Türkiye’ye Gaz Satışına İnceleme!

İran Meclisi Enerji Komisyonu Üyesi Hücettü’l-İslam Abdulhamid Khedri, Türkiye’ye gaz satışını inceleyen özel bir komisyonun kurulduğunu açıkladı. Bu komisyon Türkiye’ye gaz satış anlaşmasının çeşitli boyutlarını, hangi satış anlaşmasıyla Türkiye’ye gaz satıldığını, hangi gaz satışı anlaşmasından dolayı İran’ın mahkûm edildiğini inceleyecek.

Bu komisyon meclis araştırma komisyonu uzmanlarından, Milli Gaz Şirketi uzmanlarından, gaz ve petro-kimya komitesi üyelerinden ve ayrıca hukuk, anlaşmalar ve meclis enerji komisyonu uluslararası ilişkiler komitesi üyelerinden oluşmaktadır. Bu komisyon Türkiye’ye gaz satışı ile ilgili raporunu bir ay zarfında hazırlayacaktır.

Türkiye-İran Sınırında Patlama

Türkiye-İran sınırındaki mayınların temizlenmesi sırasında meydana gelen patlamada 2 işçi yaralandı. Olay 20 Haziran günü saat 07.15'te Iğdır’ın Aralık İlçesi yakınındaki Küçük Ağrı Dağı eteklerinde meydana geldi. Sınıra döşenen mayınları temizleyen işçilerden Azerbaycan uyruklu 35 yaşındaki Razi Aslanov ve 38 yaşındaki Ruslan Abişov, çıkardıkları mayınları imha alanına götürürken patlama oldu. Azeri, Türk ve Mozambiklilerin çalıştığı mayın temizleme alanında patlamayla ilgili olarak soruşturma başlatıldı.

İran Basınında Katar

İran’da yayımlanan Aftabeyazd Gazetesi, Katar krizi ile ilgili olarak Türkiye’de yayımlanan gazete haberlerinden yararlanarak “Ankara’nın Fırsatçılığı” başlığı altında Türkiye aleyhine haber yapma fırsatçılığına soyunarak şunları yazmakta ve Türkiye aleyhine kamuoyu oluşturmaya çalışmaktadır:

Arabistan’ın, Birleşik Arap Emirlikleri’nin ve birkaç Arap ülkesinin Katar’la ilişkilerini kesmesi ve bu ülkeler tarafından Katar’a ambargo uygulanması, Türkiye’ye Katar pazarında kendi yerini sağlamlaştırması için ideal bir fırsat oluşturdu.

Ruhani’nin Katar Mesajı

Katar Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Katar Emiri Temim Bin Hamd Al-i Sani’ye gönderilen sözlü mesajının iletildiğini bildirdi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ensari, Katar Dışişleri Bakanı Muhammed Bin Abdülrahman Al-i Sani ile yaptığı görüşmede bu mesajı iletti. İran Dışişleri Bakanlığı mevcut sorunların açık ve şeffaf siyasi görüşmelerle çözülebileceğini bildirdi.

İran DEAŞ’ı Vurdu

İran, Tahran'da 7 Haziran Çarşamba günü gerçekleştirilen ve 18 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan DEAŞ saldırılarına karşılık vermek amacıyla Suriye’nin Deyruzzur kentindeki DEAŞ karargahlarını vurduğunu duyurdu. Devrim Muhafızları tarafından yapılan açıklamada, İran’ın batısından fırlatılan Zülfikar isimli 6 adet orta menzilli (750 km) karadan karaya füzelerle teröristlerin Deyruzzur’daki ana merkezlerinin hedef alındığı belirtildi. Füzelerin, İran’ın Irak sınırına yakın Kürdistan ve Kirmanşah eyaletlerinde bulunan Devrim Muhafızları üslerinden fırlatıldığı açıklandı. Deyruzzur ile Kirmanşah arası mesafe 650 kilometredir.

