Santrali Anlaşması

Meclis Başkanı Ali Laricani, İran’ın Altıncı Kalkınma Planında tanımlanmış olan petrol, gaz, petrokimya, santraller, demiryolu gibi iktisadi alanlardaki stratejik ilişkilerde öncelikleri olduğunu söyledi. İran ve Rusya’nın yakın ve çok stratejik bir ilişkisi olduğuna işaret eden Laricani, İran ve Rusya arasında iki nükleer enerji santrali yapma anlaşmasında sona gelindiğini açıkladı.

Süleyman Soylu İran’a Gitti

İran İçişler Bakanı Rahmani Fazli'nin daveti üzerine 9 Aralık Cumartesi günü İran'a günü birlik ziyaret gerçekleştiren İçişleri Bakanı Süleyman Soylu mevkidaşıyla yaptığı görüşmede ikili ilişkileri geliştirme konusunu, bölgesel ve uluslararası meseleleri ele aldılar.

Ruhani’den Arabistan’la İlişkileri Düzeltmek İçin İki Şart

Cumhurbaşkanı Ruhani 10 Aralık Pazar günü gelecek yılın bütçe tasarısını sunduğu meclis açık oturumunda konuştu. Bölgesel konulara da değinen Ruhani, İran’ın Suudi Arabistan’la ilişkileri düzeltmek için iki şartı olduğunu söyledi. Arabistan’la bir sorunları olmadığını belirten Ruhani, Yemen’deki bombardımanı durdurmaları ve İsrail’le ilişkilerini kesmeleri durumunda Riyad’la hiçbir sorunlarının kalmayacağını ifade etti.

Meclis’ten İslam Dünyasına Çağrı

235 milletvekili yayımladıkları bildiriyle ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail başkenti olarak tanıma kararına tepki gösterdiler. Milletvekilleri, Müslüman ülkelerden İsrail’le diplomatik ilişkilerini kesmelerini ve Amerika ile ekonomik ilişkilerini en aza indirmelerini istediler.

Azınlıklarla İlgili Seçim Yasası Değişti

Geçtiğimiz haftalarda gündeme gelen Belediye Meclisi Seçimleri, Görevleri ve Teşkilatları Kanunundaki değişiklikler 12 Aralık Salı günü meclis tarafından onaylandı. Bu yasa değişikliğiyle birlikte azınlıklarla ilgili anayasanın 30. maddesine iki fıkra eklendi ve bu fıkralara göre azınlıklara mensup vatandaşların yaşadıkları herhangi bir köy veya şehirlerdeki belediye meclis seçimlerine aday olabilmelerine imkân sağlanmış oldu. İkinci fıkrada Anayasa’da tanınan azınlıkların İslam yerine kendi dinlerine göre ‘inanmaları ve amel etmeleri’ gerektiği belirtildi.

Kasım Süleymani Filistinli Komutanlarla Görüştü

Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani 11 Aralık Pazartesi akşamı Filistin’deki İzzeddin el-Kassam ve İslami Cihat Örgütü Tabur komutanlığıyla telefon görüşmesi yaptı. Kasım Süleymani her türlü desteğe hazır olduklarını söyledi.

Tahran’da Devriye Tartışmaları

Tahran Devrim Muhafızları Komutanı Tuğgeneral Muhammed Rıza Yezdi Tahran’da giderek artan uyuşturucu bağımlılığı, fakirlik ve boşanma gibi toplumsal sorunların aile hayatını yıktığına işaret etti. Devrim Muhafızları ve Besic Teşkilatının topluma zarar veren 23 sorunu tespit ettiğini belirten Yezdi, Tahran Devrim Muhafızlarının polisle işbirliği yaparak ‘hırsızlığı önleme ve sokak çeteleriyle mücadele’ için devriye oluşturduğunu söyledi. Bu konunun mütevellisi Anayasa ve İçişleri Bakanlığına bağlı Ulusal Kamu Konseyi kararlarına göre Polis Güçlerinde olduğuna işaret eden İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Selman Samani ise devlet kurumlarından her birinin Ulusal Kamu Konseyi kararlarını uygulamakla görevli olduğunu ve yasal görevini yerine getirmek için diğer birimlerle işbirliği yapabileceğini söyledi. Ancak Tahran Polis Gücünün şu ana kadar bu konuda mücadele etmek için hiçbir birimden yardım istemediğine vurgu yaparak Devrim Muhafızlarına göndermede bulundu.

