Haftalık Basın Özeti 20-26 Ocak 2018

Haftalık Basın Özeti 20-26 Ocak 2018
Haftalık Basın Özeti 20-26 Ocak 2018 (30 Dey-6 Behmen 1396)
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Hamenei’nin Danışmanından Türkiye Açıklaması

Devrim Rehberi Ali Hamenei’nin Danışmanı ve Devrim Muhafızları eski komutanı olan Yahya Rahim Safevi Türkiye’nin Suriye’deki varlığı hakkında açıklamalarda bulundu. Türkiye’nin Amerika ile mücadelesini taktiksel olarak değerlendiren Safevi, Türkiye’nin Soçi müzakerelerinde ve diğer görüşmelerde Suriye’nin geleceğinde pay istediğini iddia etti. Türkiye’nin bütün taraflarla çalışan bir oyuncu olduğunu savunan Safevi, şu anda Rus pazarının Türk mallarıyla dolu olduğunu ve birçok turistin Rusya’dan Türkiye’ye gittiğini belirtti. Safevi, Türkiye’nin her koşulda ekonomik çıkarlarını düşündüğünü de ileri sürdü. Amerika’nın Rusya ve Çin gibi devletlerle büyük stratejik bir rekabet peşinde olduğuna dikkat çeken Safevi, Türkiye’nin de bu bölgesel rekabetin içine girdiği, Amerika ile bazı yerlerde işbirliği yaptığını ancak özerk bir Kürt devleti istemediği için Afrin konusunda fikir ayrılığı yaşadığını belirtti.

İran’dan Zeytin Dalı Operasyonuyla İlgili Açıklama

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Bahram Kasimi yaptığı açıklamada, “İran, harekâtı endişeyle yakından takip ediyor ve umarız bu harekât çok uzun sürmeyecektir. Zira harekatın uzun sürmesi bölgedeki tekfirci terör örgütlerinin tekrar canlanmasına neden olabilir. İran İslam Cumhuriyeti Suriye’nin toprak bütünlüğünü savunmaktadır” dedi.

Sünni Liderden Anayasa Açıklaması

Sistan ve Beluçistan Sünnilerinin Dini Lideri Mevlevi Abdülhamid 19 Ocak Cuma günü verdiği cuma hutbesinde İran anayasasında Ehli Sünnet aleyhinde bir ayrımcılık bulunduğunu ve bazı maddelerinin değişmesi gerektiğini söyledi. Abdülhamid, bir etnik unsurun dininden dolayı diğerine tercih edilmemesi, diğer unsurlara yabancı gözüyle bakılmaması ve ülkedeki etnik gruplar arasında bir mesafe olmaması gerektiğini vurguladı. Abdülhamid ayrıca, anayasada belirtilen dini özgürlüklerin de sağlanması gerektiğinin altını çizdi.

Ordudan Tatbikat

İran ordusunun kara, deniz ve hava kuvvetlerinin katılımıyla gerçekleşen “Muhammed Rasulullah (5)” tatbikatı 22 Ocak Pazartesi günü başladı. Tatbikat ülkenin güney ve güneydoğusu ile Mekran sahilleri ve Umman denizini içine alan üç milyon kilometre karelik bir alanda gerçekleştirildi. Tatbikat 24 Ocak Çarşamba günü askeri savaş gemisi, füze kruvazörü, ağır ve hafif denizaltılar, hava yastıklı tekne, sabit kanatlı uçaklar, Ordu Deniz Kuvvetleri helikopterleri ve sabit kanatlı uçakların katılımıyla gerçekleşen geçit töreni ile sona erdi. Geçit törenine Ordu Genel Komutanı Tümgeneral Abdulrahim Musevi, ordu üst düzey yetkilileri ve komutanlarıyla birlikte yabancı ülkelerin askeri ataşeleri katıldı.

Kâdir İsimli Kruz Füzesi Denendi

Ordunun 22-24 Ocak arasında gerçekleşen tatbikatının ikinci gününde ilk kez “Kâdir” isimli kruz füzesi denendi. Deniz kuvvetlerine ait bir savaş gemisinden başarılı bir şekilde fırlatıldığı aktarılan füze belirlenen hedefi imha etti. İranlı uzmanlar tarafından Savunma Bakanlığı bünyesinde üretilen füzenin yapımına 2015 yılında başlanmıştı. Füze 300 kilometrelik hedefleri vurabilme kabiliyetine sahiptir.

