28 Mehr-4 Aban 1397
Haftalık Basın Özeti 20-26 Ekim 2018
Dört Yeni Bakan Meclise Önerildi
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani gensoru ve istifayla görevinden ayrılan bakanların yerine dört adayı 21 Ekim Pazar günü Meclis Başkanı Ali Laricani’ye gönderdiği mektupla Meclis’e sundu. Ruhani, Çalışma ve Sosyal Refah Bakanlığına Muhammed Şeriatmedari, Ekonomi ve Maliye Bakanlığına Ferhad Dijpesend, Yol ve Şehircilik Bakanlığına Muhammed İslami ve Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanlığına ise Rıza Rahmani’yi önerdi. Önerilen bakan adayları için Meclis’te güven oylaması 27 Ekim Cumartesi günü yapılacaktır. Ruhani hükümetinde Çalışma ve Sosyal Refah Bakanı Ali Rabii ve Ekonomi ve Maliye Bakanı Mesut Kerbasiyan gensoruyla, Yol ve Şehircilik Bakanı Abbas Ahundi ile Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanı Muhammed Şeriatmedari ise istifa ederek görevlerinden ayrılmıştı.
Üç Silahlı Grup Etkisiz Hale Getirildi
İstihbarat Bakanı Mahmud Alevi birkaç gün önce Huzistan’da üç silahlı grubu tespit ettiklerini ve etkisiz hale getirdiklerini söyledi. Tespit edilen üç grubun15 kişi olduğunu ve gözaltına alındığını ifade eden Alevi, silahlı grupların Erbain günlerinde intihar saldırısı yapmayı amaçladıklarını belirtti.
ABD’den İki Komutana Yaptırım
Amerika Hazine Bakanlığı 23 Ekim Salı günü yayımladığı Devrim Muhafızları Kudüs Gücü komutanlarından Muhammed İbrahim Owhadi (Celal Vahidi) ve İsmail Rezevi’yi Taliban’a yardım ettiklerin gerekçesiyle yaptırımlar listesine aldı. Yayımlanan bildiride, Celal Vahidi’nin geçtiğimiz sene Taliban komutanlarından Abdullah Samedi Faruki ile Afganista’ın Herat kentinde görüştüğü ve mali ve askeri yardım sözü verdiği, İsmail Rezevi’nin ise Farah vilayetinde Taliban’ın mensuplarıyla görüştüğü ve ülkenin sınır bölgelerine saldırması için teşvik ettiğini iddia edildi. Bunun üzerine Suudi Arabistan ve Bahreyn de Devrim Muhafızları Kudüs Gücü ile Genel Komutanı Kasım Süleymani’yi yaptırım listesine aldı. Bu iki ülke ayrıca Devrim Muhafızları Ordusu’ndan Hamid Abdullahi ve Abdulrıza Şehlay’ı da 2011 yılında Suudi Arabistan’ın Washington Büyükelçisi Adil El Cubeyr’e (şimdiki Dışişleri Bakanı) düzenlenen suikastta rolü olduğu gerekçesiyle yaptırım listesine eklemiştiler.
Ruhani’den Kaşıkçı Açıklaması
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, 24 Ekim Çarşamba günü Bakanlar Kurulu’nda Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülen gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın cinayetine dair açıklamalarda bulundu. Türkiye’den Kaşıkçı cinayetiyle ilgili dosyayı bütün boyutlarının ve suçlularının ortaya çıkması için dikkatli ve tarafsız bir şekilde devam ettirmesini isteyen Cumhurbaşkanı Ruhani, ABD’nin desteği olmadan Arabistan’ın böyle bir cinayeti işlemeye cesaret edemeyeceğini söyledi.
Kara Kuvvetleri Komutanı Pakistan’a Gitti
Kara Kuvvetleri Komutanı Muhammed Pakpur 22 Ekim Pazartesi günü kaçırılan askerlerin durumu görüşmek ve serbest bırakılmasını sağlamak ve istişarelerde bulunmak üzere Pakistan’a gitti. Pakpur, daha sonra yaptığı açıklamada Pakistanlı yetkililerin rehinelerin kurtarılması için gereken adımları atacaklarına dair söz verdiklerini söyledi.
16 Ekim Salı sabahı saat 04:00-05:00 arasında Sistan ve Beluçistan’ın Mircave şehrinde Ceyşu’l Adl örgütü tarafından altısı Besic, dördü asker ve bir sınır koruyucusu olmak üzere 11 asker kaçırılmıştı. Bunun yanı sıra Devrim Muhafızları Halkla İlişkiler Bürosu Yardımcısı Ramazan Şerif ise kaçırılan asker sayısının 12 olduğunu söyledi. İlk gün yapılan açıklamalarda kaçırılan asker sayısının 14 olduğu yönündeyken daha sonra 11 olduğu belirtilmişti.
