Haftalık Basın Özeti 19-25 Mayıs 2018 (29 Ordibeheşt-4 Hordad 1397)
Haftalık Basın Özeti 19-25 Mayıs 2018
Kazerûn’da Gerginlik Arttı
Fars eyaletine bağlı Kazerûn ilçesinde aylardır süren ve zaman zaman protestoya dönüşen gerginlik, 16 Mayıs Çarşamba günü akşam saatlerinde güvenlik güçlerinin protestoculara ateş açmasıyla yeni bir aşamaya girmiş ve polis merkezine saldıran protestoculara ateş açılması sonucu ölen ve yaralananlar olmuştu. Fars eyaleti Adliye Başkanı Ali Elkasımihr yaşanan olaylarda 2 kişinin hayatını kaybettiğini ve 48 kişinin de yaralandığını söyledi. Şiraz ve Mervdeşt’den sonra yaklaşık 260 bin nüfusuyla Fars eyaletinin üçüncü büyük ilçesi olan Kazerûn’da, 8 Ağustos 2017’de başlayan ve hâlâ devam eden olayların fitili ilçenin idari olarak bölünmesine ilişkin çalışma yapıldığına dair haberlerinin yayılmasıyla ateşlenmişti.
Natık Nuri’den Nükleer Anlaşma Açıklaması
Düzenin Yararını Teşhis Konseyi Üyesi Natık Nuri Amerika’nın nükleer anlaşmadan çekilmesi sonrası Ruhani hükümetine yöneltilen eleştiriler hakkında açıklamalarda bulundu. Devrim Rehberinin müzakereci heyeti desteklediğine işaret eden Nuri, nükleer anlaşmanın Hükümet, Meclis, Milli Güvenlik Yüksek Konseyi ve Devrim Rehberinin onayıyla imzalandığını hatırlattı. Geçtiğimiz hafta Uzmanlar Meclisi Başkanı Ahmet Cenneti bir bildiri yayımlayarak Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin nükleer anlaşma konusunda Devrim Rehberinin “kırmızı çizgisini” aştığı için halktan özür dilemesi gerektiğini savunmuştu.
Ruhani’den ABD’nin Şartlarına Tepki
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun İran’a ilişkin açıkladığı 12 maddelik koşul listesi için “Siz kimsiniz ki İran ve dünya için kararlar alıyorsunuz?” diyerek tepki gösterdi. Amerika’daki yeni hükümetin Amerika’yı 15 sene geriye götürdüğünü savunan Ruhani, ABD’nin şu anda Bush’un 2003 yılında söylediklerini tekrar ettiğini ifade etti. Sözlerine dünyanın Amerika’nın herkes için karar almasını kabul etmediğini belirterek devam eden Ruhani, “Dün bir casusluk örgütünün başında çalışan ve şimdi ABD Dışişleri Bakanı olan bir şahıs kendine görev çıkartmak istiyor. Siz kimsiniz ki İran ve dünya için kararlar alıyorsunuz? Halkımız bu sözleri defalarca duydu ve itibar etmedi.” diye tepki gösterdi.
Ruhani’den Kadınları Stadyumlara Alın Çağrısı
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 22 Mayıs Salı günü sporcularla yaptığı görüşmede kadınların stadyuma alınması gerektiğini söyledi. Kadınların stadyumlara alınmasının İslami olarak da bir tebliğ olacağını ileri süren Ruhani, “Eğer İslam’ı dünyaya tanıtmak istiyorsak onlara kadınlarımızın çeşitli alanlarda İslam’a uygun şekilde spor yaptıklarını ve başarılı olduklarını söylememiz daha iyi değil midir?” sorusunu yöneltti. Bazılarının neden kadının toplumda daha az yer almasını istediklerini anlayamadığını belirten Ruhani, “Stadyumlarda çirkin sözler söylendiği için kadınların gitmemesi gerektiğini söylüyorlar. Erkekler stadyumlarda hoş olmayan şeyler söylüyorlarsa bunun bedelini neden kadınlar ödesin?” şeklinde tepki gösterdi.
