Haftalık Basın Özeti 17-23 Mayıs 2020

Haftalık Basın Özeti 17-23 Mayıs 2020
28 Ordibeheşt-3 Hordad 1399
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Emir Hatemi: Herhangi Bir Tacize Tahammül Etmeyeceğiz

Savunma Bakanı General Emir Hatemi, Venezuela’ya gitmekte olan İran tankerlerine yönelik yaşanacak olası tacize ilişkin yaptığı açıklamada, “Petrol tankerlerine müdahale, uluslararası kurallara ve güvenliğe aykırıdır ve hem uluslararası kuruluşların hem de suyollarının kurallarına ve güvenliğine duyarlı ülkeler tepki göstermelidir.” dedi. Tacizin bir tür deniz korsanlığı olduğunu vurgulayan Hatemi, “Tabii ki politikalarımız çok açık ve tacize tahammül edemeyeceğimizi açıkça belirttik.” ifadelerini kullandı. Hatemi, hem Amerikalıların hem de diğerlerinin bu soruna (İran’ın) yanıt vermekten çekinmeyeceğini bildiğini ve tacizlerin devam etmesi veya yoğunlaşması durumunda kesin bir yanıt vereceklerini söyledi.

Ruhani Koronavirüsle Mücadelede Hükûmetin Başarısına Vurgu Yaptı

Ruhani, pazartesi günü grup toplantısında koronavirüsle mücadele sürecinde hükûmetin başarılı performansından söz etti. Sağlıkta dönüşüm planından, ulusal bilgi ağının ve bilgi tabanlı şirketlerin geliştirilmesine, tanı kiti ve maske üretiminden tarım sektörüne birçok alanda İran’ın kendi kendine yeterliliğine dikkat çekerek koronavirüsün kontrol altına alındığını ifade etti. Konuşmasında, iki ya da üç merkez siyasal partinin ülkenin dönüşümlü olarak yönetilmesine katkı sağlayacağını da vurguladı.

Nikzad ve Hüseyni Meclis Başkanlığı Yarışından Çekildi

10. Dönem Meclisi, 20 Mayıs 2020 tarihinde Ali Laricani başkanlığında son toplantısını yaptı. Laricani, 12 yıldır yürüttüğü başkanlık görevini tamamladı ve yeniden aday olmadı. 28 Mayıs’ta açılacak 11. Dönem Meclisi için Meclis Başkanı adayları netleşmeye başladı. Muhammed Bakır Kalibaf, Hacı Babai, Mustafa Mirselim, Şems El-Din Hüseyni ve Ali Nikzad’ın aday olduğu Meclis Başkanlığı için Nikzad ve Hüseyni’nin Hacı Babai’yi desteklemek için adaylıklarını geri çektikleri belirtildi.

AKK İsrail Karşıtı Yasa Tasarısını Onayladı

12 Mayıs’ta milletvekillerinin onayladığı İsrail’in uluslararası ve bölgesel barış ve güvenliğe karşı eylemlerine orantılı önlemler alınmasını öngören yasa tasarısı, AKK tarafından onaylandı. Yasa, Filistin’in başkenti olan Kudüs’e verilen desteğin genişletilmesini, Filistin halkına destek verilmesini, Siyonist rejimin zulüm suçlarını ortaya çıkaran filmlerin Kültür ve İslami Rehberlik Bakanlığı tarafından yapılması gibi hükümler içeriyor. Bu yasanın takibi amacıyla her üç ayda bir uygulama süreci hakkında rapor sunulması ve bir komite oluşturulması planlanmaktadır. İlgili toplantıların yapılmasından ve yasanın etkinliğinden İstihbarat Bakanlığı sorumlu olacaktır.

Hamenei Dünya Kudüs Günü Konuşmasını Yaptı

Koronavirüs salgını nedeniyle bu sene Dünya Kudüs Günü yürüyüşleri İran’da düzenlenemedi. Kudüs Günü’ne yönelik programlar internet aracılığıyla kamuoyuyla paylaşıldı. Hamenei’nin açıklamaları ise televizyon ve radyolardan canlı olarak yayımlandı. İslam Devrimi ile Filistin mücadelesinde yeni bir dönem açıldığını belirten Hamenei, Filistin topraklarında yürütülen mücadelenin bölgede gençliğin inancı ve gayretiyle sürdürüleceğini vurguladı. Koronavirüs salgınına atıfla Siyonist İsrail rejimini yayılan bir virüse benzeterek “Siyonizmin uzun zamandır devam eden virüsüyle savaşmak gerekiyor.” ifadesinde bulundu ve Filistin meselesinin insani bir mesele olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.

