24-30 Ferverdin 1398
Haftalık Basın Özeti 13-19 Nisan 2019
Sel Felaketinin Bilançosu 2,5 Milyar Dolar
İçişleri Bakanı Abdurrıza Rahmani Fazli yaşanan sel felaketinin toplam maliyetinin yaklaşık 2,5 milyar dolar olduğunu söyledi. Son verilere göre 89 bin köy sular altında kalırken 4400 ev zarar gördü. BM raporlarına göre selden en az 12 milyon kişi etkilendi.
Ordu Günü Kutlandı
İran’da eski Devrim Rehberi Ayetullah Humeyni’nin 1979’da 18 Nisan gününü Ordu Günü olarak ilan etmesinin 41. yıldönümü Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ve üst düzey komutanların katılımıyla kutlandı. İran İslam Cumhuriyeti Ordusu çeşitli şehirlerde askerî geçit törenleri düzenledi. Törende konuşma yapan Ruhani, ABD’nin Devrim Muhafızlarını terör örgütleri listesine almasını sert bir dille eleştirerek “Eğer bugün bölgede bir sorunumuz varsa bunun temeli ya İsrail ya da ABD emperyalizmidir. Bölge insanı asırlarca hep birlikte kardeşçe yaşadılar ve aralarından hiçbir sorun yoktu. Bu sorunların sebebi başkalarıdır.” ifadelerini kullandı.
Vida Muvahhid’e Hapis Cezasına
2018 yılının ilk günlerinde devam eden protesto gösterilerinde Tahran’daki İnkılab Caddesi’nde beyaz başörtüsünü çıkartarak zorunlu örtünmeyi protesto eden Vida Muvahhid, “başörtüsünü çıkarmak yoluyla halkı bozgunculuğa ve fuhuşa teşvik” suçlamasıyla bir yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Paradan Dört Sıfır Atılacak mı?
Daha önce 1993 ve 2007 yıllarında gündeme gelen ama uygulamaya geçemeyen paradan dört sıfır atma önerisi Merkez Bankasının talebi ile Bakanlar Kurulu Ekonomi Komisyonunda incelemeye alındı.
CENTCOM Resmen Terör Örgütü Kabul Edildi
İran Meclisi ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığını (CENTCOM) terör örgütleri listesine alan ve Devrim Muhafızlarının konumunu güçlendiren yasa tasarısını 16 Nisan Salı günü 204 olumlu, 2 olumsuz oyla kabul etti. Bu yasa tasarısı, hükûmeti, DMO ile iş birliği yapan yasal ve tüzel kişilerin zarar görmesi durumunda DMO’nun maddi, manevi ve hukuki açından desteklenmesini de öngörmektedir.
İtalya, İran ile İlişkileri Güçlendirme Çağrısında Bulundu
İtalya Senatosu Dışişleri Komitesi Başkanı Vito Rosario Petrocelli, 15 Nisan Pazartesi günü Isfahan Valisi Abbas Rezaei ile buluştu. Petrocelli, İran ile her alanda iş birliğini geliştirmede istekli olduklarını dile getirdi. İtalyan yetkili ayrıca Floransa ile Isfahan’ın kardeş şehir olduklarına dair protokole de temas ederek İran ve İtalya’nın ikili anlaşmalarının uygulanması çağrısında bulundu. Isfahan ve Floransa kardeş şehir anlaşması 1998 yılında imzalanmıştı.
Zarif, İran’ın Uranyum Zenginleştirmesine Yönelik Bir Engel Olmadığını Savundu
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, 15 Nisan Pazartesi günü resmî Twitter hesabından Nükleer Anlaşma kapsamında İran’ın uranyum zenginleştirmesine tamamen engel olan bir maddenin olmadığını savundu. Bu savunma Fransa’nın Washington büyükelçisinin İran’ın uranyum zenginleştiremeyeceği iddiasından sonra geldi. Zarif attığı mesajda Fransa, Almanya ve İngiltere’ye hitap ederek “Avrupalı partnerlerin altına imza attıkları anlaşmayı okumaları onlar için yararlı olacaktır.” açıklamasında bulundu.