MGYK Sekreterinden Açıklamalar
Milli Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani İran’ın hiçbir şekilde füze programını müzakere etmeyeceğini aksine füze gücünü artırmaya devam edeceklerini söyledi. İran’ın Hamas, İslami Cihat Hareketi ve Hizbullah’a verdiği desteğin ve bölgedeki Direniş Ekseninin devam edeceğini belirten Şemhani, ABD’nin Basra Körfezi’nde kendilerine yönelik her çeşit saldırısına anında cevap verileceğini ifade etti. Şemhani ayrıca İran’ın Suudi Arabistan ile yapıcı bir diyaloğa ön koşulsuz hazır olduğunu açıkladı.
Dışişleri Bakanı Pompeo, ABD’nin yeni İran Planını Açıkladı
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 21 Mayıs’ta Heritage Vakfı’nda yaptığı konuşmada Washington yönetiminin İran’a karşı oluşturduğu yeni stratejiyi açıkladı. İran’a karşı tarihte benzeri görülmemiş bir finansal baskı uygulanacağını ve İran’la yasaklanmış iş ilişkileri kuran Avrupalı şirketlerin de sorumlu tutulacağını belirten Pompeo’nun 12 talebi şu şekilde:
- İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına nükleer programının önceki askerî boyutlarını tam olarak açıklayarak kalıcı ve doğrulanabilir bir şekilde bu türden çalışmaları daimî olarak terk etmelidir.
- İran, uranyum zenginleştirmeyi durdurmalı ve asla plütonyumu yeniden işlememelidir. Buna ağır su reaktörünü kapatmak da dâhildir.
- İran Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına ülke çapındaki tüm tesislere koşulsuz erişim olanağı sağlamalıdır.
- İran, balistik füze üretmeye son vererek nükleer başlık taşıma kapasitesindeki füzelerini fırlatmayı ve geliştirmeyi durdurmalıdır.
- İran, sahte suçlamalarla gözaltına aldığı tüm ABD ve ABD’nin ortak veya müttefik olduğu ülkelerin vatandaşlarını serbest bırakmalıdır.
- İran, Hizbullah, Hamas ve Filistin İslami Cihat Örgütü gibi Ortadoğu’daki terörist gruplara verdiği desteği kesmelidir.
- İran, Irak hükûmetinin egemenliğine saygı göstermeli ve Şii milislerin silahsızlandırılmasına, terhis edilmesine ve yeniden entegrasyonuna izin vermelidir.
- İran ayrıca Husi milislere verdiği askerî desteğini kesmeli ve Yemen krizine barışçıl bir çözüm bulunması için çalışmalıdır.
- İran, Suriye’de komutasında bulunan bütün güçlerini çekmelidir.
- İran, Afganistan’da ve bölgede Taliban’a ve diğer terör örgütlerine verdiği desteği kesmeli ve el-Kaide’yi barındırmayı bırakmalıdır.
- Devrim Muhafızları Ordusu’nun Kudüs Gücü’nün teröristlere ve militanlara destek vermeyi bırakmalıdır.
- İran birçoğu Amerika’nın müttefiki olan komşu ülkelere karşı tehditkâr tavırlarına son vermelidir. Bu elbette İran’ın İsrail’i yok etmekle tehdit etmesini ve Suudi Arabistan’a ve BAE’ye attığı füzeleri kapsamaktadır. Uluslararası taşımacılığın sınırlandırılması ve yıkıcı siber saldırılar da yine bu kapsama dâhildir.
ABD Dışişleri Bakanı: İran’a En Ağır Yaptırımları Uygulamaya Koyacağız
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 21 Mayıs Pazartesi günü, İran’a yönelik yeni ABD stratejisini açıklamak üzere Washington’daki konuşmasında, nükleer anlaşmanın “ölümcül kusurlarından” dolayı dünyayı tehlikeye attığını iddia etti. ABD’nin İran’a eşi görülmemiş bir mali baskı uygulayacağını söyleyen Pompeo, İran’ın yolunu değiştirmemesi durumunda tarihin en ağır yaptırımları ile yüz yüze kalacağı konusunda uyarıda bulundu. ABD Dışişlerinin diğer bir iddiası ise nükleer anlaşmanın uygulama döneminde İran’ın bölgedeki etkisini artırdığı ve Washington’un “kan parası” olarak nitelendirdiği bu anlaşmanın getirilerinin Devrim Muhafızları’nın sınır ötesi kuvvetleri komutanı Kasım Süleymani’ye verildiği oldu. ABD Dışişleri Bakanı, İran’ın Devrim Muhafızları Komutanlığını, Avrupa’da gizlice terör eylemleri yürütmekle suçladı. Pompeo aynı zamanda İran’daki yabancı uyruklu mahkûmları işaret ederek ABD’nin vatandaşı olan mahkumları geri getirmeye çalıştığını söyledi.