Meclis Palermo Konvansiyonunu Onayladı

Meclis’te 24 Ocak Çarşamba günü 236 milletvekilinin katılımıyla gerçekleşen ve İran’ın Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne (Palermo Konvansiyonu) katılmasını öngören tasarı yapılan oylamada 132 olumlu, 80 olumsuz ve 10 çekimser oyla kabul edildi.

Neçirvan Barzani Tahran’a Gitti

IKBY Başkanı Neçirvan Barzani 21 Ocak Pazar günü üst düzey bir heyetle Tahran’a gitti. Barzani ilk olarak İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani’yle görüştü. Görüşmede Şemhani, bazı devrim karşıtı grupların Kuzey Irak topraklarından yararlanarak İran’ın güvenliğini tehdit etmesine müsamaha gösterilemeyeceğini söyledi. Barzani, İran Meclis Başkanı Ali Laricani ile de bir araya geldi. Laricani görüşmede İran ve IKBY’nin kardeşçe bir ilişkiye sahip olduğunu ve ilişkilerin bundan sonra da bu şekilde devam edeceğini söyledi. Laricani, Irak’ın güvenliği için Şii - Sünni ittifakının, IKBY ile Irak merkezi hükümeti arasında ihtilafların da giderilmesinin önemli olduğunu ifade etti. Barzani ile görüşen İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani Irak’ın toprak bütünlüğünü savunduklarını vurguladı. Başbakan Barzani de Iraklı Kürtlerin birleşik bir Irak istediklerini belirtti.

Fransa, İran’la yapılan Nükleer Anlaşmaya Sadık Kalacaktır

ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson 23 Ocak Salı günü Fransa Dışişleri Bakanı Le Drian’la görüştü. Görüşmede İran ile yapılan nükleer anlaşma da konuşuldu. Tillerson anlaşmanın yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurgularken Drian, Fransa’nın anlaşmaya sadık kalacağını söyledi. Drian “Eğer İran anlaşmanın kurallarını uyuyorsa ki Uluslararası Atom Enerjisi Kurumunun raporuna göre herhangi bir ihlal yok, anlaşmayı imzalayan diğer ülkeler de sözünde durmalı” ifadesini kullandı.

Rusya’nın AB Temsilcisi: Trump İran Konusunda AB’ye Şantaj Yapıyor

Rusya’nın Avrupa Birliği (AB) daimî temsilcisi Vladimir Chizhov TASS Haber Ajansına yaptığı açıklamada, Trump’ın İran ile yapılan nükleer anlaşma hakkındaki sözlerinin anlaşmaya taraf olan AB ülkelerini tehdit amaçlı olduğunu iddia etti.

İran’dan Fransa’ya Yanıt

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian’ın İran’ın balistik füze geliştirme konusunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına uymadığına yönelik açıklamalarını reddeden İran Hükümet Sözcüsü Muhammed Bekir Nobakht, İran’ın savunma programı hakkında hiçbir ülkeyle müzakere yapmayacağını söyledi.

Pence: Nükleer Anlaşmadan Çekilmeyi Planlıyoruz

İsrail ziyaretinde açıklamada bulunan ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, eğer İran’la yapılan nükleer anlaşmada değişiklikler yapılmazsa ABD’nin anlaşmadan çekilmeyi planladığını söyledi.

Zarif, Financial Times’a Yazdı

İngiliz Financial Times gazetesi için bir makale kaleme alan İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, DAEŞ sonrası dönemde barış ve istikrarın sağlanması için işbirliği çağrısında bulunurken, Ortadoğu güvenlik politikasının İran tarafından belirlenebileceğini savundu.

