Haftalık Basın Özeti 12-18 Temmuz 2020

Haftalık Basın Özeti 12-18 Temmuz 2020
22-28 Tir 1399
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Meclis Genel Kurulu Gündem Başlıkları

İslami Şûra Meclisinde 12 Temmuz Pazar ve 15 Temmuz Çarşamba günü yapılan oturumlarda gündeme dair önemli gelişmeler görüşüldü. Meclisin gündem başlıklarını şu konular oluşturdu: İran-Hindistan arasında çifte vergilendirmeyi ve gelir vergisi üzerindeki vergi kaçakçılığını önlemek amacıyla düzenlenen anlaşmanın taslağı onaylandı. Vergi Kanunu’nun 54. maddede yer alan boş evlerin vergilendirilmesine yönelik acil durum planları onaylandı. 90. Madde Meclis Komisyonu Başkanı Direniş Cephesi Üyesi Nasrullah Pejmanfer oldu.* Meclis Başkanı Özel Kalem Müdür Babek Nigehdari, 17 milletvekilinde koronavirüs belirtileri görüldüğünü duyurdu ve Meclisin takvime uyarak oturumlara devam edeceğini belirtti.

Hamenei’den Milletvekillerine Mesajlar

12 Temmuz Pazar günü, Devrim Rehberi Hamenei, Genel Kurula video konferans ile bağlanarak milletvekillerine önemli mesajlar iletti. Hamenei konuşmasında ülkenin sorunlarına değinirken aynı zamanda Ruhani Hükûmeti ve bakanlarına yönelik sert söylemleri de eleştirdi. Toplumsal ve kültürel meselelere değinirken özellikle nüfusun yaşlanması sorunu üzerinde, ekonomik sorunlara değinirken yaptırımların yükünün alt ve orta gelir gruplarının omzuna binmemesi gerektiği üzerinde durdu. Ulusal birlik ve beraberlik vurgusu yapan Hamenei, 1999 ve 2009 olaylarını örnek vererek halka mesaj verirken Meclise ise erkler arası çatışmanın düşmana karşı zaaflık yaratacağını belirtti. Yürütmenin denetlenmesinin milletvekillerinin yasal hakkı olduğunu fakat konuşma üslubuna dikkat edilmesi gerektiğinin de altını çizdi.

Cumhurbaşkanına Verilen Gensoru Önergesi İptal Edildi

12 Temmuz Pazar günü İslami Şûra Meclisi milletvekillerine video konferans yöntemiyle seslenen Devrim Rehberi Hamenei, bu kritik dönemde iki erkin ülkenin önemli sorunlarına odaklanmalarını ve çalışmalarına ülkeye zarar vermeyecek bir şekilde devam etmeleri gerektiği vurgusunda bulunmuştu. Bunun üzerine hükûmetlerin görev süresinin bitimine kadar görevde kalmaları gerektiği vurgulandı ve Ruhani’ye verilen gensoru önergesi iptal edildi. Gensoru önergesinde imzası bulunan Kaşmer Milletvekili Cevad Nikbin “Hükûmeti suçlamak yerine sorunların çözümünde yardımcı olmaya, ekonomik planlar yapmaya karar verdik.” ifadesinde bulundu.

3 Gencin İdam Cezası Durduruldu

Yargı Sözcüsü Gulam Hüseyin İsmaili, 14 Temmuz’da kasım ayında hükûmet karşıtı protesto gösterileri ile bağlantıları olan Muhammed Recebi, Sait Temcidi, Amir Hüseyin Muradi hakkında verilen idam cezasını duyurdu. Yurt dışında belirli gruplarla bağlantı kurmak, ülkeyi yasa dışı yollardan terk etmek, protestolara katılmak gibi nedenlerden idam cezasına mahkûm edilen gençlerin durumu ise hem İran’daki vatandaşlardan hem de diğer ülkelerden tepkiyle karşılandı. Gelen tepkiler, twitter’dan #اعدام_نکنید (do_not_execute) kampanyası üzerinden paylaşıldı. 15 Temmuz günü gelen tepkilerin de etkisiyle Yargı Başkanı İbrahim Reisi, üç gencin idam cezasının Ceza Kanunu’nun 447. maddesi uyarınca durdurulduğunu ve yeniden yargılanma sürecinin başlatılacağını duyurdu.