Pompeo, İran’ın Avrupa’da ‘Suikast Operasyonları’ Gerçekleştirdiğini İddia Etti
Mike Pompeo İran’ın Devrim Muhafızları’nın “Avrupa’nın kalbinde suikast operasyonları” yürütmekte olduğu iddiasında bulundu. Pompeo’nun ifadesiyle ilgili olarak, devlet departmanı sözcüsü Heather Nauert “Pompeo benim sahip olmadığım bilgilere sahip. Özellikle bu konuda yorum yapamam, ancak sekreterin iddialarıyla alakalı temeli olduğuna dair güvence verdiğini söyleyebilirim” dedi.
Dışişleri Bakanı Zarif: Pompeo’nun İran Karşıtı Söylemleri Nezaketten Uzak
23 Mayıs Çarşamba günü başkent Tahran’da düzenlenen bakanlar kurulu toplantısı sonrası açıklamalarda bulunan İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun İran’a yönelik suçlamalarını değerlendirdi. Pompeo’nun iddialarının mesnetsiz olduğunu ifade eden Zarif, “Pompeo’nun cevap vermeye değmeyecek, nezaketten ve mantıktan uzak iddiaları ABD’nin iflas etmiş dış politikasını yansıtmaktadır.” dedi. İran’ın bölgede yıkıcı faaliyetlerde bulunmaya devam ettiğini iddia eden Pompeo, 21 Mayıs Pazartesi günü yaptığı konuşmada İran’dan 12 talepte bulunmuş ve taleplerin yerine getirilmemesi halinde İran’ın benzeri görülmemiş bir finansal baskıyla karşı karşıya kalacağını belirtmişti.
Laricani’den Cumhurbaşkanı Ruhani’ye Nükleer Anlaşma Eleştirisi
22 Mayıs Salı günü İran resmi televizyon kanalına (IRIB) konuşan İran Yargıtay’ı İnsan Hakları Konseyi Başkanı Muhammed Cevad Laricani, Cumhurbaşkanı Ruhani’nin nükleer anlaşmanın devam etmesi yönündeki açıklamalarını eleştirdi. Anlaşmanın 7 maddesinin ABD’nin taahhütlerinden oluştuğunu hatırlatan Laricani, “Anlaşmanın en azından 10 sayfası iptal olmuş durumda. Bu, artık nükleer anlaşma değil, başka bir şey.” dedi. Anlaşmanın hasar aldığını belirten Laricani, “Nükleer anlaşmadaki yükümlülüklerinden vazgeçmek, İran için daha iyi olacaktır.” açıklamasında bulundu.
ABD 5 İranlıyı Daha Yaptırım Listesine Aldı
ABD Hazine Bakanlığı, Devrim Muhafızları Kudüs Gücü’yle bağlantılı olduğunu iddia ettiği 5 İranlıyı daha yaptırım listesine dahil etti. 22 Mayıs’ta Hazine Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, Devrim Muhafızları Kudüs Gücü’yle bağlantılı 5 İranlı, Yemen’deki Husilere füze sağlamaktan dolayı yaptırım listesine alındı. Yapılan açıklamada, yaptırım listesine alınan kişilerin isimlerinin Mehdi Azarpişheh, Muhammed Caferi, Mahmut Kazemabad, Cevad Şir Emin, ve Seyyid Muhammed Tahrani olduğu belirtildi.
İsrail Hava Kuvvetleri: İran, Suriye’den İsrail’e 32 Füze Fırlattı
İsrail Hava Kuvvetleri Komutanı 22 Mayıs Salı günü yaptığı açıklamada, İsrail’in Suriye’deki hedefleri vurmaya devam ettiğini söyledi. Komutan, İsrail’in hava saldırıları düzenlemeye devam edeceğini vurgularken İran’ın Suriye’ye yerleşme çabalarını ve Hizbullah’ın silahlanmasını engellemek için “kararlılıkla” çalışacağını dile getirdi. Devrim Muhafızları Kudüs Gücü’nün, Golan Tepelerinde bulunan İsrail’in ön savunma hattına yaptığı füze saldırılarına karşı İsrail tarafından Suriye’de 50 İran hedefi vuruldu.
