Ahmedinejad’ın Adamları Oturma Eylemine Başladılar

İran Eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın yakın adamları Hamid Bekai, Ali Ekber Cevanfikir ve Habibullah Cüz 15 Kasım Çarşamba günü Rey şehrindeki Şah Abdulazim Türbesine giderek oturma eylemine başladı. Aynı gün mahkemesi bulunan Hamid Bekai’nin yargılandığı davanın üçüncü oturumu kendisi olmadan gerçekleşti. O günün akşamı türbedeki adamlarını ziyaret eden Mahmud Ahmedinejad, yaptığı açıklamada kendilerine yönelik yolsuzluk suçlamalarını reddetti ve Laricani kardeşlere (Meclis ve Yargı Başkanları) karşı olduklarını belirterek yargıya sert eleştirilerde bulundu.

Fars'ta Savaş Uçağı Düştü

Devrim Muhafızları Ordusu Hava-Uzay Kuvvetleri Halkla İlişkiler Bürosundan yapılan açıklamada 11 Kasım Cumartesi günü askeri eğitim uçuşu yapmakta olan Sukhoi 22 savaş uçağının Fars eyaletinde düştüğü ve pilotun hayatını kaybettiği bildirildi.

Cumhurbaşkanı, Yargı ve Meclis Başkanlarıyla Görüştü

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, 11 Kasım Cumartesi günü Meclis Başkanı Ali Laricani ve Yargı Başkanı Sadık Laricani ile bir araya geldi. Ruhani, bu toplantıda önemli konuların konuşulduğunu ve işlemleri hızlandıracak kararların alınacağını söyledi. Ayrıca bu toplantıda yasama, yürütme ve yargı arasındaki meseleler, finans kuruluşlarının iflasından mağdur olanlar ve bölgesel konular da ele alındı.

Cumhurbaşkanı Deprem Bölgesinde

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 12 Kasım Pazar günü Irak-İran sınırında 7,3 büyüklüğündeki depremde büyük kayıplar veren Kirmanşah eyaletini ziyaret etti. Olaydan iki gün sonra 14 Kasım Salı günü olay yerine giden Ruhani, hükümetin depremzedelerin yanında olduğunu vurguladı. Ruhani, depremde köy evlerinden 11 bin, şehir evlerinden ise yaklaşık 4 bin 500 evin yıkıldığını ve 30 bin yeni eve ihtiyaçları olduğunu söyledi. İnsanların evlerini restore etmeleri gerektiğini belirten Ruhani, hükümet olarak mağdurlara maddi yardımda bulunmaları gerektiğini ifade etti. Halkın hükümetten daha iyi ev yaptığının kanıtlanmış olduğunu vurgulayan Ruhani, bölgede yıkılan binaların Ahmedinejad hükümeti zamanında Konut Vakfı (TOKİ benzeri bir yapı) tarafından yapılmış olduğuna dikkat çekti. Bu olayın takipçisi olacaklarının altını çizen Ruhani, suçluların tespit edilerek halka açıklanacağını bildirdi. Kirmanşah’ta meydana gelen depremde son verilere göre 474 kişi hayatını kaybetti, 9388 kişi de yaralandı.

Hükümetten Depremzedelere Yardım

Hükümet Sözcüsü Muhammed Bakır Nobaht, Bakanlar Kurulu toplantısı sonrası gazetecilere yaptığı açıklamada Bakanlar Kurulu kararıyla depremzedelere yaklaşık 230 milyon dolar yardımda bulunulacağını söyledi. Nobaht, bunun 161 milyon dolarının kredi 68,5 milyon dolarının da yardım olacağını belirtti.

Ekonomi Bakanından Kaçakçılık Açıklaması

Ekonomi Bakanı Mesud Kerbasiyan Dünya Gümrük Kurumu Genel Müdürü ile görüşmesinden sonra kendisine yöneltilen ‘niçin hala resmî yollardan kaçak eşya girmesine şahit oluyoruz?’ sorusuna resmi kapılardan kaçak eşya girişi olmadığı şeklinde cevap verdi. İhlaller olabileceğini belirten Kerbasiyan, buna kaçakçılık denilemeyeceğini, kaçak ile ihlali birbirinden ayırt etmek gerektiğini söyledi. Ancak Ekonomi Bakanı her ne kadar tevil etmeye çalışsa da yetkililer ülkeye resmî kapılardan yıllık 4 ila 7 milyar dolar arasında kaçak eşya girdiğini kaydetmişlerdir.