İran’dan ABD’ye Tankerler Konusunda Uyarı

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi, 18 Mayıs Pazartesi günü Amerikalı yetkililer tarafından Venezuela’ya doğru ilerleyen İran gemileriyle ilgili ABD tarafından gelen açıklamaları değerlendirdi. Uluslararası sularda İran tankerlerine herhangi bir müdahalenin yasadışı olacağının altını çizen Musevi, tankerlere yapılan herhangi bir müdahalenin karşılığı olacağı konusunda uyarıda bulundu. ABD’nin benimsediği yasadışı yaptırımların bu ticarete engel olamayacağını iddia etti.

İran, Suudi Arabistan ile Görüşmelere Olumlu Bakıyor

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi, 18 Mayıs Pazartesi günü haftalık basın toplantısında gazetecilere yaptığı açıklamada, İran ile Suudi Arabistan arasında arabulucu olabileceğini söyleyen Irak Başbakanı Mustafa Kazımi ile ilgili rapora tepki gösterdi. İki ülkenin diyalog yollarının açık olduğunu söyleyen Musevi, arabulucuya gerek olmadığını belirtti. İran’ın Kazımi’nin açıklamalarından çok daha önce diyalog çağrılarında bulunduğunu hatırlatan sözcü, İran’ın yanlış anlaşılmaları gidermek için diyaloğa hazır olduğunu söyledi.

İran’dan Kazakistan’a Takas Ticareti Teklifi

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile Kazak mevkidaşı Kasım Cömert Tokayev, 20 Mayıs Çarşamba günü iki ülke arasındaki ticari ilişkiler ile ilgili telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Ruhani iki ülke arasındaki ticareti geliştirmek için takas sistemi kurmayı önerdi. İran’ın sistemin tanıtımına hazırlandığını söyleyen Ruhani, iki ülkenin Hazar Denizi üzerinden ticareti arttırmaya hazır olduğunu vurguladı. Ayrıca Avrasya Ekonomik Birliği çerçevesinde İran ile Kazakistan arasındaki ekonomik ilişkilere de dikkat çekildi.

Venezuela Ordusu İran Tankerlerine Eşlik Edecek

Venezuela Savunma Bakanı General Vladimir Padrino, 19 Mayıs Salı günü devlet televizyonlarına İran’dan gelen petrol tankerleri ile ilgili açıklamalarda bulundu. İran’dan yola çıkan beş tanker gemisinin önümüzdeki günlerde Venezuela’ya varması beklenirken, Venezuela ordusunun herhangi bir ABD müdahalesini engellemek için tankerlere eşlik edeceği açıklandı. Bakanın yaptığı açıklamaya göre gemiler, kıyı şeridinden 200 mil (370 km) uzanan ekonomik bölgenin başlangıcında Venezuela Ulusal Silahlı Kuvvetlerine ait botlar ve uçaklarla karşılanacaklar.

İran’da Üretici Enflasyonu Arttı

İran İstatistik Merkezine göre üretici fiyat endeksi 1398 yılının dördüncü çeyreğinde (22 Aralık-20 Şubat) 474 birime ulaştı ve bir önceki yılın aynı dönemi göre %15 artış gösterdi. Söz konusu dönemde madencilik sektörü üretim maliyeti, diğer sektörlere göre %33.3 ile en çok artışı gösterirken elektrik üretim maliyeti de %7 daralma gösterdi. Ayrıca kömür çıkartma maliyetinin de iki katına çıktığı görüldü.

Likidite Oranı Yükselişte

İstatistiklere göre likidite oranı Esfend ayında (20 Şubat-21 Mart 2020) bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %31.1 artış gösterdi. Ayrıca aynı dönemde enflasyon oranı %36.5 iken para taban oranı %30.4’tü.

Enflasyon Oranları Düştü

İran İstatistik Merkezi’ne göre 1399’un Ordibeheşt ayının (20 Nisan-20 Mayıs 2020) yıllık enflasyon oranı bir önceki aya göre %2.4 düşüşle %29.8 olarak açıklandı. Kentsel ve kırsal bölgelerin hane halkı aylık enflasyonları bir önceki aya göre artış gösterdi.