Suriye İran Birliklerinin Çekilmeyeceğini Açıkladı
Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı Faysal el Mekdad, İran kuvvetlerinin ve birliklerinin geri çekilmesinin ve Lübnan Hizbullahı’nın Suriye’deki hareketliliğinin tartışılamayacağını söyledi. Mekdad, Şam’ın ülkenin her santimetresini geri almayı planladığını ve bir sonraki hedefin başkent etrafındaki isyancıları mağlup etmek olduğunu söyledi.
Fransa: İran’a Yaptırımlar Bölgeyi İstikrarsızlaştıracak
Fransa Dışişleri Bakanı Le Drian, 23 Mayıs Çarşamba günü yaptığı açıklamada ABD’nin İran’a yeni sert yaptırımlar uyguladığı takdirde, Ortadoğu’yu istikrarsızlaştıracağını ifade etti. Fransa’nın yeni yaptırımları desteklemenin diyaloğu teşvik etmeyeceğini düşündüğünü belirten Le Drian, yeni uygulanacak yaptırımların Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi zayıflatırken İran’ın muhafazakârlarını güçlendireceğini söyledi.
İran: İsrail Gazze Katliamını Önceden Planladı
İran’ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Gholamali Khoshrou, “İsrail ordusu Gazze’de bir başka savaş suçu daha işledi. 60’dan fazla insanı öldürdü ve binlerce silahsız Filistinli sivili tek bir günde yaraladı. Bu şartlar göz önüne alındığında, bu saldırıların ve cinayetlerin planlı ve kasıtlı olduğuna dair şüphe yok.” açıklamasında bulundu. Büyükelçi, İsrail’in bu suçu Washington tarafından kendisine verilen tam bir dokunulmazlıkla işlediğini de yineledi.
İran, Afganistan’da Taliban’a Yardım Ettiği Yönündeki Suçlamaları Reddetti
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, 21 Mayıs Pazartesi günü Tahran’da yaptığı açıklamada, “Taliban’ın Afgan şehirlerine saldırması ve hükümet güçleri tarafından püskürtülmesi yeni bir şey değil ve iki komşu ülke arasındaki ilişkilerle de alakası yok.” dedi. Amerikalı komutanların iddialarına yönelik konuşan Kasımi “Yıllardır devam eden büyük askeri varlığına rağmen binlerce masum insanın kanının dökülmesini önleyemeyen ve Afganistan’da güvenliği sağlayamayan ABD komutanları, savaşın devam etmesinin ardındaki gerçek nedenlerden Afganistan kamuoyunu saptırmaya çalışıyorlar.” diyerek bunun yerine “İslam Cumhuriyeti’ni Taliban’ı desteklemekle suçluyorlar” açıklamasında bulundu.
İran: AB’nin Nükleer Anlaşmayı Desteklemesi Yeterli Değil
Dışişleri Bakanı Cevad Zarif 21 Mayıs Pazar günü yaptığı açıklamada, ABD’nin nükleer anlaşmadan geri çekilmesinin ardından Avrupalı şirketlerin İran’daki yatırımlarına son vermesi halinde, Avrupa’nın nükleer anlaşmayı kurtarmak için siyasi desteğinin yeterli olmayacağını söyledi. Zarif, ayrıca Avrupa Birliği Enerji Komisyonu Sorumlusu Miguel Arias Canete ile yaptığı görüşmeden sonra, artarda gelen AB şirketlerinin İran’daki faaliyetlerini sona erdirme kararlarının işleri daha da karmaşıklaştırdığını dile getirdi.
Macron Putin’le Nükleer Anlaşmanın Geleceğini Görüştü
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 24 Mayıs Perşembe günü Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Putin’le görüştü. Görüşmenin ana konusunu İran’la yapılan nükleer anlaşmanın korunması, Suriye ve Ukrayna meseleleri oluşturdu.
