12 Eylül Pazar günü Irak Başbakanı Mustafa Kazımi ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ikili ilişkileri ve bölgesel gelişmeleri ele almak üzere Tahran’da bir araya geldi. Görüşmede ikili ilişkilerin güçlendirilmesi ve geliştirilmesi çerçevesinde ekonomik, ticari ve siyasi konular üzerinde duruldu. Bu kapsamda, İran ve Irak demir yolu hattının geliştirilmesi özellikle Basra ile Şelence arasındaki tren hattı projesinin de hızlandırılması gibi konular değerlendirildi. Görüşmenin ardından yapılan açıklamalarda ortaya çıkan en somut sonuçlardan birisi de İran-Irak arasındaki vizelerin kaldırılması üzerine varılan mutabakatta görüldü. Bununla birlikte Kazımi’nin kendi döneminde Tahran’a ikinci ziyaretini düzenlemesi de görüşmenin önemini vurgular niteliktedir. Diğer taraftan görüşmenin gündemine bakıldığında ise İRAM’ın yerel kaynaklardan edindiği bilgilere göre öncelikli olarak üç konunun, görüşmenin çerçevesini belirlediğini söylemek mümkündür. Bunlardan birincisi, yaklaşan Irak seçimleri ve seçimlerin yapılmasını kolaylaştırıcı ortamın tesis edilmesi, ikincisi Suudi Arabistan ve İran ilişkilerinin düzeltilmesinde Irak’ın ara buluculuğu, üçüncüsü de özellikle Irak’taki Şii milis varlığının neden olabileceği şiddet olaylarının kontrol altında tutulabilmesi ile ABD-İran arasındaki tansiyonun düşürülmesi olarak sıralanabilir.

Görüşme Nasıl Bir Zamanda Gerçekleşti?

Görüşmenin zamanlaması da yukarıda sıralanan üç konu açısından oldukça önemli olarak değerlendirilmektedir. Zira görüşme, bölgesel konuların ele alındığı Bağdat Zirvesi’nin yapılmasının hemen ardından gerçekleşmiştir. Ayrıca Ekim 2021’deki Irak seçimlerine oldukça kısa bir zaman kala düzenlenen bu görüşme, sonuçları itibarıyla Irak’taki etkisini olumlu ya da olumsuz birçok açıdan gösterecektir. Bu üç konu üzerinden görüşmeyi ele aldığımızda tam da görüşmenin olduğu günlerde Erbil Havalimanına saldırı düzenlenmesi, görüşmenin en önemli gündemlerinden birisi olan Irak’taki Şii milis grupların davranışlarının kontrol altına alınması beklentisine yönelik bir mesaj olarak okunabilir. Diğer taraftan Kazımi’nin Bağdat Zirvesi sonrası Tahran’a ziyareti, Suudi Arabistan ve İran arasında devam eden görüşmeler dâhilinde Irak’ın ara buluculuk rolünü istikrarlı olarak sürdürdüğünü göstermektedir. Bu anlamda Irak, diplomasinin ağır bastığı yeni bölgesel bağlamda uzlaştırıcı ve ara bulucu ülke olma rolünü güçlendirmeye çalışmaktadır. Bununla beraber Kazımi’nin seçimlere çok kısa bir süre kala Reisi ile görüşmesi, seçimlerde Kazımi’nin ikinci dönemde de başbakanlığı sürdürmek istediğine dair bir işaret olarak da okunabilir. Nitekim bazı analistler Bağdat Zirvesi’nin düzenlenmesini, yaklaşan seçimlere yönelik Kazımi’nin siyasi kazanç elde etme arayışı olarak değerlendirdi. Kazımi özellikle Bağdat Zirvesi ile birlikte bölge dâhilinde muhtelif konularda ayrışan ve çatışan tarafları bir araya getirebildiğini ispatlayarak aslında Irak seçimleri için doğru bir profil olduğunu göstermek istemiştir. Bu bağlamda Kazımi’nin Tahran ziyareti de aynı maksada hizmet etmektedir. Öyle ki Kazımi’nin Tahran görüşmesinde Irak’ta süregelen ABD-İran gerilimi konusundaki uzlaşı ve ara buluculuk gündemi de benzer niyetlerin bir sonucu olarak düşünülebilir.