Huzistan Behbehan’da Protestolar

İran’ın güneyinde bulunan Huzistan eyaletine bağlı Behbehan’da, 2019 benzin zammı protestolarında yer aldıkları gerekçesiyle üç kişiye verilen idam cezaları toplumsal hoşnutsuzluğa sebep olarak 17 Temmuz Perşembe akşamı protesto hareketine dönüştü. Protestocular “Korkma, hepimiz biriz.”, Ne Gazze Ne Lübnan, İran’a canım feda”, “Bir İranlı ölür, aşağılanmayı kabul etmez.” Teokratik hükûmet istemiyoruz, istemiyoruz.” Sloganları attılar. Protestolar sebebiyle tutuklamalar olduğu ve internet kesintisinin yaşandığı da belirtiliyor. Protestoların yayılmasından ve hükûmet karşıtı nitelik kazanmasından endişe duyuluyor.

CIA Bağlantılı Eski Savunma Bakanlığı Çalışanı İdam Edildi

Yargı Sözcüsü Gulam Hüseyin İsmaili 14 Temmuz Salı günü yaptığı açıklamada, eski Savunma Bakanlığı çalışanı Rıza Asgeri’nin geçen hafta idam edildiğini söyledi. İsmaili, Rıza Asgeri’nin ABD istihbarat servisiyle olan ilişkisini itiraf ederek İran füze programıyla ilgili bilgileri sızdırdığını kabul ettiğini söyledi. İsmaili, ABD ve İsrail ile bağlantılarından dolayı idam cezasına çarptırılan Mahmud Musevi Mecd’in idamının da yakın zamanda gerçekleşeceğini söyledi.

Nükleer Anlaşma’nın 5. Yıl Dönümü

Dışişleri Bakanı Cevad Zarif 14 Temmuz Salı günü Twitter üzerinden Nükleer Anlaşma’nın beşinci yıl dönümü nedeniyle yaptığı açıklamada ABD’yi eleştirdi. 2015 Nükleer Anlaşması’nı son 10 yılın en büyük diplomatik başarısı olarak nitelendiren Zarif, ABD’nin hukuk ve diplomasi alanında uluslararası normlara saygı duymadığını söyledi.

İran-Afganistan Kapsamlı İş Birliği Anlaşması

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi 15 Temmuz Çarşamba günü siyasi, askerî ve ekonomik konuları görüşmek için Afganistan’ın başkenti Kabil’e gitti. Ziyaretin amacı haziran ayında Tahran’da bir araya gelen iki ülkenin Dışişleri Bakanlarının üç ayda yürürlüğe girmesi konusunda hemfikir oldukları ve İran ile Afganistan arasında imzalanması beklenen Kapsamlı İşbirliği Belgesi olarak açıklandı.

İran, Azerbaycan-Ermenistan Geriliminde Arabulucu Olmak İstiyor

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi 16 Temmuz Perşembe günü yaptığı açıklamada İran’ın Azerbaycan ve Ermenistan arasında arabulucu olabileceğini söyledi. Bölgenin yeni bir çatışma daha kaldıramayacağını söyleyen Musevi, sorunun müzakere yoluyla çözülmesi gerektiğini ifade etti.

Ruhani: İran Ekonomisinin Kapanmasını Kaldıramayız

Tahran hükûmeti, koronavirüs salgının kontrol altına alınamaması sebebiyle her geçen gün artan ölüm ve enfeksiyon oranlarına rağmen tüm faaliyetlerin durdurulması gibi bir seçeneğin imkân dahilinde olmadığını açıkladı. Konuya ilişkin düzenlenen kabine toplantısında değerlendirmelerde bulunan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, tüm ülkeyi durdurmanın koronavirüs ile mücadelede başvurulabilecek en kolay yöntem olduğunu ancak bunun kaos, kıtlık ve ekonomik sorunlar yüzünden protesto gösterilerine zemin hazırlayacağını açıkladı. Ruhani, yaptırımlardan zarar görmüş ekonominin böyle bir durumun üstesinden gelemeyeceğini belirtirken, ülkenin sosyal, ekonomik ve kültürel faaliyetlerine devam etmesi gerektiğinin altını çizdi. Ülkede mayıs ayında tüm faaliyetler durdurulmuş, koronavirüs karşısında önemli başarılar elde edilmişti. Ancak tekrar normal hayata dönüş, salgının daha tehlikeli boyutlara ulaşmasına neden olmuştu. Bu konuya değinen Sağlık Bakanı ise bu normale dönüşün hükûmetin sorumsuzluğundan değil, ekonominin başka seçenek bırakmamasından kaynaklandığını belirtti.