Avusturya Dışişleri Bakanı: Yeni Bir Nükleer Anlaşmaya Karşıyız
Avusturya Dışişleri Bakanı Karin Kneissl, Die Welt gazetesine verdiği röportajda ABD’nin nükleer anlaşmadan tek taraflı çekilmesini eleştirdi. Kneissl, mali yaptırımların uygulanacağının daha fazla vurgulanmasının insan hakları ihlalleri anlamına geldiğini söyledi. Avusturyalı bakan İran ile yeni bir nükleer anlaşmaya karşı olduğunu, aynı anlaşmaya bağlı kalınması gerektiğini vurguladı.
İran’dan Rusya’ya Suriye Cevabı
İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Behram Kasımi, Rus yetkililerin yabancı güçlerin Suriye’den çıkması yönündeki açıklamalarına cevap verdi. Kendisine Rus yetkililerin açıklamaları hatırlatılarak Rusya’nın İran’ı Suriye’den çıkmaya zorlayıp zorlayamayacağının sorulması üzerine Kasımi, “Hiç kimse İran’ı bir işi yapmaya zorlayamaz. İran bağımsız bir ülkedir ve bölgede ve dünyada dış politikasını milli çıkarları ekseninde belirlemektedir. İran Suriye’nin davetiyle orada bulunuyor ve Suriye istediği müddetçe orada kalacağız.” ifadelerini kullandı.
Denetimli Döviz Kuru ve İhracatta Artış
İran Hükümet Sözcüsü Muhammed Bekir Nobakht 22 Mayıs Salı günü düzenlediği basın toplantısında İran ekonomisine yönelik önemli açıklamalar yaptı. Basın toplantısında öne çıkan başlıklardan biri döviz kurunda gözlemlenen dalgalanmaya yönelik hükümetin attığı adımlar. Sözcü, hükümetin döviz kurundaki dalgalanmayı azaltmak için döviz alım satım işlemlerini denetim altına aldığını ve sabit kur uyguladığını belirtti. Basın toplantısında ayrıca Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan son rapor çerçevesinde son iki aylık dış ticaret verileri paylaşıldı. Bu verilere göre bir önceki yılın ilk iki ayına göre İran’ın ihracatı %28,5’lik artış gösterirken ithalat aynı dönemler için %1,7 azaldı.
Orta Avrupalı Şirketler İran’da Faaliyetlerine Devem Edecek
Petrol Bakanlığı’nın Uluslararası İlişkiler Başkan Yardımcısı Emir Hüseyin Zamani, Total gibi büyük şirketlerin ABD ile büyük ölçekli ticareti nedeniyle İran ile iş yapmak yerine ABD’yi tercih edebileceklerini ancak ABD ile ticari ilişkileri oldukça düşük düzeyde olan Orta Avrupa ülkeleri şirketlerinin İran ile ticari ilişki kurmalarında bir sorun olmayacağını söyledi. Zamani, İran’ın önceliğinin petrol satmak olduğunu ve bunu yapmak için petrol gelirlerinin transferi, nakliyesi ve sigortalanması gibi alanların şu an İran için öncelikli konular olduğunu söyledi. Ayrıca AB Merkez Bankasının İran Merkez Bankası ile mevcut sorunların üstesinden gelinmesi ve dolayısıyla petrol satışından elde edilecek gelirlerin transfer edilmesinde önemli bir rolünün olacağını ekledi.
Petrol İhracatında Artış
İstatistiklere göre, İran’ın 2011 yılında petrol ihracatı (yaptırımlar hariç) 2 milyon 537 bin varil idi ve 2018 Nisan ayında petrol ihracatı günde 2 milyon ve 695 bin varile ulaştı. Nisan 2018 verilerine göre İran’ın günlük ortalama petrol ihracatı ülkelere göre şu şekilde gerçekleşti: 1. Çin (714 bin varil/gün), 2. Hindistan (670 bin varil/gün) 3. Güney Kore (245 bin varil/gün), 4. Türkiye (201 bin varil/gün), 5. İtalya (166 bin varil/gün), 6. Birleşik Arap Emirlikleri (127 bin varil/gün) ve 7. Yunanistan (96 bin varil/gün).
ABD’nin Yaptırımları ve İran’ın Ticaret Ortaklarının Zararları
Tasnim Haber Ajansının yaptığı bir habere göre, İran’ın ticaret ortakları 2010-2015 arasında ABD’nin İran’a yönelik yaptırım politikaları nedeniyle 77 milyar dolar zarar gömüş. Ancak haberde rakamların nasıl hesaplandığı belirtilmemiş. Almanya ABD’nin İran’a karşı yaptırım politikasından en çok zarar gören ülke. Zarar gören ülkelerin sıralamasında öne çıkan beş ülke ve kayıpları şöyle: 1. Almanya (7,7 milyar$), 2. Fransa (6,4 milyar$), 3. G. Kore (5,1 milyar$), 4. İtalya (4,7 milyar$), 5. Japonya (4,5 milyar$).