Kum’da Altı Asker Defnedildi

Kum eyaletinde 13 Aralık Çarşamba günü altı askerin cenaze töreni yapıldı. Defnedilen askerlerden dördü Fatimiyyun Tugaylarından, ikisi ise Zeynebiyyun Tugyalarındandı. Devrim Muhafızları Kudüs Gücüne bağlı olan Afganlardan oluşan Fatimiyyun Tugayları ile Pakistanlılardan oluşan Zeynebiyyun Tugayları İran adına Suriye’de savaşmaktadır.

Yeni Uçaklar Deniz Kuvvetlerine Katıldı

Devrim Muhafızları Genel Komutanı Muhammed Caferi, DMO İkinci Komutanı Hüseyin Selami ve DMO Deniz Kuvvetleri Komutanı Ali Fedevi’nin katılımıyla Bender Abbas şehrinde gerçekleşen törenle iki motorlu LA-8 serisinden döner ve sabit kanatlı deniz ve karada iniş-kalkış yapabilen dört adet uçak Deniz Kuvvetlerine katıldı. Törende konuşma yapan Deniz Kuvvetleri Komutanı Ali Fedevi bu uçakların devriye, tespit, arama kurtarma, yangın söndürme ve yük taşıma gibi özellikleri olduğunu belirtti.

Huzistan’ın Suyu Yeterli mi?

Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri ve Çevre Kurumu Başkanı İsa Kelantari’nin katılımıyla gerçekleşen Huzistan İdari Konsey Toplantısında bölge milletvekilleri ve Kelantari arasında ‘su krizi’ tartışması yaşandı. Ahvaz Milletvekili Cevad Kazım Nesebü’l Baci, Kelantari’nin Cihangiri’ye yazdığı mektupta Huzistan’da bulunan Karûn Nehri suyunun yeterli olduğunu ve buradan başka vilayetlere su taşınabileceğini söylediğini belirterek toplantıyı terk etti. Huzistan’ın Şâdigân bölgesi Milletvekili Mecid Nasıri Nejad ‘suyun taşınması Huzistan’ın kırmızı çizgisidir’ şeklinde Kelantari’ye tepki gösterirken, Deşt-i Azadigân ve Hüveyze bölgesi Milletvekili Kazım Saidi de ‘suyun taşınma yetkisi perde arkasındaki lobiyle verildi’ şeklinde tepki gösterdi. Kelantari daha sonra verdiği röportajda sözlerinin arkasında olduğunu ve kendisine hakaret eden milletvekillerinin özür dilemesi gerektiğini savundu.

İran ile Irak Arasında Anlaşma

Irak Petrol Bakanı Cebbar Luaybi, 9 Aralık Cumartesi günü yaptığı yazılı açıklamada, Irak Petrol Pazarlama Şirketi (SOMO) ile İran arasında, Kerkük petrollerinden günlük 30 ila 60 bin varil petrolün İran'a ihraç edilmesi için iki ülke arasında anlaşma imzalandığını ifade etti. SOMO Genel Müdürü Ala Yasiri de petrol ihracatının yakında başlayacağını belirtti.

Ruhani: Tahran, Ankara ile İkili İlişkileri Geliştirmeye Hazırdır

12 Aralık Salı günü İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşen Ruhani, Tahran’ın Ankara ile ekonomik ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu belirterek, iki ülke arasında milli paralarla ticaret imkanının bir an evvel uygulanmaya geçmesini istedi. ABD Başkanının Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma kararına değinen Ruhani, bu kararın tüm Müslümanlar ve hürriyet yanlılarının incinmesine sebep olduğunu belirterek, ABD’nin kararının İslam toplumunun isteklerinin tam tersi yönünde olduğunu vurguladı. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) İstanbul toplantısının düzenlenmesine teşekkür eden Ruhani, toplantının Müslümanları Filistin konusunun çözümü konusunda umutlandırdığını belirtti. Ruhani, Türkiye ve İran’ın ortak işbirliğinin Suriye’de istikrarın sağlanması için devam etmesi gerektiğini ifade etti. Soçi görüşmelerine da değinen İran Cumhurbaşkanı, Soçi Zirvesi’nin bölge sorunlarının çözümü için işbirliği ile olumlu adımlar atılacağını gösterdiğini, Tahran ve Ankara’nın bölgede terörizmle mücadele ve istikrarın sağlanması için ortak görüşe sahip olduklarını vurguladı. Erdoğan da İİT toplantısına geniş katılıma temasla bunun Filistin konusunda herkesin hemfikir olduğunu gösterdiğini belirtti. Tahran, Ankara ilişkilerinin daha çok gelişmesini isteyen Erdoğan, iki ülkenin terörizmle mücadelede ortak işbirliğine işaretle bölgede terörün kökünün kurutulması gerektiğini söyledi.