İki Kişinin İdamı Kesinleşti
Yargı Sözcüsü Muhsin Ejei, 20 Ekim Cumartesi günü yaptığı açıklamada ekonomide spekülasyon yapan Vahid Mazlumin ve Muhammed İsmail Kasımi’nin idam cezasının Yüce Divan tarafından onaylandığını açıkladı. “Altın Sultanı” olarak bilinen Vahid Mazlumin, ekonomik sistemi bozmaya yönelik yolsuzluk şebekesi kurmak, liderlik etmek ve ülke çapında büyük oranda yasadışı ve izinsiz para ve döviz işlemleri yapmak üzere “yeryüzünde fesat çıkarmak” suçlamasıyla itham edilmişti. Muhammed İsmail Kasımi ise bu şebekeyi kurmak ve ortaklık etmekle suçlanmıştı.
Cihangiri’den Yetki Açıklaması
Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, 21 Ekim Pazar günü Milli İhracatın 22. Yıldönümü Merasiminde yaptığı konuşmada mevcut şartlarda risk alan cesur müdürlere ihtiyaçları olduğunu söyledi. Cihangiri, “Bazıları cesur olmayan müdürleri bizim kendi başımıza görevden almamız gerektiğini düşünüyor. Ancak şimdiye kadar kendi sekreterimi görevden alma izni bile bulamadım.” ifadelerini kullandı.
Seçim Kanununda Değişiklik
Seçim Yasası’nda değişiklik taslağı 24 Ekim Çarşamba günü 227 milletvekilinin katılımıyla gerçekleşen oylamada 172 olumlu, 43 olumsuz ve 2 çekimser oyla kabul edildi. Onaylanan tasarıya göre artık milletvekilleri meclis seçimlerinde şehirler değil eyaletler esas alınarak aday olacaklardır.
Kürdistan’da Silahlı Saldırı
Kürdistan eyaletinin Senendec şehrinde bulunan Uraman Takht bölgesinde 25 Ekim Perşembe günü silahlı grupla çıkan çatışmada Besic güçlerinden iki kişi hayatını kaybetti.
Ruhani AB ve ABD’den Kaşıkçı Olayında Kararlılık Göstermelerini Talep Ediyor
Hasan Ruhani ABD ve AB’nin Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesi olayında çekimser kalmaması ve ekonomik sebeplerden dolayı olayın açıklığa kavuşturulmasının geciktirilmemesi gerektiğini söyledi. Ruhani “Bu korkunç suçun aydınlatılması Avrupa ve ABD için insan hakları açısından milyarlarca dolar kârdan daha önemlidir.” dedi. Ruhani, Suudi Arabistan’ın yine de ABD’nin Ortadoğu’daki yakın müttefiklerinden biri olmasını eleştirdi.
İran Umman’ı Eleştirdi
İran Dışişleri Bakanlığı bu hafta İsrail Başbakanı Benyamin Netenyahu’yu resmî bir ziyaret dolayısıyla ağırladığı için Umman’ı eleştirdi. İran’ın dışında Hamas da bu ziyareti “Filistinlileri arkadan hançerlemek” olarak nitelendirdi. Bu ziyaretin ise bölgede Filistin, Suriye ve İran konusunu içine alan yeni bir uzlaşı süreci ile alakalı olduğu düşünülüyor. Bilindiği üzere bu hafta Filistin Cumhurbaşkanı Mahmud Abbas ve iki hafta önce İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in üst düzey yardımcısı Hüseyin Jaberi de Umman’ı ziyaret etmişti. Umman’ın yıllardan beri İran ve ABD, Irak ve İngiltere arasında çeşitli dönemlerde arabulucuk yaptığı biliniyor.
Facebook: İran ile Bağlantılı 82 Sayfa ve Grubu Kapattık
Facebook İran ile bağlantılı olduğu ve ABD ve İngiltere’de kamuoyunu etkilemek için sahte haberle yayımladıkları gerekçesiyle sosyal medya ağındaki 82 sayfa ve grubu sildiğini açıkladı. Ayrıca sayfa sahipleri ile İran hükûmeti arasında bir bağın henüz ortaya çıkarılmadığını ancak araştırmaların devam ettiğini beyan etti. Bu karar ABD kongre seçimlerinden yaklaşık iki hafta ve İngiltere’nin AB’den nihai çıkma kararını vereceği günden kısa zaman önce alındı.
Abdulmehdi: Irak, İran Yaptırımları Konusunda Kendi Çıkarlarını Önceleyecek
Yeni Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi ABD’ye İran yaptırımlarının uygulanması konusunda yardım etme meselesine dair “Irak bu konuda kendi çıkarlarını önceleyecektir.” açıklamasında bulundu. Abdulmehdi 23 Ekim Salı günü Bağdat’ta yaptığı açıklamada “Biz gerek komşu bir ülke olsun gerekse dünyada başka bir ülke olsun Irak’a başka ülkelerin sorunları ile alakalı gelecek herhangi bir müdahaleden ülkemizi güvenlikte kılmak istiyoruz.” sözlerini kullandı. Son ABD yaptırım dalgasının İran ile yoğun ticari ilişkilere sahip Irak’ın yeni başbakanını zor durumda bırakacağı iddia ediliyor.