Üç Sima Cannes’da Ödül Aldı
Cafer Penahi ve Nadi Saiver, “Se Roh/Üç Sima” isimli filmle 2018 Cannes Film Festivali’nde en iyi senaryo ödülünü aldılar. Penahi, ödül törenine katılmadı çünkü Pehani’ye 2009 seçimleri sonrası gösterileri desteklediği için yurtdışına dışına çıkış yasağı uygulanıyor. Fransa, İran’dan Cafer Penahi’nin filminin Cannes Film Festivali’nde gösterimde bulunduğu sırada festivalde bulunması için ülke dışına çıkışına izin vermesini talep etmiş ancak talebi bir karşılık bulamamıştı. Penahi ödülünü İmam Humeyni Havaalanı’nda almak zorunda kaldı.
71. Cannes Film Festivali, İranlı yönetmenlerden Asgar Ferhadi’nin çekmiş olduğu “Heme Midanend/Herkes Biliyor” filminin gösterimiyle açıldı. Heme Midanend, festivalde en iyi film unvanıyla Altın Palmiye Ödülü adaylarından biri olsa da ödülü kazanan Japon yönetmen Hirokazu Kore-eda’nın, Shoplifters adlı filmi oldu.
Festival’de İranlı aktris Golşifte Ferahani en iyi kadın oyuncu ödülünün adayıydı ancak ödül Ayka Filmi’nde oynayan Kazakistanlı aktris Samal Yeslyamova’ya verildi. Ayrıca Cannes Film Festivalinde yönetmenliğini İranlı Ali Abbasi’nin yaptığı İran-İsveç ortak yapımı “Sınır” filmi, Belirli Bakış Ödülüne layık görüldü.
Şahsevenlerin Yaylalara Göçü Başladı
Erdebil Eyaleti Aşiret İşleri Müdürü Kadir Honermend, Erdebil Eyaleti’nde yaşayan konar- göçer aşiretlerin göçünün 21 Mayıs’tan itibaren 15 gün süreyle devam edeceğini belirtti. (21 Mayıs tarihi hükümet tarafından Erdebil aşiretlerinin yaylara yapılacak göçün başladığı sabit tarih olarak tayin edilmiştir.) Kadir Honermend, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi Erdebil’de yaşayan konar – göçer aşiretlerin 43 ila 280 km’lik mesafelerde değişen 5 ayrı göç güzergâhından yararlanarak Erdebil’in kuzeyinde yer alan Deşt-i Mugan ve Halhal’daki kışlaklarından yine Erdebil Eyaleti’nde yer alan Meşkinşehr’e yakın Savalan Dağı’nda, Bagru ve Bozguş’taki yaylalara göç ettiklerini belirtti. Erdebil Eyaleti Aşiret İşleri Müdürü, ayrıca göç güzergahı boyunca yer alan ilçelerin kaymakamlıkları, İran Kızılay’ı, emniyet güçleri ve yol muhafaza memurları tarafından aşiretlere gerekli hizmetin sunulmakta olduğunu belirtti. Hizmetlerin kolay ve hızlı ulaşımı için bahsedilen makamlara mensup görevliler göç güzergâhı üzerinde sabit veya seyyar olmak üzere hazır bulunmaktadırlar.
Günümüzde Erdebil, İran’da tescil edilmiş olan toplam 120 konar göçer aşireti içerisinde en kalabalık konar – göçer gruplarından birini oluşturan Şahsevenlere ev sahipliği yapan ve İran’da en kalabalık aşiret nüfusunu barındıran üçüncü eyalet konumundadır. Erdebil’de yaşayan Şahseven aşireti 15.000 aile ve toplam 80.00 kişilik bir nüfusa sahiptir. İran’ın ekonomisine katkıları değerlendirildiğinde yaklaşık bir buçuk milyon baş hayvanın besiciliğiyle ilgilenen Şahsevenler, ekonomiye yıllık toplam 2,5 milyar Riyal değerinde bir katkı sağlamaktadır.
