İran’da Transit Taşımacılıkta Önemli Adımlar

İran’da Transit Taşımacılıkta Önemli Adımlar
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

İran Yol ve Şehircilik Bakanı Muhammed İslami’nin tarafından yapılan bir açıklama, Tasnim Haber Ajansınca oldukça geniş bir şekilde haber yapıldı. Konuşmanın ana teması, İran’da son dönemlerde proje ya da yapım aşamasında olan demir yolu, liman ve kara yolları ile ilgili altyapı yatırımlarıydı. İslami tarafından yapılan açıklamaya göre İran’da geçtiğimiz birkaç yılda hava, kara, demir yolları ve limanlarla ilgili ciddi altyapı hamleleri gerçekleştirildi. Bu hamleler sayesinde İran, önümüzdeki yıllarda taşımacılık ve lojistik sektöründe giderek önemli bir transit ülke olma yolunda ilerlemektedir.

Transit taşımacılıkta önemli bir faaliyet alanı hava taşımacılığıdır. Yaptırımlar öncesinde 1.200 farklı uçak filosu İran hava sahasını kullanırken yaptırımlar sonrasında bu sayı 400’e kadar düşmüştür. Bu uçaklar, İran hava sahasını kullanmalarına rağmen hiçbiri bakım ya da yakıt almak için İran havaalanlarını ve hizmetlerini kullanmamakta ve bu, İran için ciddi bir kayıp anlamına gelmektedir. Bu bağlamda İran’ın bu potansiyelini hayata geçirilebilmesi, ülke içinden ziyade ülke dışı faktörler tarafından belirlenmektedir.

Üçüncü ülkelerle yapılan ikili ticari anlaşmalar sayesinde demir yolu taşımacılığında önemli bir artış meydana geldi. Transit diplomasi olarak isimlendirilen anlaşma kapsamında İran, geçtiğimiz dönemde Ermenistan, Özbekistan, Ukrayna, Rusya ve Hindistan’ın da aralarında bulunduğu 12 ülke ile anlaşmalar imzaladı. Atılan bu adımlar ve alınan tedbirler sayesinde transit demir yolu taşımacılığında %31’lik bir artış meydana geldi.

Kuzey-Güney Koridoru olarak tanımlanan Hindistan-Rusya arası yük taşımacılığında, İran üzerinden geçişler 90 milyon tona ulaştı. Farklı ürünlerde farklı oranlar söz konusu olmakla birlikte Rusya ve Hindistan arasındaki ticaretin %10 ila %15’lik kısmı İran üzerinden gerçekleştiriliyor.

Çabahar Limanı yine transit taşımacılık bağlamında giderek önem kazanıyor. Liman, komşu ülkelerin birbirleri ile bağlantısını sağlaması ve yük taşımacılığı bakımından en kısa ve en ucuz yol olma fırsatı sunacak. Limanın 1396 yılındaki yükleme ve boşaltma kapasitesi 1 milyon tonun altında iken şu an bu kapasite 8,5 milyon tona yükseltilmiş durumdadır.

Çabahar-Zahidan arasındaki demir yolu, 720 km uzunluğunda oldukça büyük bir proje. Eylül 2021’de bu demir yolu inşaatının %60’lık kısmı bitmiş olacak. Bu proje tamamlandığında ise İran’ı stratejik açıdan oldukça önemli bir transit merkezi hâline getirecek. Çabahar-Zahidan arasındaki demir yolunun, Afganistan’ın Zaranc şehrine kadar uzatılması ile Hindistan’da üretilen malların, Afganistan’a ve daha kuzeydeki destinasyonlara ulaştırılması öngörülüyor.

Dünyada lojistik ve taşımacılık giderek önem kazanıyor. Dünyanın bazı yerlerine mal tedarik edilebilmesi için mevcut ancak riski yüksek olan yollara alternatif rotaların devreye sokulması birçok ülkenin gündeminde. İran’ın çevresindeki ülkeler ciddi pazar olmalarına rağmen bu ülkelere mal tedariki yapılabilmesi için kullanılan yolların riskli olması ya da yüksek maliyetleri nedeniyle birtakım sorunlar yaşanıyor. İran, bu bağlamda transit taşımacılık ve lojistik alanında atılan adımlar sayesinde ciddi bir stratejik alternatif olma yolunda ilerliyor. Gerek bölgesel gerekse de küresel ölçekte ülkeler, transit taşımacılıktan pay almak için ciddi anlamda mücadele ederken İran’ın son yıllarda attığı adımlar, ülkeyi transit taşımacılık ve lojistik alanında önemli bir ülke yapacağa benziyor.