İran Dışişleri Bakanlığı’nda Yeni Yapılanma

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, İran Dışişleri Bakanlığın yeni yapılanması hakkında yaptığı açıklamada bakanlığın; bakan, bakan yardımcıları, genel müdür, daire başkanı ve uzmanlar gibi birimlerden oluşacağını söyledi. Behram Kasımi, fiilen iki taraflı sekiz genel müdürlüğün olduğunu, bunların Siyasi İşler Bakan Yardımcılığının dışında olacağını ve önceki masalara ek olarak coğrafi alanlara göre daha uzmanlaşmış birimlerden oluşacağını dile getirdi. Behram Kasımi, bu sekiz genel müdürlüğün, Halic-i Fars İşleri Genel Müdürlüğü, Ortadoğu, Arap ve Kuzey Afrika İşleri Genel Müdürlüğü, Batı Asya İşleri Genel Müdürlüğü, Avrasya Genel İşleri Müdürlüğü, Afrika İşleri Genel Müdürlüğü, Asya ve Okyanusya İşleri Genel Müdürlüğü, Avrupa İşleri Genel Müdürlüğü ve Amerika İşleri Genel Müdürlüğü şeklinde olduğunu sözlerine ekledi.

İran'ın Safran İhracat Değerinde %26 Artış

İran, 22 Eylül 2017’ye kadar dokuz ay boyunca 219 milyon dolar değerinde 160 tonun üzerinde safran ihraç etti. Bu durum geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %26 oranında bir büyüme olduğunu gösteriyor. 56 ülke dokuz aylık dönemde İran safranını aldı. 23 ton BAE, 15 ton üzeri Hong Kong, 14 ton üzeri İspanya, 5 ton üzeri Afganistan ve 4 tondan fazla alımı olan Çin ana alıcılar. İran dünyanın en büyük safran üreticisi; küresel üretimin %90'dan fazlasına sahip. İran safranının %95'ine yakın kısmı Güney Horasan'ın iki ilinde ve Kuzeydoğu İran'da Horasan-ı Rezevi'de yetiştirilmektedir.

Yeni Hükümet Tasarısında Maaşlar

İdare ve İstihdam Dairesi Başkanı Cemşid Ensari, yeni hizmet kanunu tasarısıyla ilgili yaptığı açıklamada devlet memurlarının maaşlarının %20 ila %50 oranında arttığını söyledi. Ensari, Altıncı Kalkınma Planı Yasası'nın 29. maddesine göre ödemelerde adaleti sağlamaya çalıştıklarını belirtti.

İran'ın Döviz ve Altın Rezervleri

Amerika’nın Merkezi İstihbarat Dairesi son raporunda İran İslam Cumhuriyeti'nin döviz ve altın rezervlerinin 2017 yılının sonunda 132 milyar ve 600 milyon doların üzerinde çıktığını ve bu rakamın ABD ve 155 ülkeden daha yüksek olduğunu bildirdi. Bu rapora göre İran'daki döviz rezervleri ve altının miktarı dünyadaki 175 ülke arasında 19. sırada yer almıştır. Bu rapora göre, İran’dan daha az altın ve döviz rezervine sahip olanlar ise başlıca Endonezya, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri, Danimarka, Norveç, İsveç, Avustralya, Güney Afrika, Hollanda, Katar, Kuveyt, Avusturya gibi ülkelerdir. Ancak İran’ın para birimi Tümen son günlerde dolar karşısında değer kaybetmektedir ve 1 dolar 4700 Tümeni geçmiştir.

İran ve Ermenistan Arasındaki Ticaret Hacmi

Ermenistan Başbakanı Karen Karapetyan, İran ve Ermenistan arasındaki ticaret hacminin az olmasından dolayı rahatsızlığını belirtti. Karen Karapetyan Ermenistan’ın Güney Kafkasya’daki yıkıcı ve mantıktan uzak faaliyetlerinden dolayı İran ve Azerbaycan arasındaki ticaretin geliştiğini söyledi. Karen Karapetyan, geçen yıl İran ve Ermenistan arasındaki ticaret hacminin 62,5 milyon dolar olduğunu ve aynı dönemde İran ve Azerbaycan arasındaki ticaret hacminin 257 milyon dolar olduğunu açıkladı.