Mevlevi Abdülhamid’den Önemli Açıklamalar

Sistan ve Beluçistan eyaletindeki Sünnilerin dini lideri Mevlevi Abdülhamid, verdiği röportajda DEAŞ’ın Sistan ve Beluçistan bölgesine sızamadığını ve bunun Sünnilerin bilinçli olmasından kaynaklandığını belirtti. DEAŞ’ın bölgeye sızmasını ve aşırılığı engellediğine işaret eden Abdülhamid, bunu dini ve şer’i bir vazife olarak gördüğünü hatırlattı. Devrim Rehberine yazdığı mektubun sorulması üzerine ise Abdülhamid, mektubun Sünni toplumun sıkıntılarıyla ilgili olduğunu, en önemli sorunlarının ise devlet kurumlarının istihdamında yaşanan eşitsizlik ve ayrımcılık olduğunu ifade etti. Abdülhamid ayrıca mektupta özellikle Sünnilerin azınlık olduğu bölgelerde ibadet konusunda yaşadıkları sıkıntıları mektupta dile getirdiğini söyledi.

Rafsancani’nin Vasiyetnamesi Nerede?

Ocak 2017’de hayatını kaybeden İran Eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani’nin vasiyetnamesi bulunamıyor. Haşimi Rafsancani’nin oğlu Yasir Rafsancani yaptığı açıklamada babasının yazmış olduğu vasiyetnameden haberleri olduklarını ancak henüz bulamadıklarını söylemişti. İran İslam Cumhuriyeti tarihinde çok önemli rolü ve yeri olan Rafsancani’nin ömrünün son yıllarında neler düşündüğü ve hangi konularda endişesi olduğunun bilinmesi İran siyaseti için önem arz etmektedir. Vasiyetnamenin imha edildiği ya da çalındığı iddia edilmektedir.

Ticaret Odası Başkanından Yolsuzluk Açıklaması

İran Ticaret Odası Başkanı Gulam Hüseyin Şâfii, 11 Kasım Cumartesi günü yaptığı açıklamada iş dünyasının yolsuzluklardan çok zarar gördüğünü ve Ticaret Odasının görevinin yolsuzlukları giderme olmadığını ancak çözüm sunabileceklerini söyledi. 12. Madde Komitesi’nin görevinin yolsuzlukla mücadele olduğuna işaret eden Şâfii, ancak yolsuzluğun organize hâle gelip normalleştiğine, bunun da ticari işleyişi zorlaştırdığına dikkat çekti.

ABD’den İran’a Yeni Yaptırım Kararı

ABD Kongresi 16 Kasım’da ABD’de iş yapan firmalardan İran’ın ticari uçaklar satın almasını yasaklayan yaptırım kararını kabul etti. İran’ın Finans Erişimleri Üzerinde Gözetimin Güçlendirilmesi başlıklı yasa tasarısı 14 Kasım’da ABD Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilmişti. İran tarafı bu kararı 2015’te imzalan nükleer anlaşmaya vurulan bir darbe olarak yorumladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Moskova’da

15 Kasım’da Moskova’da resmî ziyarette bulunan İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Ensari, Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrentiyev ve Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin olmak üzere birçok Rus üst düzey yetkiliyle bir araya geldi. Rusya Savunma Bakanlığında gerçekleştiği görüşmelerin ana gündemi Suriye’deki son gelişmeler ve Astana görüşmeleriydi.

Rusya-İran Konferansı

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Rusya ile İran’ın organize ettiği ve Moskova’da gerçekleşen Orta Doğu ve Orta Asya’da Güvenlik ve İstikrar başlıklı konferansa katıldı. Zarif, Rusya ile İran’ı birbirine bağlayan temel faktörün bölgedeki güvenlik meseleleri olduğunu söyledi.