“İslam Devrimi’nin Hedefi Mehdi’nin Gelişi için Gerekli Koşulları Sağlamaktır”
Tahran’da 26. Kuran Sergisi etkinliğinde konuşan “Mehdi” Kültür Kurumu İcradan Sorumlu Müdürü Mahmud Motevessil, “İslam Devrimi’nin başarıya ulaşmasının ardından geçen 40 yılın ardından birtakım kimseler yapılması gereken işlerin sona erdiği fikrindeler ancak aslında üzerimize düşen vazife yeni başlıyor. Eğer İslam Devrimi’nin hedefi yalnızca şah rejimini devirmek ve bir İslami hükümet kurmak olsaydı, yapılması gerekenin tamamlanmış olduğunu düşünürdük ve sürekli devrimci olmayı gerektiren bir durum da kalmazdı. Ancak İslam Devrimi’nin bir hedefi Mehdi’nin gelişi için gerekli zemini sağlamaktır.” dedi.
Tebriz’in Yeni Müzesi
Doğu Azerbaycan Eyaleti Kültürel Miras El Sanatları ve Turizm Genel Müdürü Murtaza Abdar, Tebriz’de Klasik Arabalar Müzesi’nin Tebriz’in ikinci özel müzesi olarak açılacağı haberini verdi. Murtaza Abdar müzenin Halil Gaffari adında klasik araba koleksiyoncusunun özel sermayesi ile kurulacağını, müzede yer alacak klasik arabaların 40 yıla uzanan bir çaba sonucu bir araya getirildiğini ve her bir arabanın geçmişte toplumda önemli mevkilere sahip kişilere ait olduğunu belirtti. Murtaza Abdar Doğu Azerbaycan’ı turizm yönünden çekim merkezi yapmak için bu tür özel teşebbüsle kurulacak müzelerin Kültürel Miras, El Sanatları ve Turizm Genel Müdürlüğü’nün stratejik öncelikleri arasında bulunduğunu söyledi.
Tebriz’in ilk özel müzesi Muze-yi Sadâ /Ses Müzesi, musikişinas, araştırmacı ve Tebriz Müzik Evi’nin Başkanı olan Hüseyin Seccadî’nin çabaları sonucu 2018 yılı Nisan ayında açılmıştı. Müzede İran’ın tarihi müzik enstrümanları sergileniyor. Tebriz, Mûze-yi Azerbaycan / Azerbaycan Müzesi, Mûze-yi Meşrûte / Meşrutiyet Müzesi, Kur’an ve Kitabet Müzesi, Mûze-yi Moharrem / Muharrem Ayı Müzesi, Mûze-yi Senciş / Ölçü ve Tartı Müzesi, Mûze-yi Kacar / Kacarlar Müzesi, Mûze-yi Asr-i Âhen / Demir Çağı Müzesi, Şehriyar Müzesi, Doğa Tarihi Müzesi, Mûze-yi Sofal /Seramik Müzesi gibi sahip olduğu 12 müze ile İran’ın müzeler bakımından en zengin şehirlerinden biri konumunda olmuştur.
Pakistan’ın Peşaver Şehrine Hafız Araştırmaları Merkezi Açılıyor
Pakistan’ın Peşaver Şehrindeki İran Kültür Evi Sorumlusu Abbas Fâmurî ve Peşaver Binazir Butto Kadın Üniversitesi Rektörü Raziyye Sultane, üniversitenin merkez kütüphanesinde “Gûşe-yi Hâfız” adı altında Hafız Araştırmaları Merkezi’nin açılmasına dair bir anlaşma metni hazırlanması kararlaştırıldı. İki makam arasındaki görüşmede kültürel iş birliğine yönelik hazırlanacak anlaşma metninde karşılıklı bilimsel ve kültürel ilişkilerin artırılması, Binazir Butto Kadın Üniversitesi ile Tahran’daki ez-Zehra Üniversitesi arasında bilimsel etkileşimin tesis edilmesi, İran üniversiteleri ile akademisyen, öğrenci ve bursiyer öğrenci değişim programlarının tesis edilmesine dair hükümlerin yer alması kararı alındı. Hazırlanan metnin yasal prosedürden geçmesinin ardından Ramazan ayının bitiminden önce Binazir Butto Üniversitesi tarafından imzalanması bekleniyor. Daha önce Binazir Butto Peşaver Üniversitesi Pakistan Araştırmaları Merkezi’nde Sadi-yi Şirâzî merkezi açılmıştı.