Celil Kanberzehi Öldürüldü

Devrim Muhafızları Kara Kuvvetleri Komutanlığı Kudüs Karargâhı yaptığı açıklamada Ensaru’l Furkan örgütünün lideri olan Celil Kanberzehi’nin Sistan ve Beluçistan eyaletinde bulunan Kasr-i Bend şehrindeki dağlarda öldürüldüğünü bildirdi. Kanberzehi’nin cesedinin yanındaki 4 kişiyle birlikte bulunduğunu belirten DMO, örgüt liderinin 25 yıldır arandığına dikkat çekti. Celil Kanberzehi’nin 1998 yılında Sistan ve Beluçistan eyaletindeki Çabahar’da muharrem ayında gerçekleşen patlamanın, camilere intihar eylemcisi göndermenin, birçok İran Polis Teşkilatı personelinin hayatını kaybetmesinin ve Zahidan’ın ‘Temin-i İçtimai’ bölgesinde polislere yapılan saldırı ve buna benzer eylemlerin sorumlusu olduğu belirtiliyor. Cundullah ve Ceyş’ul-Adl gibi örgütlerin Celil Kanberzehi’nin faaliyetleri sonucu ortaya çıktığı ileri sürülmektedir.

Rejim Tartışmaları

Halkın iradesinin tecelli ettiği seçimlere saygı gösterilmesi için Hazreti Ali'den bir alıntı yapan Hasan Ruhani “Bizim için Hz. Ali’nin yolunda olmak büyük bir onurdur. Ali’nin hükümeti halkın ısrarı üzerine kurulmuştur. Hz. Ali halkın ısrarı karşısında ‘Benim adaletli hükümetim size ağır gelir, gidin başkasını bulun dedi’ ve ‘Eğer siz halk olarak başkasını seçerseniz ben ona biat eden ilk şahıs olurum’ demiştir” diye konuştu. Konuşmasının devamında halkın isteğini kabul etmek İslam’ın özüdür diyen Ruhani, Hz. Ali’nin nazarında devlet ve velayetin halkın görüşü ve seçimi olduğunu ileri sürdü. Ruhani’nin bu sözlerine ülkedeki bazı din adamları tepki gösterdi. Başka çare olmadığı için ülkenin halkın oylarıyla yönetildiğini dile getiren ve İslam’da devlet başkanının halkın oylarıyla seçilmediğini vurgulayan Ayetullah Nâsır Mekarim Şirazi “Hz. Ali’nin demokrasinin kurucusu olduğunu söylemek yanlıştır. Devlet başkanının halkın oyu ile seçildiğini söylememeliyiz. Hz. Peygamber halefinin Allah tarafından belirlendiğini buyurur. Allah istediği kişiye velayetini verir” sözleriyle tepkisini dile getirdi. Muhammed Taki Misbah Yezdi de Ruhani’ye tepki gösteren isimler arasında yer aldı. “İranlı bir Müslümanın böyle düşünmesi kabul edilebilir bir şey midir?” diye soran Yezdi özellikle Ruhani gibi medrese eğitimi almış birisinin bu konuyu araştırmamış olmasından duyduğu şaşkınlığı dile getirdi. Ayrıca Uzmanlar Meclisi de Başkan Ali Cenneti’nin imzasıyla yayımladığı bildiride cumhurbaşkanından tefrikaya neden olacak konulardan uzak durmasını istedi.

Kehrizek Sorumlusu Hâkime 15 Yıl Hapis

Yargı Sözcüsü Golam Hüseyin Muhsini Ejei 20 Haziran Salı günü düzenlediği basın toplantısında 2009 yılında yaşanan olaylarda tartışmalı kararlara imza atan Ali Ekber Haydarfer hakkında açıklamalarda bulundu. Ejei 2009 olaylarında tutukluları Tahran’daki Kehrizek Hapishanesine gönderen ve burada birçok insanın işkence görmesine ve ölümüne sebep olmakla suçlanan ve halihazırda hapiste olan Haydarfer’in 15 yıl hapse mahkûm edildiğini söyledi. Ejei, Haydarfer’in yargılandığı bir başka dosyanın henüz sonuçlanmadığını da sözlerine ekledi.

Kum’da Silahlı Bir Grup Yakalandı

Kum Valiliği Siyaset ve Güvenlik İşlerinden Sorumlu Yardımcısı Ehad Cemali 20 Haziran Salı günü gerçekleşen Kum Eyaleti İdari Konsey Toplantısında yaptığı konuşmada Kum şehrinin DEAŞ’ın asli hedeflerinden birisi olduğunu ileri sürdü. Cemali, 7 Haziran Çarşamba günü düzenlenen Tahran saldırısı sırasında askerlerin ve diğer güvenlik güçlerinin çabasıyla ilk terörist grubun Kum’da yakalandığını söyledi.

