İran'a İnsani Yardım Ödeme Mekanizması

İran'a İnsani Yardım Ödeme Mekanizması
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

İran’a temel gıda maddelerinin ve tıbbi ilaçların sağlanması için oluşturulan insani yardım mekanizmasının deneme çalışmaları başladı. İsviçre tarafından kurulan ve “İsviçre İnsani Ticaret Düzenlemesi (İİTD)” mekanizması olarak isimlendirilen sistem, ilaç ve tıbbi malzemenin İran’a ihracında finansal aracılık işlemi yapılması için kuruldu. Uzunca bir süredir İran’da kronik hastaların ihtiyaç duyduğu ilaç ve tıbbi malzemenin İran’a satılması ile ilgili sorunlar yaşandığına yönelik haberler çıkıyordu. İlaç firmaları bir yandan ABD yaptırımlarından çekinirken diğer yandan sattıkları ürünlerin parasının transferinde sorunlar yaşanıyordu. Yeni mekanizma ile İran’daki kanser hastaları ile organ nakli bekleyen hastaların ihtiyaç duyduğu ilaç ve tıbbi malzemenin yurt dışından tedarikinden kaynaklanan parasal transferin yapılması sağlanacak.

ABD Dışişleri Bakanlığı İran Özel Temsilcisi Brian Hook verdiği çeşitli demeçlerde “İran stratejimizin büyük kısmı, İran yönetiminin değil halkının yanında durmaktır.” söylemini dile getirmişti. Ayrıca Hook, İran yönetiminin ekonomiyi iyi yönetememesi, kaynakları halktan uzaklaştırması ve bölgedeki çatışmaları finanse etmesiyle halkın ilaca ve sağlık hizmetlerine ulaşmasının önüne geçtiğini ileri sürmüştü. Bu mekanizmayla İran’a ilk olarak 2,3 milyon avro değerinde kanser ilacı ve organ nakli için gerekli ilaçların, İsviçreli bir ilaç firması tarafından 27 Ocak 2020’de sevkiyatı yapıldı.

İİTD İsviçre tarafından, ABD ve İran'daki ilgili makamların yanı sıra seçilen İsviçre bankaları ve şirketleriyle yakın iş birliği içinde geliştirildi. Bu bağlamda İİTD mekanizmasının işleyişi için ABD Hazine Bakanlığının, ilgili bankalara finansal işlemlerin ABD mevzuatına uygun olarak gerçekleştirilebileceğine dair gerekli güvenceyi sağlayacağı söylenebilir.
Buna karşılık İİTD üzerinden ihracat yapan firma ve bankalar yaptıkları ticari ve finansal işlerle ilgili olarak İsviçre Dışişleri Bakanlığı Ekonomi İşlerini bilgilendirmesi gerekmektedir.

İsviçre hükûmeti 2018'in son aylarından bu yana bu şekilde insani ödeme mekanizması uygulaması için yoğun bir şekilde çalışmaktadır. Mekanizmanın uygulanması prensip olarak 20 Ocak 2020'de onaylandı. İsviçre Dışişleri Bakanlığı Ekonomi İşlerinden yayımlanan habere göre Cenevre merkezli BCP Bankın ve Novartis ilaç üretim şirketinin yeni mekanizmayla ihracata başladığı görülmektedir.