Sistan ve Beluçistan’da Kuraklık
Son yıllarda art arda meydana gelen kuraklıklardan sonra Hirmand nehir sularının da kuruma seviyesine gelmesi eyalet halkını ve özellikle çiftçileri zor durumda bırakmıştır. Sistan ve Beluçistanlı çiftçiler yıllardır sağlıklı ve satışı kolay mahsuller yetiştirebilmek için İran ve Afganistan hükümetlerinin Hirmand nehir sularının serbest bırakılması için anlaşmasını beklemektedirler. Sistan ve Beluçistan Çiftçiler Kooperatifi Başkanı Mocteba Piri, kuraklık nedeniyle bu eyalette çiftçilerin 700 milyar Tümen zararının olduğunu belirtti. Mocteba Piri yeterli miktarda su olduğu dönemlerde 160-180 bin hektar ekilebilir alan olduğunu fakat geçen yıldan itibaren yaşanan kuraklık sebebiyle ekilebilir alanın yaklaşık 51 bin hektara düştüğü açıklamasında bulundu. Piri, zarar gören çiftçiler için sübvansiyon desteği sağlanacağını açıkladı. Ayrıca kuraklığın bütün eyalette etkili olduğu da belirtilmektedir.
İran Nüfusu En Yaşlı On Ülke Arasında
Nüfus Kayıt ve İstatistik Ofisleri Genel Müdürü Muhammed Bakir Abbasi, İran’ın nüfus yapısı bakımından en yaşlı 10 ülke arasında olduğunu ve İran’da sağlıklı bir nüfus artışının bulunmadığına dikkat çekerek nüfus artışı ve azalması ile ilgili iyi bir planlama yapılması gerektiğini ifade etmektedir. Aile Danışmanlığı Merkezi ve Psikolog Merkezi Müdürü Hüseyin Caferi, İran göçmen kayıt bürosunun iyi çalışmadığına atıfta bulunarak bu durumun nüfus planlaması ile ilgili birçok sorun ile karşı karşıya kalındığını belirtmektedir.
Su Kaynaklarında Korkutucu Tablo
Dünya Biyo Çeşitlilik Günü programında konuşan İran Yüksek Su Konseyi Üyesi Ahmed Ali Kiha, çevre sorunları ile ilgili rapor vermek üzere on birinci hükümette görev almadığını açıkladı. Kiha, 2013’te yapılan çalışmalara göre İran’ın sulak alanlar ve nehirler dâhil olmak üzere su ekosistemlerinin yönetimi açısından 232 ülke arasında 231. sırada yer aldığını belirtti. Başta Huzistan olmak üzere İran’ın birçok eyaletinde içme suyu, sanayi ve tarımsal sulama bakımından büyük sıkıntılara dikkat çeken Ahmed Ali Kiha, İran’da sulak alanların ve nehirlerin korunması ve doğru kullanılması konusunda yasal bir düzenlemenin olmadığına dair açıklamalarda bulundu.
İran ve Pakistan Medya İşbirliği
Pakistan Associated Press’in Genel Müdürü Mesud Malik, “İran ve Pakistan medyası arasındaki iş birliği, iki ülkenin halkını yakınlaştırıp ikili ilişkileri ilerletmede önemli bir rol oynayacaktır” dedi.
İran ve Rusya Jeolojik İşbirliği Anlaşması İmzaladı
Rus Rosgeo Şirketi ve İran Jeoloji Kurumu, Hazar Denizi’nin İran tarafında açık deniz araması ve İran’da jeofizik çalışmaları yürütme amacıyla bir anlaşma imzaladı. Rosgeo, anlaşmanın 24 Mayıs’ta St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu (SPIEF) sırasında imzalandığını söyledi. Projenin 4 yıl sürmesi bekleniyor. Proje çerçevesinde bölgedeki petrol ve doğal gaz potansiyeline ilişkin sonuçlar değerlendirilecek ve daha ileri araştırma planları geliştirilecek.
2011 yılında kurulan Rosgeo, Latin Amerika, Asya, Afrika ve Avrupa’da da faaliyet göstermektedir.