İran ile Yapılan Anlaşma Gözden Geçirilecek

Nükleer Anlaşma’nın ardından küresel pazara hızla entegre olmaya başlayan İran, başta AB ülkeleri olmak üzere pek çok ülkeyle çeşitli alanlarda anlaşmalar yapmış, dünyaca ünlü şirketler İran’da yatırım yapma amacıyla ülkeyi ziyaret etmiş, bazılarıyla nihai anlaşmalar imzalanmıştı. Yaptırımlar döneminde İran ile herhangi bir ilişkisi bulunmayan AB ülkeleri ve şirketlerinin İran’da bu yıl yaptığı yatırımlar AB Komisyon üyesi Phil Hogan’ın Tahran’da yaptığı açıklamaya göre 10 milyar Euro’ya ulaşmıştı. Üstelik Hogan, Kongre’nin anlaşmanın geçerliliğini devam ettirmesini beklediklerini ve AB’nin ilişkilerin geliştirmesi taraftarı olduğunun da altını çizmişti. Ancak ABD Başkanı Donald Trump’ın anlaşmayı ilişkin beyanları İran’ın diğer ülkelerle ilişkilerini tehlikeye düşürmeye yetti. Bilindiği gibi 3 Çin bankası İranlı vatandaşların banka hesaplarını kapatmaya ve işlemleri zorlaştırmaya başlamıştı. Bunun ardından Birleşik Arap Emirlikleri’nde bulunan ‘Emirates NBD’de bankada hesabı bulunan İranlılara hesaplarının kapatılacağını bildirmişti. Son açıklama ise İran’da en büyük yatırımları yapan şirketler arasında ilk sıralarda bulunan Total’den geldi. Temmuz ayında imzalanan, hem ülkeye büyük bir şirketin girmesini sağlayan hem de Güney Pars Doğalgaz Sahası’nın geliştirilmesini içeren bu anlaşma İran için büyük önem taşıyor. Ancak Total’in tepe yöneticisi Patrick Pouyanné yaptığı açıklamada, yaptırımlar yenilendiği takdirde anlaşmanın tekrar gözden geçirileceğini ve yasal bir sorunla karşılaşılmadığı sürece devam edeceğini belirtti. Pouyanné’nin konuşmasında özellikle şirketin ABD’deki yatırımlarının ve kazançlarının altını çizmesi, nükleer anlaşma tekrar onaylanmadığı takdirde batılı şirketlerin hamleleri hakkında tüyo verir nitelikte.

İran’dan Gana’ya Fabrika

İran uzun yıllardır Gana’ya sağlık ve eğitim alanlarında önemli yatırımlar yapmakta. İki ülke arasındaki ticari ilişkiler istenilen düzeyde olmamasına rağmen ilişkiler oldukça sıkı bir şekilde ilerlemekte. Beşincisi 2014 yılında Tahran’da düzenlenen Karma Ekonomik İş Birliği Komisyonu Toplantısı’nın altıncısı bu yıl Gana’nın başkenti Akra’da İranlı bakanların da dahil olduğu 60 kişilik bir heyetin katılımıyla düzenlendi. 2 gün süren toplantının ardından Gana ve İran; ticaret, yatırım, bankacılık, enerji, madenler, sanayi, bilim, sağlık, kültür, savunma, ulaşım olmak üzere kısacası hemen hemen tüm alanlarda ortaklık ve iş birliğinin seviyesinin arttırılması konusunda mutabık olduklarını belirtti. Bunun yanı sıra iki ülke arasında dört tane de mutabakat metni imzalandı. Toplantının en önemli sonucu ise İran’ın Gana’da yapımını başlattığı 30 milyon Dolar değerindeki çimento fabrikası. Proje ortak olmasına rağmen finansmanın %90’ını İran karşılıyor. Bu sebeple fabrika iki ülkenin ilişkilerinin başladığı günden şimdiye kadarki süre zarfında İran’ın Gana’da yaptığı en büyük bütçeli yatırım olma özelliğini taşıyor.

Demiryolu Ticareti Arttırıyor

İran-Türkiye ticareti, son 9 aylık dönemde geçen yıla kıyasla %14 artış göstererek 8,1 milyar doları aşmıştı. Yeni açıklanan verilere göre bu senenin mart ayından itibaren iki ülke arasında demiryolu taşımacılığı önceki yıla kıyasla %54 artış göstererek 414,000 tona ulaştı. Açıklamayı yapan İran Demiryolları Başkan Yardımcısı Hüseyin Aşuri, Tahran’da 12-13 Kasım tarihinde İran’da İran Demiryolları ile TCDD Taşımacılık arasında iş birliğinin görüşüldüğü toplantının ardından TCDD Taşımacılık Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Uras ile yaptığı görüşmede demiryolu ticaretinde 1 milyon tonun hedeflendiği ve bunu gerçekleştirmek içinde iki ülkenin 2018 yılında nakliye tarifelerinin azaltacağını belirtti.

Kayıp Pasaportlar

Erbain Merkez Yönetimi Siyasi ve Konsolosluk İşleri Komitesi Başkanı Hasan Kaşkavi, bu yıl Hz. Hüseyin ve 72 arkadaşının Irak'ın Kerbela şehrinde şehit edilmesinin 40. günü nedeniyle Kerbela'da düzenlenen anma törenine ve Erbain yürüyüşünde katılmak için Irak’a giden 1600 İranlının pasaportunun kaybolduğunu açıkladı. Irak gibi birçok terörist grubun olduğu bir ülkede bu yoğunlukta pasaport kaybolması dikkat çekicidir. Çünkü kaybolan pasaportların terörist grupların eline geçme ihtimali çok yüksek görünmektedir. Geçtiğimiz haftalarda düzenlenen 2017 yılının Erbain yürüyüşü ve ziyaretine yaklaşık 2.700.000 İranlı katılmıştı. Bu törenin büyük bir kısmına yürüyerek katılım yapıldığından buna “Erbain Yürüyüşü” denilmektedir.