IMF’den 50 Milyon Dolarlık Kredi

ABD yaptırımları ve koronavirüs salgınından ötürü ekonomik darboğazda olan İran, ikinci kez IMF’den kredi talep etti. İran mart ayı başlarında IMF’den talep ettiği 5 milyar doları ABD’nin baskısından ötürü alamamış; uluslararası kamuoyunda da IMF’nin siyasi sorumsuzluğunun sorgulanmasına neden olmuştu. Kısa bir süre ardından 50 milyon dolarlık bir kredi başvurusu daha yapan Tahran hükûmeti, nisan ayından beri IMF’den cevap bekliyordu. Uzun bekleyişin ardından cevap alamayan hükûmet çareyi Dünya Bankası’na başvurmakta buldu. İran’ın 50 milyon dolarlık kredi talebine Dünya Bankası’ndan olumlu cevap geldiğini açıklayan Hükûmet Sözcüsü Ali Rebii, yasal süreç tamamlandıktan sonra kredinin Dünya Bankası’ndan Dünya Sağlık Örgütü’ne transfer edilerek kullanıma açılacağını söyledi. Ancak Dünya Bankası’ndan henüz konuya ilişkin bir açıklama gelmedi.

Çabahar-Zahidan Demiryolunda Hindistan Olacak mı?

Geçtiğimiz hafta yapımına başlanan Çabahar-Zahidan Demiryolu, Çabahar Limanı için kritik önem taşıyan ve Hindistan ve İran’ın ortak üstlendiği kritik bir proje olma özelliği taşıyor. Ancak basında çıkan Hindistan’ın projeden çıkarıldığı haberleri, demiryolunun geleceğine ilişkin büyük bir belirsizlik doğurdu. Haberlere göre dört yıllık bir sürecin ardından başlayan demiryolu inşaatı, Hindistan’ın maddi ve teknik desteği ile ilerlemekteydi. Hindu gazetesinin haberine göre İran tarafı, Hindistan’ın finansman desteğini ertelemesi ve diğer başka sebeplerden ötürü projede tek başına ilerleme kararı aldı. Ancak bu haberin ardından İran tarafından şaşırtıcı bir açıklama geldi. Hindu gazetesinin haberini yalanlayan İran tarafı, Hindistan’ın katılmadığı bir projeden çıkarılmasının mümkün olmadığını açıkladı. Konuya ilişkin açıklama yapan İran Limanlar ve Denizcilik Kurumundan bir yetkili, Hindistan’ın Çabahar Limanı’nda iki adet anlaşma imzalandığını fakat bu anlaşmaların demiryolu altyapısı ve inşaatı konusunu içermediğini belirtti.

Ayetullah Şirazi’den Kötüleşen Ekonomik Durumla İlgili Açıklama

İran’ın önde gelen taklit mercilerinden Ayetullah Mekarim Şirazi 13 Temmuz Pazartesi günü yayımladığı bir bildiriyle ülkenin kötüleşen ekonomik durumuyla ilgili açıklamada bulundu. Şirazi, son dönemlerde meydana gelen ekonomik sıkıntılarla birlikte halkın satın alma gücünün azaldığını, bu durumun ciddi sıkıntılara yol açtığını belirterek yetkilileri gerekli tedbirleri almamakla suçladı. Şirazi aynı şekilde taklit mercilerini durumun karşısında susmakla suçlayanlara tepki olarak taklit mercilerinin her daim toplumun sorunları karşısında hassas olduklarını belirtti. Yetkilileri artan enflasyona yönelik uygulanabilir planlar yapmamakla suçlayan Şirazi durumun devam etmesinin devrim karşıtlarının ve düşmanların eline fırsat vereceğini vurguladı.

İslami İrşat Bürosunda Yenilikçilik Merkezi Açıldı

Kum İlim Havzası İslami İrşat Bürosu sorumlusu Hüccetül İslam Vaizi 17 Temmuz Cuma günü yaptığı bir açıklamayla İslami İrşat Bürosunda Yenilikçilik Merkezi’nin açıldığını söyledi. Vaizi, konjonktürün değişmesiyle birlikte İslami İrşat bağlamındaki faaliyetlerin de değişmesi gerektiğini dile getirerek sosyal medyanın toplum nezdinde yaygınlaşmasına paralel olarak İslami irşadın da bu alanlara yönelmesi gerektiğini söyledi. Topluma ulaşmak için sosyal medyanın önemli olduğunu belirten Vaizi, havzanın da gelişmesi için bu yeni çağ koşullarına ayak uydurması gerektiğini ifade etti. Vaizi son olarak Yenilikçilik Merkezi’nin açılması için cumhurbaşkanlığı yardımcılığı başta olmak üzere ilgili mecralarla gerekli organizasyonların yapıldığını belirtti.


90. madde halkın yasama, yürütme ve yargı hakkındaki şikâyetlerini değerlendirmektedir. Adını, anayasanın 90. maddesinden almaktadır