Geçen hafta İran basınında öne çıkan en önemli gündem maddelerinden biri Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın kabine atamaları ve bu atamaların Devrim Rehberi Ayetullah Ali Hamenei tarafından değerlendirilmesiydi. Diğer yandan ilk kez bir Sünni vatandaşın cumhurbaşkanı yardımcılığına atanması İran iç kamuoyunda milli birlik ve beraberlik açısından önemli bir adım olarak yorumlandı. Basında öne çıkan diğer önemli konular arasında İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri'nin İsmail Heniyye’nin intikamının alınacağına dair açıklamaları ve yeni Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin dış politika vizyonuna ilişkin değerlendirmeleri yer aldı.

Tümgeneral Bakıri: İran Şehit Haniye'nin İntikamını Kesin Olacak Alacaktır

İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri, İsmail Heniyye’nin intikamının kesin olarak alınacağını belirtti. Savunma bakanının devir teslim töreninde konuşan Bakıri, İran İslam Cumhuriyeti'nin intikam için kendi kararını vereceğini ve direniş ekseninin de ayrı ve bağımsız olarak hareket edeceğini vurguladı. Tümgeneral, son 11 ayda bölgede Aksa Tufanı operasyonu, Şam'daki İran konsolosluğuna saldırı, Sadık Vaat operasyonu, Heniyye suikastı ve Hizbullah'ın Fuad Şükür'ün intikamı için yaptığı operasyon gibi birçok önemli olayın yaşandığını hatırlattı. Bakıri, bu olayların Ortadoğu’daki durumu etkilediğini ifade etti.

Bakıri, Amerika'nın Doğu Avrupa'da çatışma içinde olduğunu ve Doğu Asya'daki gelişmeleri de takip ettiğini ancak bu konuda özel bir stratejisinin olmadığını savundu. Buna rağmen Amerika'nın silah ve teçhizat göndererek ve Gazze'de ateşkes konusunda harekete geçmeyerek İsrail rejimine tam destek verdiğini vurguladı. Bakıri, Heniyye suikastına da değinerek bu olayın unutulmayacağını ve intikamının kesin olarak alınacağını tekrarladı. İran'ın düşmanın medya oyunlarına ve provokasyonlarına düşmeyeceğini belirten Tümgeneral, Tahran’ın intikam için kendi kararını vereceğini ve direniş ekseninin de bu doğrultuda ayrı ve bağımsız olarak hareket edeceğini söyledi.

Yeni Dışişleri Bakanı Arakçi’nin Yol Haritası  

Arman-ı İmruz gazetesinin diplomatik servisinin hazırladığı bir haberde, İran'ın yeni Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamalarının “gerçekçi bir diplomasi anlayışını yansıttığı” yazıldı. Habere göre Arakçi'nin nükleer anlaşmanın (KOEP) artık işlevsel olmadığını ve eski haliyle canlandırılmasının mümkün olmadığını resmi olarak dile getirmesi, onun gerçekçi bakış açısını ve bunu ifade etme cesaretine sahip olduğunu göstermektedir.

Haberde pragmatist bir diplomat olduğu belirtilirken Arakçi’nin nükleer anlaşmayı canlandırılmak mümkün olmadığı hini Gazze savaşından kaynaklanan bölgesel koşullar ve Ukrayna savaşının ardından oluşan küresel durum nedeniyle yaptırımların kaldırılması amacıyla yeni nükleer müzakerelere başlamanın da kolay olmadığı yönündeki değerlendirmelerine de yer verildi.

Mahmud Abbas’a Eleştiri  

Tasnim Haber Ajansı’nın 27 Ağustos tarihli analizinde, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın, İsmail Heniyye’nin yokluğunu uluslararası arenada Filistin'in yegane temsilcisi olarak kendini yeniden öne çıkarmak için bir fırsat olarak gördüğü eleştirisi yer aldı. Buna göre Abbas’ın son iki hafta içinde siyasi ve uluslararası faaliyetlerini gözle görülür şekilde artırdığına ve geçen hafta Türkiye'ye seyahat eden ve bu ülkenin parlamentosunda konuşma yapan Abbas’ın şimdi de Suudi Arabistan'a giderek Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile görüşeceğine dikkat çekildi. Öte yandan Abbas’ın, Filistin Yönetimi'nin Batı Şeria'da İsrail rejimiyle güvenlik işbirliği yaparak intifadayı bastırması nedeniyle Filistin kamuoyunun ciddi eleştirilerine maruz kaldığı belirtildi. Analizde ayrıca Abbas'ın 2006'da Heniyye’ye karşı darbe yaptıktan sonra Gazze'ye giremediği ancak şimdi İsrail rejimiyle işbirliği yaparak bölgeye gitmeyi düşündüğü ifade yazıldı.