İran’ın Petrol Alıcılarına Muafiyet
ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin İran’ın petrol alıcılarına muafiyet vereceğini açıkladı. Bakan, İran’dan ham petrol ithal eden ülkelerin 2013-2015 yılları arasında İran’dan petrol alımını azaltmakla yükümlü oldukları miktardan %20 daha fazla alımlarını azalttıkları takdirde Amerika’nın muafiyetinden yararlanabileceklerini belirtti.
Yerli Üretime 10 Milyar Dolar
Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakan Vekili Rıza Rahmani yurtiçi üretimi desteklemek için 10 milyar dolar tahsis edileceğini söyledi. Rahmani, “Görevim sorunları takip edip çözmek, yapacağım atamalarda gençlere fırsat vereceğim, herhangi bir karar almadan önce çeşitli sektör temsilcileriyle istişare edeceğim.” ifadelerini kullandı.
İran-Azerbaycan Ticaret Rakamları
İran-Azerbaycan Ortak Ticaret Odası Başkanı Behrouz Pour-Soleyman, İran ve Azerbaycan arasındaki ticaretin mevcut İran takvim yılının ilk yarısında (21 Mart- 22 Eylül, 2018) bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 75 oranında arttığını açıkladı. Pour-Soleyman, iki ülke arasındaki yıllık ticareti bir önceki yıl 55 milyon dolar iken bu rakamın bu yıl 80 milyon dolara ulaşacağını söyledi.
İran’ın Komşu Ülkelere Yaptığı Elektrik İhracatı
Enerji Bakanı Rıza Ardakanyan yaptığı açıklamada, İran'ın takvim yılının ilk altı ayında (21 Mart-22 Eylül) komşu ülkelere günlük elektrik ihracatının 2000 megavat seviyesine ulaştığını ve bu rakamın geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25 artış gösterdiğini söyledi.
İran’ın elektrik ihracatı yaptığı ülkeler arasında Ermenistan, Azerbaycan, Türkiye, Pakistan, Afganistan, Türkmenistan, Irak ve Nahcivan Özerk Cumhuriyeti bulunmaktadır.
Enerji Tüketimi Nüfus Artışının Sekiz Katı
Tavanir Şirketi CEO’su Muhammed Hasan Mütevellizade, son 40 yılda enerji tüketiminin nüfus artışının yaklaşık sekiz katı olduğunu söyledi.
Uluslararası Elektrik Enerjisi Konferansında konuşan Mütevellizade, elektrik endüstrisinin her zaman baskı altında olduğunu, hâlihazırda ekonomik bir bunalımın yaşandığı bu zamanlarda seçkin kişilerin elektrik endüstrisine destek vermesinin şart olduğuna dikkat çekerek halkın küçük ölçekli de olsa elektrik üretimine teşvik edilmesi gerektiğini vurguladı.
Konut Fiyatlarında Artış
İran Yol ve Şehircilik Bakanlığı istatistiklerine göre Tahran’ın yaklaşık 22 bölgesinde daire fiyatlarında metrekare başına yaklaşık dokuz milyon tümen artış görülmektedir. Böylece İran’da konut fiyatlarının Ekim 2017’den bu yana yaklaşık %83 arttığı belirtilmektedir. Geçen yılın ekim ayından itibaren Tahran’da konut fiyatlarında, metrekare bazında yaklaşık beş milyon tümen artış yaşanmıştır. Bu istatistiki verilere göre Tahran’ın 1. bölgesinde yer alan konutların metrekaresi yaklaşık 19 milyon tümen ile %4,2 artmıştır. Tahran’da en düşük ev fiyatları ise metrekaresi 3 milyon 635 bin tümen ile Tahran’ın 18. bölgesindedir.
Ayrıca 21 Ağustos-21 Eylül 2018 tarihleri arasında Tahran’da yaklaşık 8117 konut satış sözleşmesi kaydedilirken 22 Eylül-21 Ekim 2018 döneminde %9,4 oranında azalma görülmüştür. Geçen yıl ekim ayında yapılan yaklaşık 12 bin 317 konut satış sözleşmesine karşılık bu yıl %34 azalma kaydedilmiştir.
Tahran’da Yasaklı ve Kaçak Kitaplar Toplandı
Tahran polisi tarafından izinsiz basılan ve yasaklı kitaplar ele geçirildiği açıklandı. Tahran Emniyet Müdürü Hüseyin Rahimi, yaklaşık 900 kitapçının yasaklı kitap satışı yaptığına işaret ederek 15 kişinin kimlik tespitinin yapılmasının ardından tutuklandığını söyledi.
Hüseyin Rahimi, kaçak kitapların bulunduğu 16 depo tespit edildiğini ve bu depolarda bulunan 350 bin cilde yakın kitabın imha edilmek üzere toplandığını bildirdi.