Tahran ve Bağdat Belediye Başkanları İş Birliği için Görüştü
Tahran ve Bağdat Belediye Başkanları, Pirouz Hanachi ve Zekra Alwach, 18 Nisan Perşembe günü Bağdat’ta bir araya geldi. Görüşmenin ana gündemini belediye sorunları oluşturdu. Bağdat’ın kentsel gelişim ve hizmet projeleri, tarihî eserlerin onarılması, atıkların geri dönüşümü ve yönetimi gibi konularda Tahran ile iş birliği içinde çalışılmasına yönelik adımlar atıldı.
Zarif, Yemen’de Çözüm Sağlayacak Yasa Tasarısının ABD’nin Veto Etmesini Eleştirdi
Cevad Zarif, 18 Nisan Perşembe günü Ankara’da yaptığı konuşmada, ABD Başkanı D. Trump’ın Yemen’e yönelik yasa tasarısını veto etmesi hakkında gazetecilere açıklamalarda bulundu. Zarif, ABD politikasının üzerindeki Siyonist lobi etkisine dikkat çekerek “Siyonist lobinin ve Siyonist lobiyle çalışanların ABD içişleri üzerindeki etkisinin derecesi hakkında yeni bir ipucudur.” yorumunda bulundu. ABD Başkanı Donald Trump, Yemen savaşında Suudi Arabistan’a askerî yardımın kesilmesi yönündeki bu tasarıyı 17 Nisan Çarşamba günü veto etmişti.
İran Petrol İhracatında Artış
S&P Global Platts’ın yayımladığı bir rapora göre İran’ın 2019 Mart ayındaki ham petrol ihracatının bir önceki aya göre yaklaşık %12 artışla günlük 1,7 milyon varile ulaştığı belirtilmektedir.
ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırılmaların ilk muafiyeti 4 Mayıs 2019’da sona eriyor. Hindistan, Japonya ve Güney Kore İran’dan petrol ithal edebilmek için ABD’yi bir sonraki muafiyet için ikna etmeye çalışmaktadır.
İran’da İşsizlik Oranları
İran İstatistik Kurumuna göre İran’ın işsizlik oranı Mart 2018-2019 döneminde %12’dir. Aynı dönemde erkeklerde işsizlik oranı yaklaşık %11 iken kadınlarda işsizlik oranı ise %20 civarındadır. Aynı zamanda 3,2 milyon işsizden yaklaşık 1,7 milyonu (%53) 15-29 yaş aralığındaki gençlerden oluşmaktadır. Yükseköğrenimden mezun olan aktif nüfusun %18’i işsizdir.
İran’ın 2018 Ekonomik Büyüme Oranları
İran İstatistik Kurumun verilerine göre İran’ın Mart-Aralık 2018 döneminde petrol dışı GSYH büyümesi %-1,9 iken petrol ile GSYH büyümesi %-3,8’dir. İstatistiklere göre aynı dönemde İran’ın sektörel ekonomik büyümesine bakıldığında tarım sektöründe %-2,1, sanayi sektöründe %-7,9 ve hizmet sektöründe yaklaşık %0,6 büyüme görülmektedir.
Tahran Konut Fiyatlarında Artış
İran Yol ve Şehircilik Bakanlığı Planlama ve Konut Ekonomisi kurumunun yayımladığı rapora göre İran’ın başkenti Tahran’da konut metrekare ortalama fiyatının Mart 2018-Mart 2019 tarihleri arasında yaklaşık 588 dolar olduğu ve bu rakamın bir önceki yılın aynı dönemine göre %71 arttığı görülmektedir. Dönem içerisinde yaklaşık 131 bin konutun satış anlaşması imzalanmıştır ve bu rakam bir önceki döneme göre yaklaşık %30 düşüş göstermiştir.
İran’ın En Fazla Ödül Alan Kısa Filmi
Muhammed Bahşi’nin yönettiği ve Nima Rabi’nin yapımcılığını üstlendiği Are You Volleyball isimli kısa film, İsviçre Ascona Film Festivali’nde en iyi film ödülünü kazanarak toplamda 100 ödül ile İran sinema tarihinin en çok ödül alan kısa filmi unvanına ulaştı. Are You Volleyball ayrıca Amerikan Kültür ve Toplum Derneğindeki son gösteriminde de en iyi film ve en iyi senaryo ödülünü kazandı. İran yapımı en çok ödüllü bu kısa film, Oscar ve İngiliz Sinema ve Televizyon Sanatları Akademisi (BAFTA) tarafından onaylanmış ve Encounters, LA Shorts Fest, Busan, Lanzarote, Alicante ve Virginia gibi film festivallerinde seyirci ile buluşmuştur.