Ayetullah Hamenei'nin Pezeşkiyan'ın Kabine Seçimiyle İlgili Açıklaması

Devrimi Lideri Ayetullah Ali Hamenei, Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan ve 14. hükümet üyeleriyle yaptığı görüşmede kabine seçimi konusundaki “şüphelere” açıklık getirdi. Hamenei, Pezeşkiyan'ın kabine seçiminde kendisiyle nasıl istişare ettiğini detaylı bir şekilde anlattıktan sonra şu değerlendirmeyi yaptı: “Tanıdığım ve güvenilir kaynaklardan ehliyetleri hakkında emin olduğum birkaç ismi onayladım ve bazı isimlere vurgu yaptım. Ancak tanımadığım daha fazla sayıda isim hakkında görüş belirtmedim. Pezeşkiyan, Meclisi ikna edebildi ve hepsi için güvenoyu aldı.”

Hamenei, konuşmasında ülkenin iç ve dış sorunlarına da değindi. Enflasyon ve pahalılık gibi acil öncelikler de dahil olmak üzere yöneticilerin ve çalışanların nasıl seçileceği, halkın arasında bulunmak, sanal alanda yasal yönetişimin gerekliliği ve ekonomik sorunların çözümünün anahtarı olarak üretime odaklanmak gibi önemli konulara dikkat çekti. Ayrıca hükümet üyelerine engellere takılmamalarını, her programın ve yapılacak işin önünde engeller olabileceğini ancak geri çekilmek yerine engelleri aşmaya veya etrafından dolaşmaya çalışmaları gerektiğini dile getirdi.

Katar Dışişleri Bakanının İran Ziyareti

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani geçtiğimiz hafta Tahran’a resmi ziyarette bulundu. Bu, İran İslami Şura Meclisinin Pezeşkiyan hükümetine güvenoyu vermesinden sonra bir yabancı yetkilinin Tahran'a yaptığı ilk ziyaret oldu. Son üç ayda İran'daki iç gelişmeler nedeniyle birçok ülkeden yetkili Tahran'ı ziyaret etmişti. Ancak 14. hükümetin ve Abbas Arakçi’nin göreve resmen göreve başlamasından itibaren bu, Tahran’a yapılan ilk üst düzey ziyaret oldu.

27 Ağustos tarihli Cam-ı Cem Gazetesi ziyareti ziyarete ve görüşmelere dair detaylar verdi. Buna göre ikili ticari ve ekonomik ilişkilerin yanı sıra Gazze'de barış ve ateşkes müzakereleri de İran ve Katar dışişleri bakanlarının gündemindeydi. Katar Dışişleri Bakanlığı, iki mevkidaşın görüşmede İsrail’in Filistin halkına karşı suçlarına son verilmesinin, Gazze savaşının sona erdirilmesinin ve Batı Şeria'daki yerleşimcilerin terörist eylemlerinin durdurulmasının önemine vurgu yapıldığını bildirdi. Görüşmede ayrıca İran’ın Heniyye suikastına yanıt verme hakkının saklı olduğu ancak ateşkes sürecini baltalamak istemediği de belirtildi.

Eski Dışişleri Bakanı Zarif'in Hükümete Dönüşü

28 Ağustos tarihli Arman-ı Emruz Gazetesi’nin haberine göre yaşadığı hayal kırıklığı sebebiyle görevlerinden istifa ettiğini duyuran Muhammed Cevad Zarif, hükümete tekrar geri döndüğünü duyurdu. Zarif, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şunları yazdı: “Sayın Cumhurbaşkanı'nın sağduyulu girişimleri ve müzakereleri sonucunda ve kendisinin yazılı emriyle, Allah'a tevekkül ederek ve saygıdeğer halkımızın eşliği ve rehberliğine umut bağlayarak, Cumhurbaşkanı'nın Stratejik Yardımcılığı görevini sürdüreceğim.”

Zarif, açıklamasının devamında şu ifadeleri kullandı: “Ben ve Yönlendirme Konseyi ve komitelerdeki çalışma arkadaşlarım, bakanların ve cumhurbaşkanı yardımcılarının yaklaşık yüzde 70'inin ve birçok bakan yardımcısının ve kurum yöneticisinin, bu şeffaf ve katılımcı sürecin uzman önerilerinin sonucu olmasından onur duyuyoruz. İnşallah eksiklikler giderilerek bu yöntem kurumsallaşacaktır.”

İran’ın İlk Sünni Cumhurbaşkanı Yardımcısı

Arma-ı İmruz gazetesi, İran’da devrimden bu yana ilk kez bir Sünni vatandaşın cumhurbaşkanı yardımcılığına atandığına dikkat çekti. Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, son atamasında Abdülkerim Hüseyinzade'yi Kırsal Kalkınma ve Mahrumiyet Bölgeleri İşlerinden Sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak görevlendirdi. Habere göre Pezeşkiyan, atama kararında Hüseyinzade'ye “Kırsalda yaşayanların yaşam koşullarını iyileştirmek ve kırsal kalkınma göstergelerini yükseltmek amacıyla, kırsalda yaşayanların Direniş Ekonomisi’nin hedeflerinin gerçekleştirmekteki rolüne vurgu yaparak, ilgili yürütme organlarıyla koordinasyon içinde, yardımcılığınızın onaylı görev tanımı çerçevesinde gerekli takip ve denetimi yapmanız uygundur.” talimatlarını verdi.