İran ve Rusya İki Anlaşma İmzaladı

Rus enerji şirketi Gazprom Başkanı Aleksey Miller, 13 Aralık Salı günü İran’a gerçekleştirdiği ziyarette İran Petrol Bakanı Bijan Zanganeh ile bir araya geldi. Taraflar ikili ilişkilerin geliştirilmesi ve geniş bir alanda işbirliği olanaklarının artırılması için bir yol haritası protokolü imzaladılar. Buna göre Gazprom, İran'da petrokimya da dahil olmak üzere hidrokarbon üretimi, iletimi ve işlenmesi için entegre projelerin uygulanmasına ilişkin bir konsept çalışması yapacak.

İran ile Çin Arasında Yeni İş Birliği Anlaşması İmzalandı

İran Sanayi Geliştirme ve Yenileme Organizasyonu (IDRO) ile Çin Uluslararası Ticaret Odası arasında sanayi ve ekonomi alanında karşılıklı işbirliğinin arttırılmasını amaçlayan mutabakat zaptı imzalandı. İmza töreni İran Sanayi Geliştirme ve Yenileme Organizasyonu Genel Müdürü Mensur Muazzami ve Çin Uluslararası Ticaret Odası Başkanı Wang Yang’ın katılımıyla 14 Aralık Perşembe günü Tahran’da gerçekleşti. Çin Uluslararası Ticaret Odası Başkanı Wang Yang İran Petrol Bakanı Zengene ile gerçekleştirdiği görüşmede, 2016’da iki ülke arasındaki ticaret hacminin yüzde 31 oranında arttığını açıklayarak, iki ülke cumhurbaşkanları tarafından Tahran-Pekin ticaret hacminin yılda 600 milyar dolara ulaşmasının hedef olarak belirlendiğini aktardı.

BM Genel Sekreteri Guterres'ten İran Uyarısı

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, 14 Aralık Perşembe günü İran'ın nükleer anlaşmaya uymasına rağmen, BM'nin balistik füze geliştirme programını sonlandırması yönündeki çağrısına karşı geliyor olabileceği noktasında uyarıda bulundu. Guterres, BM Güvenlik Konseyine (BMGK) sunulan raporda, Yemen'deki Husiler’in, 22 Temmuz-4 Kasım tarihlerinde Suudi Arabistan'ı hedef alan saldırılarda kullandıkları balistik füzeyi İran’dan transfer ettiklerine dair iddiaların araştırıldığını ifade etti.

Nicki Haley: İran’ın Husilere Balistik Silah Verdiğini Kanıtladık

ABD’nin Birleşmiş Milletler daimî temsilcisi Nicki Halley Washington’daki bir askeri üste yaptığı konuşmada, geçtiğimiz ay Yemen’deki Husi grupların Suudi Arabistan’a gönderdikleri füzelerin kalıntılarının incelendiğini ve silahların İran yapımı olduğunu kanıtladıklarını ifade etti. Buna ek olarak Haley konuşmasında İran’ın bu eylemlerinin Birleşmiş Milletler kararlarının açık ihlali olduğunu vurguladı.

Zarif: Yemende Ateşkes İçin Hazırız

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif 13 Aralık Çarşamba günü resmî Twitter hesabından yapmış olduğu açıklamada, Yemen’de yaşanan kâbusun herkesin sorumluluğunda olduğunu, insani durumun düzeltilmesi ve ateşkesin sağlanması adına yapılacak girişimlere destek vermeye hazır olduklarını ifade etti.

Petrol Naklinde Mevcut Günlük Boru Kapasitesi Hacmi: 1,6 Milyon Varil

İran’da ülkenin petrol üretim tesislerinden diğer noktaları naklini sağlayan toplam boru kapasitesi 14 bin kilometreyi buluyor. Mevcut altyapı ile İran’da günlük 1,6 milyon varil petrol/petrol ürünleri başka yerlere nakledilebiliyor. Petrol nakliyatında ayrıca 186 adet tevzi istasyonu bulunmakta. Ülkenin sahip olduğu boru ve tevzi istasyonu altyapısı oldukça eskimiş durumda ve yenilenmeye ihtiyaç duyuyor. İran petrol endüstrisinde nakliye ile ilgili boru hattı ve tevzi istasyonlarının yanında diğer birimlerin de (petrol çıkarma, rafineri ve petrokimya ürünlerine dönüştürme) ciddi anlamda yenilenmeye ihtiyaç var. Bu sektörün sahip olduğu fiziki sermayenin yenilenmesi için gerekli finansmanın 400 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.

