Koronavirüs İran’da Konut Satışlarını ve İnşaat Sektörünü Nasıl Etkiledi?

Koronavirüs İran’da Konut Satışlarını ve İnşaat Sektörünü Nasıl Etkiledi?
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

İran’da şubat ayında koronavirüs salgınının başlamasından bu yana yaptırımlarla yıpranmış olan ekonominin daha da kötü bir hâl aldığı görülmektedir. Ülkede küresel salgından kaynaklı olarak şu ana kadar 6.854 kişi hayatını kaybederken 114.533 kişi de enfekte olmuştur. Koronavirüs ile mücadelede mali destek bulmakta zorlanan İran, önlem ve tedbir almakta geç kalsa da gerek sosyal gerekse de ekonomik sektörlere yönelik bazı adımlar atabilmiştir. Ülkede son haftada ölü ve enfekte sayısında düşüş görülse de hükûmet tarafından koronavirüs etkisinde kalan ekonomi için atılan adımların gerçekleşmesine ilişkin sonuçlar ilerleyen zamanda kendisini gösterecektir. Ekonomik sektörlerin hizmet ve üretim birimlerini etkisinde bırakan salgın, konut satışları ve inşaat sektörünü de olumsuz etkilemiştir. Özellikle başkent Tahran’daki konut satışları bu duruma örnek olarak gösterilebilir.

Nevruz tatili ve koronavirüsün patlak vermesi sonucunda ülkedeki konut satın alma işlemleri düştü. İran Merkez Bankası verilerine göre Ferverdin ayında (20 Mart-19 Nisan) başkentte 1.243 daire satıldı. Bu rakam Tahran’daki konut satış işlemlerinin bir önceki yılın aynı dönemine göre %64 ve bir önceki aya göre de %88 azaldığını göstermektedir. Yaptırımlar nedeniyle geçtiğimiz yıl boyunca konut satış işlemleri sayısındaki düşüş devam etti ancak Ferverdin ayındaki rakamlar koronavirüs salgını sırasında sektörde ciddi bir gerileme ve azalma olduğunu göstermektedir. Salgın sırasında sektördeki talep azaldığı için fiyatlarda da ciddi bir düşüş yaşanması beklenirken Tahran'daki konut fiyatları bir önceki aya göre yalnızca %2,1 oranında azaldı. Yeni yılda enflasyon beklentileri, azalan faiz oranları, konut ve borsa gibi paralel piyasalara giren likiditenin artması ve döviz kurlarının yükselmesi gibi faktörler konut fiyatlarında önemli bir düşüşe engel oldu.

Konut satışlarındaki bu daralma inşaat sektöründe de görüldü. Döviz kurundaki dalgalanmalardan ciddi şekilde etkilenen bu sektör; imalat üretimi, koronavirüs nedeniyle sınırların kapatılması ile hammadde ithalatı alanındaki sorunların devam etmesi gibi nedenlerle Ferverdin ayında üretim ve hizmet faaliyetlerinde ciddi bir azalma ile karşı karşıya kaldı. Dolayısıyla bu ayda konut inşaatının (üretim faaliyetlerin oranı veya inşaat hizmetleri) %46 oranında azaldığı görüldü. Öte yandan birçok imalat şirketinin kapanması ve satın alma gücünün azalması nedeniyle yeni siparişlerin sayısı %33 oranında azaldı. Koronavirüs salgını nedeniyle bu sektörde toplam iş gücü %26 oranında düştü. Salgın nedeniyle bu sektörde arz ve talep yönünde daralma yaşandı ve bu alandaki ürün ve hizmet fiyatları bir önceki aya göre gerileme gösterse de geçtiğimiz aylarda olumlu bir eğilim göstermeyen mal ve hizmet ihracatı Ferverdin ayında %16 düşüş kaydetti. Küresel salgının patlak vermesi, artan yerli üretim maliyeti ve yabancı ürünlerle rekabet edememe ve artan yaptırımlar; sektörde çarpıcı bir düşüşe yol açmış durumda. Bununla birlikte hükûmetin inşaat sektörüne sağladığı kredinin yetersiz oluşu ve işçilerin maaşlarının ödenmemesi gibi nedenler inşaat projelerinin yavaşlamasına veya askıya alınmasına yol açtı.

Sonuç olarak yaptırımların gölgesinde kalan konut satışları ve inşaat sektörü koronavirüs salgınıyla birlikte daha da gerilemiştir. Bu sektörün istihdam ve ekonomik büyümenin artmasındaki etkisi göz önüne alındığında mevcut durumda hükûmetin sektörün büyümesini desteklemek için bu alana daha fazla fon tahsis etmesi gerekmektedir.