Yargıda Tutuklamalar

Yargı Sözcüsü Golam Hüseyin Muhsini Ejei 20 Haziran Salı günü düzenlediği basın toplantısında yargıçların işlediği suçlarla ilgilenen kurum olan Yargıçlar Disiplin Mahkemesine ilişkin açıklamalar yaptı. Ejei mahkemenin denetim gücünü artırarak geçtiğimiz yıl 50’den fazla hâkim, avukat, memur ve uzmanın tutuklandığını açıkladı. Ejei ayrıca, yargıda adam kayıran 185’ten fazla kişinin de yakalandığını bildirdi.

DAEŞ Operasyonları Devam Edebilir

Devrim Muhafızları Sözcüsü General Ramazan Şerif, 22 Haziran Perşembe günü yaptığı açıklamada İran’ın Suriye’deki DAEŞ terör örgütüne yönelik füze saldırılarının tekrarlanabileceğini ancak bunun İran’ın düşmanlarının davranışlarına bağlı olacağını söyledi. General Şerif, İran’ın DAEŞ noktalarına gerçekleştirdiği füze vuruşları, “teröristlere ve onların bölgesel ve uluslararası sponsorlarına net mesaj vermiştir” açıklamasında bulundu.

Basra Körfezi’nde İran-Çin Tatbikatı

13 Haziran Perşembe gününden itibaren Basra Körfezi’nde bulunan Çin Askeri Filosu ile İran Filosu 16 Haziran Pazar günü Hürmüz Boğazı’nda ortak askeri tatbikat yaptılar. Bu tatbikatın amacının tarafların askeri tecrübelerini paylaşmak olduğu belirtildi.

Ekonomi Bakanları Görüştü

Asya Altyapı Bankasının oturumuna katılmak için Güney Kore’de bulunan İran Ekonomi Bakanı Ali Tayyip Niya, Hindistan Ekonomi Bakanı Aron Jaitli ile görüştü. Görüşmede, iki ülke Çabahar limanının gelişmesine vurgu yaptı. Tayyip Niya görüşmede Hindistanlı meslektaşını İran’a davet etti.

İsrail’den İran’a Sert Tepki

İsrail Başbakanı, İran’ın Suriye’deki DAEŞ mevzilerine düzenlediği füze saldırılarına yönelik açıklamada bulundu. İsrail Başbakanı Netenyahu, İran’ın İsrail’i tehdit etmemesi konusunda uyarıda bulunarak, “İran’ın bölgedeki bütün hareketlerini takip ediyoruz” dedi. Netenyahu, İran’ın Suriye topraklarında hakimiyet kurmaya çalıştığını ve Hizbullah’a gelişmiş silahlar verdiğini iddia etti.

Zarif-Abdülaziz Görüşmesi

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Abdülaziz ile görüştü. Görüşmede taraflar, ikili ilişkilerin siyasi ve ekonomik alanlarda geliştirilmesini ele aldı. Zarif ve Abdülaziz görüşmesinin diğer bir ana maddesi ise bölgesel gelişmelerdi. Her iki taraf da ülkeler arasındaki ihtilafların barışçıl yollarla çözülmesine vurgu yaptı.

İran ABD’yi Şikâyet Etti

İran BM Daimi Temsilcisi Gulamali Hoşru, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’e bir şikayet mektubu ileterek ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’un geçen haftaki İran karşıtı sözlerine tepki gösterdi. Hoşru’nun mektubu, Tillerson’un geçen hafta ABD Temsilciler Meclisi’nin Dış İlişkiler Komitesi’nin toplantısında dile getirdiği planlara atıfta bulunuyor. ABD Dışişleri Bakanı bu oturumda, Amerika’nın İran’da yumuşak şekilde düzen değişikliği gerçekleştirmesi için ülkedeki iç unsurlardan yararlanabileceğini öne sürmüştü. Bu planların uluslararası hukuka aykırı olmasıyla birlikte uluslararası ilişkilerde kabul edilemez bir tavır olduğunu dile getirdi.