İran’da Kamu Ücretleri Düşük

Uluslararası Para Fonu tarafından "Ortadoğu ve Orta Asya'da Kamu Ücreti Faturaları" başlıklı yayımlanan bir raporda, İran’da toplam istihdam içerisinde kamu istihdamının payı %16 (askeri personel hariç) ve kamu çalışanlarına yapılan ödemenin milli gelir içindeki payı %5’tir. Ortadoğu ve Orta Asya'daki birçok ülke hem kendi gelirlerine hem de harcamaları göz önüne alarak diğer ülkelerde karşılaştırıldığında büyük kamu ücret faturalarına sahip bulunuyor. Bu, yüksek düzeyde kamu istihdamı, olağandışı yüksek ücretler veya bazen her ikisinin de bir sonucu olabilir. Ortalama kamu ücret faturaları, Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinde ve Cezayir'de GSYH’nin %10'unu oluştururken, gelişmekte olan ülkeler ve gelişmekte olan ekonomiler için %6'dır. Kamu sektörü, PGCC (Persian Gulf Cooperation Council) ülkeler için toplam istihdamın %25’i, Kafkasya ve Orta Asya için %9 ve İran için %16'dır. IMF raporuna göre İran'ın kamu ücretleri 2006 yılında BM yaptırımlarının uygulanmasından ve enflasyonun yükselişinden bu yana reel olarak geriliyor. İlginçtir ki kadınların halihazırda yaptığı işlerin dörtte biri devlet kurumlarıyla ilgili olduğundan, kadınların kamu sektöründe istihdam içindeki payı erkeklerden %10 daha fazladır.

Uluslararası 11. İran Spor Filmleri Festivali Ödülleri Sahiplerini Buldu

Uluslararası 11. İran Spor Filmleri Festivali Halkla İlişkiler Bürosunun yaptığı açıklamaya göre, 18 Ocak Perşembe akşamı Olimpik Otelde, İran Spor ve Gençlik Bakanı Mesud Sultani Fer, Mili Olimpiyat Komitesi Başkanı Seyyid Rıza Salihi Emiri, bazı milletvekilleri, sanatçılar ve sporcuların katılımıyla düzenlenen bir törenle Uluslararası 11. İran Spor Filmleri Festivali ödülleri sahiplerine verildi. Sinema filmleri, video, kısa ve orta uzun metrajlı filimler ve animasyon dallarında verilen bu ödüllerin sahipleri şunlar oldu: Spor, sağlık ve beden sağlığı konusunda en iyi film ödülünü ve onur diplomasını Hindistan’dan “Pedal beray-i Zindegi-yi bihter/ Daha İyi Yaşam İçin Pedal” filmiyle Sandeep Rajandra Sunar aldı. Spor ve aktif yaşam konusunda en iyi film ödülünü İran’dan “Kaptan Emir” filminden Emir Rızayi Mecd’in ailesine verildi. En İyi Paralimpik Film dalında İran’dan Reyhane Mortazai Nia’nın "Brisbale" isimli filmi aldı. Animasyon dalında en iyi film ödülünü “Yek Motorsiklet/ Bir Motosiklet” filmiyle Çin’den John King Duan Mu, kısa ve orta uzun metrajlı filmler kategorisinde “Cayi Meyan-i Ebrha/ Bulutlar Arasında” filmiyle Muhammed Reza Şifa uygun görüldü. En iyi kadın oyuncu ödülü Hindistan’dan “Sultan” filmiyle Anushka Sharma Kohli aldı. Ama bu ödül, müstehcen bir filme verildi diye İran’da tartışmalara sebep oldu.

Kasr-ı Şirin’de 4,2 Büyüklüğünde Deprem

İran’ın Kirmanşah Eyaleti ve Irak sınırına yakın bir yerde bulunan Kasr-ı Şirin’in 7 km yakınlarında 21 Ocak Pazar günü mahalli saatle 05:49’da 4,2 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremde can kaybı yaşanmamıştır.

Fecr Müzik festivalinin Ödül Kazananı Belli Oldu

Fecr Müzik festivali, 20 Ocak 2018 Cumartesi akşamı İran İrşad-ı İslam ve Kültür Bakanı ve kültür ve sanat çevrelerinin katılımıyla Tahran’da Talar-i Vahdet salonunda düzenlenen törenle gerçekleştirildi. Pop, klasik, sözlü enstrüman, sesli enstrüman, sözlü İran çalgıları, sesli İran çalgıları, sesli çağdaş İran müziği, sözlü çağdaş İran müziği kategorilerinde düzenlenen Fecr Müzik Festivalinde çağdaş İran müziği alanında Alirza Kurbani en iyi ses sanatçısı seçilerek Barbud ödülünü aldı. Klasik müzik dalında Alirza Meşayihi ve Karun Keyhani ortaklaşa ödül aldılar. Sözlü çağdaş enstrüman dalında Kave Salihi, Sözsüz enstrüman dalında Gülnuş Salihi ödül aldılar.