Depremde Zarar Gören Tarihi Binalar

İran’ın batısında yer alan Kirmanşah eyaletine bağlı Kasr-ı Şirin İlçesi Kültürel Miras Kurumu Başkanı Sirus Edib, Şahabbas Kervan Sarayı, Çehar Kapu Ateşgedesi, Kah-ı Hosrev ve Teppe Kula gibi tarihi mekanların 13 Kasım 2017 günü Kirmanşah ve çevresinde meydana gelen 7,3 şiddetindeki depremden zarar gördüğünü açıkladı. Ayrıca Kirmanşah Eyaleti Kültürel Miras, El Sanatları ve Turizm Genel Müdürü yaptığı açıklamada Kale-yi Yezdgir ve Zic-i Menije gibi tarihi yapıların da depremde zarar gördüğünü ve bunların tamirinin mümkün olduğunu dile getirdi.

İran Kültür Ataşelerinin Ermeni Başpiskoposluğuna Ziyareti

İran’ın yurt dışı temsilciklerinde çalışan kültür diplomatları, 14 Kasım Salı günü Tahran’daki Ermeni Başpiskoposluğunu ziyaret ederek görüş alışverişinde bulundular. Başpiskopos Sibve Serkisyan ile yapılan görüşmede Ermeni din adamlarından bir grup da hazır bulundu.

Asker İntiharları

Asu Muhammedî tarafından ebtekarnews.com’da 11 Kasım 2017 günü kaleme alınan bir yazıda İran’da askerlerin intihar sebepleri incelenmeye çalışılarak özetle aşağıdaki hususlar dile getirilmiştir:

İran’da zorunlu askerlik hizmeti bundan 93 yıl öncesinde başlamıştır. 1924 yılında Rıza Şah tarafından İran’ın 4. Milli Meclisinde zorunlu askerlik hizmeti yasası kabul ettirilerek 18 yaşını tamamlayan tüm erkeklerin askere alınması kararlaştırılmıştır. Günümüzde İran’da 19-21 yaşları arasında yaklaşık 500.000 kişi askerlik hizmetinde bulunmaktadır ve bunların %35’i üniversite mezunudur.

İntihar, İran’da askerlik hizmeti sırasında çok rastlanan bir olaydır. Bu intihar olaylarının tam bir istatistiği bulunmamaktadır. Karargâh dışına yansıyan bilgilerden anlaşıldığına göre askeri karargahlardaki sıkıcı eğitimden dolayı birçok asker psikolojik problemler yaşamakta ve buna dayanamayanlar da intihar yolunu seçmektedir. Ayrıca intiharların tesadüfü olmadığı, karargâh çevresinin ve atmosferinin sıkıcılığı, aileden uzak kalma, ekonomik problemler, duygusallık ve aşk gibi çeşitli sebeplerinin bulunduğu, daha çok askerlik hizmetinin ilk aylarında görüldüğü gözlemlenmektedir.

İki İran Filmi Hindistan’da Ödül Aldı

Hindistan’da düzenlenen 20. Uluslararası Altın Fil Film Festivalinde, yönetmenliğini Gulam Rıza Sagerçiyan’ın üstlendiği “Hora” filmi, festivalin “Asya Perspektif” kısmında en iyi film ödülüne layık görüldü. Film geçen yıl Hindistan’da düzenlenen “Alayetz Film Festivalinde” en iyi film ödülünü kazanmıştı. Ayrıca bu film Çin Çocuk Film Festivalinde de gösterimde bulunmakta ve yarışmaya katılmaktadır. Festivalde ayrıca Şehriyar Porsidiyan’ın yapımcılığını üstlendiği “Kırmızı Rüya” filmi “Asya Perspektif” bölümünde en iyi ikinci kısa film ödülüne layık görüldü.

Kirmanşah Depreminin Eğitim Öğretime Etkileri

Kirmanşah Eğitim Genel Müdürü Süleyman Mohebbi, 7,3 şiddetindeki depremden yaklaşık 20 bin lise öğrencisinin etkilendiğini ve araştırma merkezleri ve sivil toplum kuruluşlarından kitap desteği talep edildiğini belirtti. Süleyman Mohebbi, Kirmanşah’ın merkezinde yaklaşık 30 okulun, köylerinde 14 okulun zarar gördüğünü, toplamda 300 dersliğin kullanılamaz durumda olduğunu açıkladı. Kirmanşah eyaletinde 20’den fazla lise öğrencisi yaşanan depremde hayatında kaybetmiştir. Ayrıca Kirmanşah eyaletine bağlı 7 şehir ve 1950 köy depremde hasar görmüştür. 30 binden fazla yerleşim yeri kullanılamaz durumda ya da hasarlıdır.