Irak Başbakanı Tahran’da

Ruhani, 20 Haziran Salı günü Tahran'da Irak Başbakanı Haydar El İbadi ile görüşmesinde, terörle mücadele ve bölgede güvenliğin sağlanmasının, bölgedeki bütün ülkelerin katılımına ve iş birliğine bağlı olduğunu belirtti. Ayrıca bölge ülkelerinin toprak bütünlüğünün ve egemenliklerinin korunmasının zaruri olduğunu belirterek bölgede her türlü coğrafi değişikliğe de karşı çıktı. Ruhani, “İran, Irak toprak bütünlüğü ve tek bir çatı altındaki hakimiyetini desteklemektedir. Irak'ın bütünlüğü bozacak her türlü hareket kimsenin yararına olmayacaktır” açıklamasında bulundu.

İbadi’den İran Açıklaması

Irak Başbakanı Haydar El İbadi, ‘’Dünyaları bize verseler ve Irak’ı para almadan imar etmek isteseler bile hiçbir zaman İran ile ilişkilerimizden vazgeçmeyiz” dedi. Irak Cumhurbaşkanı Ayad Alavi’nin Katar’a yönelik eleştirilerine değinen İbadi, “Irak’ın politikası cepheleşme politikası değildir. Alavi’nin Katar ile ilgili sözleri kabul edilemez” açıklamasında bulundu. İbadi, “Iraklı yetkililer resmi makamlarını kullanarak Basra Körfezi ülkeleri arasındaki krizlerle ilgili fikir belirtip Irak’ın komşularıyla ilişkilerine zarar vermemeliler” diye ekledi. Bazılarının Irak’ın Katar veya Arabistan yanında durmasını istediklerini ifade eden İbadi bunun yanlış olduğunu ve Irak’ın bundan bir yarar sağlamayacağını ifade etti.

Suriye’de İHA Havaalanı

Amerikalı yetkililer, İran’ın İHA operasyonlarını yürütmek için Suriye’de özel İHA havaalanı yaptığını iddia etti. Amerikalı yetkililer bu havaalanının Amerika’nın Tenef bölgesinde kurduğu askeri üsse yakın bir yerde yapıldığını ileri sürdü. Amerika, İran’ın Suriye’de İHA havaalanı yapmasının doğru olmadığını da dile getirdi.

Balıkçıların Durumu Ne Olacak?

İran İslam Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı, Arabistan sınırlarına sürüklenen iki İran teknesinin, balıkçı teknesi olduğunu belirterek, balıkçıların biran evvel serbest bırakılmasını istedi. Buşehr limanından yola çıkan 3 balıkçı teknesinin yüksek dalgalardan dolayı akıntıya kapılıp Arabistan sınırına doğru sürüklendiği belirtildi. Arabistan sahil güvenliğinin ateş açması sonucunda balıkçılardan biri ölmüştü.

İran Ekonomisi %12,5 Büyüdü

İran takvimine göre 1390 yılı fiyatları baz alınarak hesaplanan 1395 yılı reel Gayrı Safi Yurtiçi Hasılası (GSYİH), yaklaşık 178,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. İran takvimine göre 1395 yılı 20 Mart 2017’de tamamlandı ve geçtiğimiz hafta İran Merkez Bankası tarafından 1395 yılına ait bazı önemli gösterge rakamları açıklandı. Bu verilere göre 1395 yılında İran reel GSYİH’sı bir önceki yıla göre %12,5 büyüme gösterdi. Büyümenin ana lokomotifi beklendiği gibi petrol sanayi olurken; diğer sektörlerde gözlemlenen büyüme verileri beklenildiği gibi oldukça düşük bir seviyede gerçekleşti. %12,5’lik büyümenin %9,8’i petrol sektöründen kaynaklanıyor. Bunun aksine sanayi, ticaret ve ulaşım sektöründe büyüme oranları %1’in altında. Bu dönemde tarım sektöründeki üretim %4,2 oranında artış gösterdi. Ancak uzun süredir durgunluk yaşayan konut sektörü 1395 yılında %13,1 oranında daralma kaydetti. İran İstatistik Merkezi tarafından mayıs ayında açıklanan verilere göre geçen yıl İran ekonomisi %8,3 büyüme kaydetmiş ve petrol dışı büyüme %6,3 olarak belirtilmişti. Fakat İran Merkez Bankası raporuna göre İran ekonomisi petrol sektörü katılmadan %3,3 büyüme göstermiş. İki kurumun aynı verileri kullanmasına rağmen, sunulan rakamların birbirinden farklı olması İran ekonomisi hakkındaki kuşkuların artmasına neden oluyor.

