Orta Asya’da İran Faktörü: Stratejiler ve Karşılaştığı Engeller
Sovyetlerin dağılması ile beraber İran, güvenlik, siyasi ve ekonomik çıkarlarını güvence altına almak için yeni komşularıyla ilişkiler geliştirmeye ihtiyaç duymuştur. Devrimci- revizyonist kimliğine Orta Asya’da gelecek reaksiyonlara karşı bu bölgeye “devrimci kimliğinden” bağımsız pragmatik dış politika vurgusuyla cevap vermeye çalışmıştır. Bu dış politika stratejisi temelde; yakın çevredeki Batı müdahalesini sınırlamayı ve Tahran’ı diğer bölgesel ve uluslararası aktörlerle eşit koşullarda güvenilir bir ortak yapmayı amaçlamaktadır. İran, bölgesel çatışmalarda arabulucu rolü üstlenerek bölge ülkelerinin gözündeki imajı değiştirmeye çalışmıştır. Afganistan müdahalesi ile beraber ortaya çıkan “güvende olmama” ve “çevrelenme” algısı İran’ın bölgesel stratejilerini gözden geçirmesinde etkili faktörler olarak ortaya çıkmaktadır. Bölgesel örgütler bağlamında da siyasi izolasyonu kırmayı amaçlayan İran, aynı zamanda da bölgesel entegrasyonu artırmayı ve de bölge ülkeleri ile daha aktif ticari ilişkiler içerisine girmeyi hedeflemektedir. Cumhurbaşkanı Ruhani’nin iktidarı ile beraber İran, ikili ilişkiler üzerinden “yeni bölgeselleşme stratejisini” aktifleştirmeyi hedeflemektedir.
...