Çhabahar (Çabahar) Limanının Birinci Aşaması Açıldı

Hindistan’ın enerji güvenliği ve ürettiği ürünlerin Afganistan ve merkezi Asya’ya pazarlanmasında oldukça önemli bir yere sahip olması beklenen Chabahar Limanın birinci fazı geçen hafta açıldı. Açılış törenine 16 ülkeden yetkililer katıldı ve kurdele İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani tarafından kesildi. İlk faz iki yükleme istasyonunda oluşuyor ve 85 milyon dolara mal oldu. Yatırım tamamı Hindistan tarafından karşılandı ve bunun karşılığında limanın (bu fazının) işletmesi 10 yıllığına Hindistan tarafından yürütülecek. Chabahar limanın 2018 yılının sonunda tamamen bitirilmesi planlanıyor.

Merkez Bankası Eski Başkanı, “Rıza Sarraf ile hiç görüşmedim”

New York’ta mahkemede ifade veren Rıza Sarraf İran’ın eski Merkez Bankası başkanı Mahmut Bahmani ile birçok gez bir araya geldiğini ve Bahmani’nin İran eski Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ile bağlantılı olduğunu söylemişti. 12 Aralık’ta açıklama yapan İran eski Merkez Bankası başkanı Bahmani; “Sarraf ile hiçbir zaman toplantı yapmadığını ve Sarraf ile hiçbir ilişkisi olmadığını” bildirdi. İlgili dönemde batı ile bir savaş riskinin artması nedeniyle Merkez Bankasının tuttuğu altın rezervlerinin ciddi şekilde arttırılması için çalışma yürüttüklerini ve bu bağlamda birkaç yüz ton ilave altın satın aldıklarını söyledi.

36. Uluslararası Fecr Film Festivali’nin Posteri Yayımlandı

İran Sinema Kurumu Başkanı Muhammed Haydariyan, Festival Sekreteri İbrahim Darugezade, bir grup siyasetçi ve Simurg Ödülü Seçim Kurulu üyelerinin katıldığı bir törenle İran’da sinema ödülünün Oscar’ı sayılan 36. Uluslararası Fecr Film Festivali’nin posteri yayımlandı.

Posterin çizimini yapan Hamid Rıza Bigki, 1991 yılından beri grafik ve resim işiyle meşgul olan, üniversitede bu alanda ders veren ve daha önce de dört kez Fecr Film Festivalinin posterinin çizimine katkı sağlamış tasarımcı ve grafikerdir.

İran’da Soy Adlardan Öneklerin ve Soneklerin Kaldırılma Koşulları

İran Nüfus ve Kayıt İşleri Kurumu Sözcüsü Yusufullah Ebu Torabi, yaptığı açıklamada, bir kişinin örneğin “Salihi Kerherodi” bir kelime, bir yer veya mekân adı olarak birden çok kelimeden oluşan bir terkip halinde veya “Hosna Hayyatbaşı” gibi bir kelime ve bir meslek adından oluşun bir soyadı varsa buradaki soneki kaldırtabileceğini söyledi. Yusufullah Ebu Torabi, ayrıca bir kişinin soyadı “Kasimi Şahseven” gibi bir kelime, bir kabile ve bir sülale isminden oluşan bir terkip halindeyse ön veya soneklerin kaldırılabileceğini dile getirdi. Yusufullah Ebu Torabi, eğer bu ekler kaldırıldığında geride kalan kelimenin bir anlamı yoksa eklerin kaldırılamayacağını sözlerine ekledi.

Mutfakta Uyuşturucu Üretimi

İran Polis Teşkilatı NAJA’nın Uyuşturucuyla Mücadele Birimi Başkanı, Emniyet Amiri Muhammed Mesud Zahedian, İran’a sınırlardan kaçak yollarla uyuşturucu girmesinin yanında İran’da mutfaklarda bile uyuşturucu üretildiğini açıkladı. Zahedian, açıklamasının devamında eğer bugün Afganistan uyuşturucu üretmese ve İran tüm sınırlarını kapatsa bile uyuşturucunun üretimini, dağıtımın ve kullanımını engelleyemeyiz çünkü günümüzde birçok yapay uyuşturucu madde İran’da evlerin mutfaklarında üretilmektedir dedi.