İran AEB ile Anlaştı

Uzun süredir devam eden İran ve Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) arasındaki müzakereler ve İran’ın üye ülkelerle yürüttüğü ikili görüşmeler sonunda İran-AEB arasındaki serbest ticaret bölgesi oluşturulması konusundaki anlaşma imzalandı. 3 yıl süreyle tercihli ticaret anlaşması olarak atılan ilk adımda İran üye ülkelere 200 malı kapsayan bir liste sundu. Anlaşmaya dahil ürün gruplarının artacağını umduklarını belirten İran İletişim ve Bilgi Teknolojisi Bakanı Mahmud Vaizi, bu adımın zamanla serbest ticaret anlaşmasına döneceğini söyledi. AEB’nin bildirisine göre, iki taraf Dünya Ticaret Örgütü'nün temel ilkelerine uyacak ve ticaret eşgüdümlemeleri çerçevesinde tüm malların ticaret için uygun şartları yaratacak.

Airbus ile 2 Anlaşma Daha

Avrupa havacılık devi Airbus, iki İranlı özel havayolu şirketinin Paris Airshow'a katıldığını ve görüşmeler sonunda 73 uçak almaya kararlı olduğunu açıkladı. Açıklamaya göre, İran Airtour 45 uçak ve Zagros Havayolları da 20 jet ve sekiz uçaktan oluşan 28 yeni Airbus uçağı satın almak için bir mutabakat anlaşması imzaladı. İki alıcının da anlaşmalardan memnun olduklarını belirtmelerine karşın daha sonuca bağlanmış bir durum bulunmamakta. Zira bu uçak satışı ön anlaşmasının işlerlik kazanması ABD Hazine Bakanlığı Dış Varlıklar Kontrol Ofisi’nin (OFAC) buna onay vermesi durumunda mümkün olacak.

İran’da Orman Yangınları

Çevre Koruma Kurumu Koruma Birimi Yardımcısı Menuçehr Fellahi, 2017 Mart ayının sonundan bugüne kadar, yani son 3 ay içerisinde Gülistan eyaletinde 1 hektar, Kohgiluye ve Buyer Ahmed’de 30 hektar, Huzistan’da 12 hektar, İlam’da 25 hektar, Fars’ta 30 hektar, Loristan ve Kürdistan eyaletlerinde ikişer hektar olmak üzere toplamda 102 hektar ormanın yanmasından çevre adına kaygı duyduklarını açıkladı.

Hava kirliliği, toz bulutu, toprak çöküntüsü, kuraklık, yangın, çığ düşmesi, sel baskınları ve benzeri gibi birçok çevre problemleri ile ilgili haberlere sıkça rastlanan İran basınında, yapılan açıklamalardan bu yangınların %98’inde insan faktörünün olduğu anlaşılmaktadır. Zira Menuçehr Fellahi, bu yangınlara daha çok, sınavların bitmesi, yaz mevsiminin başlaması, okulların tatil olması, uzun süreli seyahatlerin yapılması ile birlikte piknik ve gezi alanlarında bazı vatandaşların çevreyi koruma güvenliğine dikkat etmemesinin sebep olduğunu söyleyerek bu tür dikkatsizliklerden duyduğu rahatsızlığı dile getirdi.

Anaokuluna Rağbet Az

Sağlık Kurumu Sosyal İşleri Yardımcısı Habibullah Mesudi Ferid, 5 yaş sonuna kadar çocukların ancak %20 ila 25’inin okul öncesi eğitimden yararlandığını ve bu sayının artırılmasının gerektiğini açıkladı. Yapılan açıklamalara göre İran’da şehirlerde 7500 anaokulu, bir o kadar da köylerde ve yaklaşık 1300 anaokulu da banliyölerde eğitim faaliyetinde bulunmaktadır.

Kuveyt 21 İranlıyı Tutukladı

Kuveyt, İran adına casusluk suçlamasıyla 21 İranlıyı tutukladı. Kuveyt mahkemesinin verdiği karara göre bu tutuklular, 5 yıldan ömür boyu hapse kadar değişik sürelerde cezalandırıldılar.