İran Koronavirüs ile Mücadelede Millî Aşıları Kullanacak

İran Koronavirüs ile Mücadelede Millî Aşıları Kullanacak
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Sağlık, Tedavi ve Tıbbi Eğitim Bakanı Behram Aynullahi, Devrim Muhafızları Ordusuna (DMO) bağlı Bakiyetullah Tıp Bilimleri Üniversitesinde düzenlenen törendeki konuşmasında, İran üretimi aşının yeterli olduğu düşünüldüğünden yakın gelecekte yurt dışından aşı ithalatına gerek olmayacağını belirtti. Şu ana kadar yaklaşık 30 milyon doz İran aşısının hizmet alanına girdiğini belirten Aynullahi, Devrim Rehberi’nden sonra kendisi ve kabine üyeleri dâhil pek çok yetkilinin yerli aşı COV-İran Bereket aşısı vurulduğunu açıkladı. Aynullahi, şu ana kadar 180 milyon doz aşı tedarik ettiklerinin, aşı rezervlerinin yeterli olduğunun ve bu konuda halkın artık endişelenmesine gerek olmadığının altını çizdi. Bakan, hükûmetlerinin ilk dört ayında halkın aşılanmasında önemli bir aşamaya geldiğini belirterek “Halkın yardımcı olmasıyla dört ayda yaklaşık 120 milyon doz aşı enjekte ettik.” ifadelerini kullandı. İran’ın dünyada en çok koronavirüs aşısı yapan ülkeler arasında bulunduğunu belirten Aynullahi, “Ülke nüfusunun %88’i ve nüfusun en yoğun olduğu Tahran’ın %91’i, ilk doz aşıyı olmuş durumdadır.” dedi. Aşı konusunda güçlü olduklarını ve yerli aşılara destek vermeyi sürdüreceklerini vurgulayan Aynullahi, “Ülkemizde beş tip koronavirüs aşısının üretilmesi, bu alandaki gücümüzü gösteriyor ve şimdiye kadar hiçbir ülke bu kadar aşı üretmedi.” ifadesini kullandı.

İran’daki aşılama çalışmaları ve kullanılan aşılarla ilgili İran Radyo ve Televizyon Kurumuna konuşan Gıda ve İlaç Kurumu Başkanı Behram Darayi, koronavirüs için üretilen ithal aşı alımının durdurulduğunu doğrulayarak “Bundan sonra ülkede yerli aşı kullanılacaktır.” ifadelerini kullandı. İranlı üreticilerin aylık en az 15 milyon doz koronavirüs aşısı üretebileceğini kaydeden Darayi, İran için gerekli aşıyı ithal etmenin yıllık 4 ila 5 milyar dolarlık bir bütçe gerektirdiğini aktardı. İran’ın ürettiği COV-İran Bereket aşısında iyi bir ilerleme kaydedildiğini belirten Darayi, diğer yerli aşıların da Dünya Sağlık Örgütünden (DSÖ) onay alması için gerekli belgelerin hazırlanarak gönderileceğini ifade etti. Sağlık, Tedavi ve Tıbbi Eğitim Bakanı Yardımcısı Kemal Haydari de yerli koronavirüs aşısının üretiminin yeterli olduğunu belirterek “Koronavirüs ile Ulusal Mücadele Merkezi mevcut ekonomik ortamda, koronavirüs aşısının ithalatını durdurdu.” ifadesini kullandı.

Devrim Rehberi Ali Hamenei, 8 Ocak 2021 tarihinde yaptığı bir konuşmada “ABD ve Birleşik Krallık aşılarının ülkeye ithal edilmesi yasaklanmıştır. Yetkililere de söyledim, buradan herkesin duymasını istiyorum.” diyerek ABD ve Birleşik Krallık üretimi aşıların ithal edilmesini yasaklamıştı. Konuşmasında Hamenei, “Amerikalılar aşı üretebiliyor olsaydı kendi ülkelerinde böyle bir fiyasko yaşamazlardı ve günde 4.000 kişi hayatını kaybetmezdi.” ifadesini kullanmıştı. Fransızlara da sıcak bakmadığının altını çizen Hamenei, “Ancak diğer ülkelerden aşı almak sorun değil.” diyerek bu konudaki tavrını ortaya koymuştu. Bu açıklamalardan sonra İran Kızılayı tarafından 150.000 doz Pfizer üretimi koronavirüs aşısının ithalatının iptal edildiği duyurulmuştu.

 

Tablo 1: İran Sağlık Bakanlığı Onaylı Yerli Aşılar

Sıra Aşı İsmi Etkinlik Düzeyi (Üreticiye Göre) Son Durum Bağlı Bulunduğu Kurum
1 COV-İran Bereket %84 Acil kullanım onayı verildi Bereket Vakfı
2 PastoCovac %95 Acil kullanım onayı verildi İran Pasteur Enstitüsü ve Instituto Finlay de Vacunas (İran-İspanya)
3 RaziCovPars %80 Acil kullanım onayı verildi Razi Aşı ve Serum Araştırma Enstitüsü
4 SpikoGen %87 Acil kullanım onayı verildi Vaxine ve CinnaGen (Avustralya-İran)
5 FakhraVac %94 Acil kullanım onayı verildikten sonra alıcı bulamadığı için durduruldu Milad Daroo Noor Şirketi (Ordu destekli)
6 Noora %90 Faz-3 kapsamında Bakiyetullah Tıp Bilimleri Üniversitesi (DMO)

 

Sağlık, Tedavi ve Tıbbi Eğitim Bakanlığı Halkla İlişkiler ve Bilgilendirme Merkezinin yaptığı açıklamada, İran’da 120 milyon dozun üzerinde koronavirüs aşısı uygulandığı belirtildi.

 

Tablo 2: İran’ın 3 Ocak 2022 (12 Yaş Üstü) Koronavirüs Tablosu

Genel Durum Aşı Uygulaması (Son 4 Ay)
Toplam Test Birinci Doz
42.180.249 59.869.552
Toplam Mevcut Hasta İkinci Doz
24.336 52.042.721
Toplam Vefat Üçüncü Doz
131.680 8.091.164
Toplam İyileşen Hasta Uygulanan Dozların Toplamı
6.040.897 120.003.437
Toplam Bilinen Hasta Birinci Doz Aşı Oranı
6.196.913 %88

 

İran’daki “yabancı” ve “yerli” aşı tartışmasının ekonomik ve politik yanı açıkça göze çarpmaktadır. Daha kısa bir süre önce (4 Aralık 2021) İbrahim Reisi, hükûmetin ilk 100 gününün en önemli başarılarından birisinin aşı ithalatı ve aşılama olduğunu duyurmuştu. Şu anda ise görüldüğü üzere ekonomik ve politik iklime bağlı olarak İran yönetimi, aşıların ithalatını durdurma ve “yerli aşı” kullanma kararı almıştır. İran aşıları, DSÖ tarafından kullanım onayı almadığı için söz konusu aşıları olan ve seyahat edecek İranlılar, önümüzdeki dönemde bazı sıkıntılar yaşayacaktır. İran halkı da etkileri güvenilir olmadığı ve bağımsız uluslararası kuruluşlar tarafından onaylanmadığı için yerli aşılara karşı güven problemi duyabilir. İran aşılarını yaptıranların, bu aşılara acil kullanım onayı vermeyen ülkelere giriş yapmaları kısıtlanacaktır. İran’da yerli aşıya geçişin tıbbi ve politik sonuçları zaman içinde belirginleşecektir.