İran’da Yüksek Öğrenim Görmüş Olanlar Daha Çok Boşanıyor

İranlı araştırmacı Süreyya Azizpenah yaptığı açıklamada İran’da yüksek öğrenim görmüş olanların toplumun beklentisine göre hareket etmediklerini, çalışıyor olmaları ve sosyal statüleri yüzünden karşılaştıkları problemlere kaygısız kalabildiklerini ve bu kaygısızlık neticesinde boşanmaların yaşandığını söyledi.

Uyuşturucu Bağımlıları Afganistan’a Gönderiliyor

Afganistan’ın Herat şehri Uyuşturucu ile Mücadele Merkezinden yapılan açıklamada İran’ın kendi ülkesindeki birçok uyuşturucu bağımlısını Afganistan’a gönderdiğini tespit ettiklerini söyledi. Herat Uyuşturucu ile Mücadele Merkezi Başkanı Ceylani Dekik yaptığı açıklamada, İran’ın kendi uyuşturucu bağımlısı vatandaşlarını Afganistan vatandaşı olarak tanımladığını ama bu kişiler ile ilgili araştırma yapıldıktan sonra bu kişilerin İran vatandaşı olduklarının anlaşıldığını dile getirdi.

İranlı bağımlıların Afganistan’a gelişinden ve uyuşturucu bağımlısı İran vatandaşı kadınların oturma izni almak için Afgan erkeklerle evlenmesinden dolayı Herat Sivil Toplum Kuruluşları endişelerini dile getirmekte. Heratlı Aktivistlerden Cevat Umid, Afganistan hükümetini sınır kontrolünde yetersiz kalmakla suçlarken, sınır kolluk kuvvetlerine ve göçmen dairesine yabancı uyruklu madde bağımlısı vatandaşların Afganistan’a sokulmaması çağrısında bulundu.

Yabancı Uyruklu Vatandaşların Durumu

İran İçişleri Bakanlığı bünyesinde yabancı uyruklu vatandaşlar ile ilgili oturum düzenlendi. İçişleri Bakanlığı Yabancı Uyruklu ve Göçmen Vatandaşlar Bürosu Başkanı Muhammedi Fer, İran’da son 4 yılda yaklaşık 2,5 milyon yabancı uyruklu insanın tespit edildiğini ve bu kişilerin ülkelerine geri gönderildiği açıkladı. Ayrıca 2018 başından beri İran’da 630 bin yabancı uyruklu vatandaş tespit edilerek ülkelerine gönderildi.

Tahran’da Karbon Monoksit Zehirlenmeleri

İran’da 2017 yılı nisan ayından aralık ayına kadar karbon monoksit gazından zehirlenme sonucu 90 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı. Tahran Adli Tıp Kurumu Genel Müdürlüğünden yapılan açıklamaya göre karbon monoksit gazından ölenlerin sayısının 2016 yılının aynı dönemine nazaran %6 azalma gösterdiği ve hayatını kaybedenlerin 64’ünün erkek ve 26’sının kadın olduğu belirtildi. Tahran Adli Tıp Kurumu, vatandaşların sonbahar ve kış mevsimlerinde kullandığı gazlı ısıtıcıların güvenli monte edilmesi konusunda uyarılarda bulundu.

İran’ın İlk Uluslararası Denizcilik Fuarı Başladı

Tahran’da ilk defa düzenlenecek olan “Uluslararası Denizcilik Fuarı” İran Savunma Bakanlığı Denizcilik Dairesi Başkanı Tuğamiral Emir Restegari’nin katılımı ile Tahran Daimî Fuar Merkezinde açıldı. Fuar 24-27 Ocak tarihleri arasında ziyaretçilere hizmet verecek. Başta İran olmak üzere aralarında Fransa, Polonya, İsveç, Hollanda, Almanya, Çin ve Rusya gibi ülkelerin de bulunduğu denizcilik fuarına deniz taşımacılığı, gemi ile liman inşaatı, deniz turizmi, dalgıçlık gibi sektörlerde faaliyet gösteren 140 yerli ve yabancı firma katılacak.