19 Mayıs seçimlerinden zaferle çıkan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani yeni kabinesini belirledi. Kabine listesi Cumhurbaşkanının Meclis İşlerinden Sorumlu Yardımcısı Hüseyin Ali Emiri tarafından güvenoyu almak üzere 8 Ağustos Salı günü Meclise sunuldu. 18 üyeli kabinenin 17 ismi kabine listesinde belirtilirken yeni kabinede yer almaması kesinleşen Bilim Araştırma ve Teknoloji Bakanı Muhammed Ferhadi’nin halefi henüz açıklanmadı. Ruhani ikinci kabinesinde kritik önemdeki İçişleri, Dışişleri, İstihbarat ve Petrol bakanlıkları dâhil olmak üzere 9 bakanlıkta bir değişikliğe gitmedi.

Ruhani’nin yeni kabinede kadın bakana yer verip vermeyeceği uzun süredir tartışılmış ve seçimlerde Ruhani’yi destekleyen birçok Reformist isim tarafından yeni hükümette kadınlara yer verilmesi istenmişti. Açıklanan listede herhangi bir kadın bakan yer almamaktadır. Ruhani’nin bu yoğun talebe olumlu cevap vermemesi bazı gözlemciler tarafından ılımlı cumhurbaşkanının, muhafazakârlara verdiği bir taviz olarak yorumlanmıştır. Kabineye dair dikkat çekici bir diğer konu Reformist cenahın taleplerinin karşılanmaması olmuştur. Ruhani’nin tabanının en güçlü kesimini oluşturan Reformist cenah, Ruhani’den ikinci kabinesinde Reformistlere daha fazla yer açması çağrısında bulunmuştu. Ancak yeni bakan isimleri netleşmeye başladığında çağrılarının karşılıksız kaldığını gören Reformist siyasetçiler bu durum karşısındaki rahatsızlıklarını dile getirmişlerdi. Konuya ilişkin en önemli eleştiri eski Cumhurbaşkanı reformist Muhammed Hatemi’den gelmiştir.

12. hükümetin yüksek yaş ortalaması tartışmaları beraberinde getirmiştir. 55 yaş ortalamalı birinci hükümetini ülkenin zor bir dönemden geçtiği ve devlet yönetiminde tecrübeye gerek duyulduğu gerekçesiyle savunan Ruhani yeni dönemde daha genç isimlerle çalışacağı yönünde sinyaller vermiştir.  Ruhani 72 yaşındaki Sanayi, Madencilik ve Ticaret eski bakanı yerine yeni kabinede 57 yaşındaki Muhammed Şeriatmedari’ye görev vermiş, İletişim ve Bilgi Teknolojisi Bakanlığına da 36 yaşındaki Muhammed Cevad Azeri Cehrümi’yi getirmiştir. Kabinenin gençleşmesi beklenirken yeni önerilen kabinenin yaş ortalaması 58 olmuştur.

İran’da Dışişleri, İstihbarat, Savunma ve İçişleri bakanlıkları gibi kritik bakanlıklarda Devrim Rehberinin doğrudan onayı alınmadan önerilen isimlerin güvenoyu alamayacağı bilinmektedir. Seçim kampanyalarında önemli vaatlerde bulunan Ruhani’nin diğer bakanlıklar için Reformistlere daha yakın isimleri seçeceği beklentisi de karşılıksız kalmıştır. Bu açıdan ılımlı cumhurbaşkanının daha önce verdiği vaatlerden geri adım attığını söylemek yanlış olmayacaktır.

Yeni kabineye ilişkin yapılan ilk değerlendirmeler Ruhani’nin kabine seçimiyle Rehberlik Kurumu ve ona doğrudan bağlı Devrim Muhafızları ve Yargı gibi güç merkezlerinden gelen baskılara boyun eğdiği yönünde olmuştur. Bu değerlendirmelerde DMO komutanlarının ve Yargı Başkanının son dönemlerde Ruhani hükümetine yönelik eleştirilerinin artması ve geçtiğimiz günlerde Ruhani’nin kardeşi ve danışmanlarından Hüseyin Feridun’un yolsuzluk suçlamalarıyla gözaltına alınması gibi gelişmeler etkili olmuştur. Ancak Ruhani’nin birinci döneminde de benzer baskılarla karşı karşıya kaldığı hesaba katılırsa oylarını artırarak ikinci bir dönem için seçilmiş olması ve Mecliste kendisi lehine bir aritmetik bulunması bu açıklamanın gücünü zayıflatmaktadır. Görünen o ki Ruhani’nin kabine seçimi baskılardan ziyade yeni dönemdeki hesaplarına dayanmaktadır. İkinci döneminde Devrim Rehberi ile asgari düzeyde sorun yaşamak isteyen Ruhani böylece hükümetinin özellikle ekonomiye ve diğer öncelikli alanlara odaklanmasını istemektedir. İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin bu amacında ne kadar başarılı olacağı henüz belli olmasa da kesin olan, Ruhani’den özgürlükler alanında reform gerçekleştirmesini bekleyen Reformist kanatla ilişkilerinde yeni bir dönemin başlayacağıdır.