İran’da Yaşlı Nüfus Giderek Artıyor

İstatistiklere göre İran nüfusunun 83 milyondan fazladır. Bunun %10’u yaşlı kategorisinde yer alırken otuz yıl içinde bu rakamın %30’a çıkması bekleniyor. Ayrıca ülkede son 10 yılda evlilik oran %40 azalırken diğer taraftan da doğurganlık oranı da %70 azalmıştır. 1398 yılında nüfusun büyüme oranı 1’in altına düşmüştür. Tahminlere göre İran önümüzdeki 20 yıl içinde en yaşlı ülkeler arasına girecek ve önümüzdeki 30 yıl içinde dünyanın en yaşlı ülkesi olacaktır.

İran’da Hane Halkın Harcamaları GSYİH İçindeki Payı Düşüşte

İran’da hane halkı harcamalarının GSYİH içindeki payı 2006’da %50 civarındaydı. Üniversite Ekonomi Profesörü Farşad Momeni’ye göre 2018 yılındaki yaptırımlar ve döviz kurunun şoku nedeniyle bu rakam %42’ye kadar gerilemiştir. Yoksulluğunun artmasına neden olan bu gelişmeler, 2019 yılında hane halkı harcamalarının GSYİH içindeki payı %38’e kadar düşmüştür.

Lenkerani’den İsrail’le İlgili Sert Açıklamalar

Eimmeyi Athar Fıkıh Merkezi Başkanı Ayetullah Muhammed Cevad Fazıl Lenkerani 21 Mayıs Perşembe günü hariç dersi esnasında bazı fıkhı meselelerin yanı sıra bölgeyle ilgili de açıklamalar yaptı. Yaklaşan Kudüs Gününe katılmayı sadece bir sorumluluk değil aynı zamanda bir ibadet olarak nitelendiren Lenkerani İsrail’le ilgili sert açıklamalarda bulundu. Lenkerani İsrail’in sadece Filistin’i işgal etmekle yetinmediğini İslam’ı ve hatta gerçek Yahudiliği yok etmeye çalıştığını ifade ederek temel amaçlarının Allah ve insanlık arasındaki bağı kopartmak olduğunu söyledi. Lenkerani aynı şekilde Siyonizm’in Yahudilik adı altında bazı ırkçı emelleri olduğunu ve dünya düzeninin kendilerine göre şekillenmesini istediğini ifade etti.

Kudüs Günü Mesajları

İran’da her sene Ramazan ayının son Cuma gününde devrimin ilk yıllarından bu yana “Kudüs Günü” adı altında yürüyüşler düzenlenip sloganlar atılmaktadır. Ancak bu sene koronavirüs salgını nedeniyle herhangi bir yürüyüş yapılmadan konuşmalar gerçekleştirildi ve bildiriler yayımlandı. Devrim Rehberi Hamenei, yaptığı konuşmada Siyonizm’i bir virüs olarak nitelendirip gençlerin himmetiyle yakında ortadan kaldırılacağını dile getirerek Filistin’in bütün topraklarında cihadın yayılması gerektiğini vurguladı. Hamenei, benzer şekilde İsrail’i Müslüman coğrafyada bir tümöre benzetip yaptığı zulümlerden ise batılı ülkeleri sorumlu tuttu. Bazı Arap ülkelerinin Filistin konusundaki sorumluluklarını unutup düşmanla iş birliği yaptığını söyleyen Hamenei Arap ülkelerinin bu tutumunu düşmanın amaçlarına ulaşmasına fayda sağlayacağını ifade etti. Uzmanlar Meclisi Üyesi Seyyid Ahmed Hatemi de benzer açıklamalarda bulunarak Amerika ve İsrail’de emperyalist davranışlar var olduğu sürece İran’da “Amerika’ya Ölüm” ve “İsrail’e Ölüm” sloganlarının var olacağını söyledi. Dışişleri Bakanlığı da bir bildiri yayımlayarak Hamenei’nin konuşmalarını teyit edecek nitelikte açıklamalarda bulunmanın yanı sıra Süleymani’nin ölümü, Yüzyılın Anlaşması gibi olayların meydana gelmesinin meselenin önemini daha da arttırdığını ekledi.