Are You Volleyball adlı kısa filmde İngilizce konuşan bir ülkenin sınırlarına giden birkaç Arap mültecinin hikâyesi anlatılmaktadır. Sınırların kapalı olmasından dolayı mültecilerin her gün sınır görevlileri ile kavga etmesinin ardından birkaç çocuk, mültecilerle sınır görevlilerinin iletişim kurmasına yardımcı oluyor.
Nasr Tiyatro Salonu Yeniden Hizmete Açıldı
Kaçar hanedanlığının son dönemlerinde inşa edilen ve Lalezar sokağında bulunan Nasr tiyatrosu Tahran’da yeniden açıldı. Nasr tiyatro salonu, İran’ın ilk resmî tiyatro salonu özelliği taşımaktadır. Nasr tiyatrosu, 2002 yılında İran’ın millî eseri olarak kaydedilmiştir.
1979 İslam Devrimi’nden sonra el konulan salon kısa süre sonra da kapatılmıştır. 1988 yılında Cihad Üniversitesi bu tiyatro salonunu kiralamış ve yeniden açmıştır. 2002 yılında dayanıksız olması sebebiyle tekrar kapatılmıştır. Daha sonra 2008 yılında onarıma başlanmış, kısa bir süre sonra bütçe yetersizliği ve kredilerin iptal edilmesi dolayısıyla yenileme durdurulmuştur. Nasr tiyatrosu nihayet Tahran Belediyesi Restorasyon Müdürlüğü tarafından yenileme çalışmaları yapılarak müzeye çevrilmiştir.
Selin İran’ın Tarihî Binalarına Etkisi
Kültürel Miras, El Sanatları ve Turizm Kurumu Başkan Yardımcısı Muhammed Huseyin Talibyan, raporlara göre yaklaşık 300 milyar tümenlik zarara yol açtığı tahmin edilen Huzistan, Luristan ve Gülistan’daki son sel olaylarının, ülkenin 730 tarihî eserine zarar verdiğini açıkladı. Talibyan basına verdiği röportajda 2019 yılı Nisan ayında yaşanan sel felaketine değinerek özellikle de Huzistan eyaletinde meydana gelen yeni sel olaylarının zararı daha da arttırmasının mümkün olduğunu belirtti.
Ahmet İktidari Vefat Etti
İran araştırmalarının ünlü simalarından ve Basra Körfezi bölgesine yönelik araştırmaların babası sayılan Ahmed İktidari 16 Nisan Salı günü 94 yaşında vefat etti.
Fars eyaletinin Lar şehrinde doğan ve Dairetulmearif-i Bozorg-i İslami Kurumunun Basra Körfezi Araştırmaları Birimi Başkanlığını yürüten Ahmed İktidari, 1955 yılında İran Dilbilim Atlası Derneğinin üyeliğine getirilmiş, İbrahim Pordavud, Hasan Takizade, İhsan Yarşatır ve İrec Efşar gibi İran’ın sosyal bilimler alanındaki büyük isimleriyle bir arada bulunmuştur. 1962 yılında Basra Körfezi bölgesi alanında araştırmalarına başlayan Ahmed İktidari, hayatı boyunca Körfez üzerine yaptığı tarihî, edebi araştırmalarda savunduğu görüş Basra Körfezi’nin tarihsel anlamda İranlılara ait olan bir bölge olduğu iddiasını belgelerle desteklemekti. Basra Körfezi’ni konu edinen 31 ciltlik eseri, 1967 yılında UNESCO’dan ödül almıştır.
Misafir Ağırlamanın Hane Halkına Maliyeti
Araştırmalara göre İran’da bir misafirin hane halkına masrafı 420 bin tümen ila 450 bin tümen arasındadır. Bu rakam bir işçinin maaşının yaklaşık üçte birine ve bir memurun maaşının da altıda birine eşittir. Sebze, meyve, bakliyat, et ve süt ürünlerinde artan fiyatlar dolayısıyla İran’da misafir ağırlamak hane halkının ekonomisini ciddi oranda zorlamaktadır. Ayrıca İranlı bir işçinin aylık maaşı 1 milyon beş yüz tümendir.