16 Üniversite Dünya’nın En İyi Tıp Üniversiteleri Arasında

ESI (Essential Science Indicators) kurumu tarafından dünyanın en iyi üniversiteleri ve araştırma merkezleri ile ilgili olarak 2017 yılına ait yapılan son değerlendirmeler kasım ayında yayımlandı. Bu değerlendirme listesinde İran’dan Kirmanşah, Ahvaz Condi Şapur ve Erak Tıp Bilimleri Üniversiteleri dereceye girdiler. Böylece bu listede yer alan İran Üniversitelerinin sayısı 16’ya çıktı. Bu listede tıbbi bilimler alanında yer alan diğer İran Üniversiteleri şunlardır: Tahran, Şehid Behişti, Isfahan, Meşhed, Şiraz, Tebriz, Pastör Enstitüsü, İran, Kirman, Mazendaran, Bakiyeullah, Kürdistan ve Zahidan Tıp Bilimleri Üniversiteleri.

İran’da Basın ve Kâğıt Krizi

Tahran’da yer alan Soore Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Umid Ali Mesudi, İran’da kâğıdın pahalı olması nedeniyle basın dünyasının zorluk çektiğini ve bazı yayın kuruluşlarının elektronik ortamdan yayın hayatına devam edeceğini belirtti. Geçtiğimiz hafta İran’da yayımlanan Gergedan ve Sinema dergileri elektronik yayın hayatına geçtiler. Her iki dergi de kâğıdın yüksek maliyetinden dolayı elektronik ortamda yayın yapılacağını açıkladılar. Ülke basının iyi günler geçirmediği ve kâğıt baskı tirajlarının alarm verdiği açıklaması yapılırken kalkınma planları arasında basın dünyası için de uzun vadeli tedbirlerin alınması çağrısı yapıldı. Bu çağrıda Fransa, Almanya, İtalya, İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya, Hollanda, Belçika, İsviçre, Avustralya, İrlanda ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde basının profesyonel çalışması için devlet hazineleri tarafından destek sağlandığına dikkat çekildi. Basım-yayın uzmanları, eğer kâğıt fiyatlarının artışına engel olunmazsa, sektörden 100 bin kişinin etkileneceğini açıkladı. Mesudi son olarak günlük tirajda 600 bin sayfa düşüş olduğunu ve matbaaların çalışmasının da %40 azaldığını sözlerine ekledi.

Kültürel Miras Kurumunun Felekü’l-Eflâk Kalesi Suskunluğu

İran’ın Luristan eyaleti merkezi Hürremabad şehrinde bulunan Felekü’l-Eflâk Kalesi diğer bir adıyla Şapurhavât Kalesi’nin geçmişi Sasanîler dönemine uzanır. Cam-ı Cem Online sosyal medyada, tarihi Felekü’l-Eflâk Kalesinin durumunun çok vahim olduğu ile ilgili sık sık haberler paylaşırken şehir yöneticilerinin konuya sessiz kaldığı belirtilmekte. Geçen hafta Luristan eyaletinde, “Felekü’l-Eflâk Kalesi Milli Koruyucuları” adlı bir kampanya başlatıldı. Bu kampanyaya Tahmineh Milani, Rain Kusari, Hanna Kamkar ve Parasto Golestani gibi bazı sanatçılar da destek verdi. Cumhurbaşkanından bu kalenin korunması ve restore edilmesi için yeterli bütçenin sağlanması talep edildi. Yapılan restorasyonların yarım kaldığı belirtilerek bu isteklerini Kültürel Miras ve Sanat Kurumu Başkanı Ali Asgar Monsen’den de talep ettiler.

Uzmanlar, 16 yıl süren verimsiz restorasyonun şiddetli bir deprem ile birlikte yıkılacağını belirtmekte. Fakat Kültürel Miras Kurumu yetkilileri radyo veya çeşitli medya organları aracılığıyla bu iddiaları reddettiklerini duyurmakta. Konu ile alakalı Cam-ı Cem Online Haber Ajansı gazetecileri, Luristan Kültürel Miras Kurumu yetkileri ile defalarca iletişime geçmek istemesine rağmen, kurum yetkilerinin cevap vermediklerini dile getirmekte.