Kemalvendi: Bu Sene Yeni İki Nükleer Tesis Kuracağız

İran Atom Enerjisi Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi, ülkenin nükleer programına ilişkin açıklamalarda bulundu. Kemalvendi, Genç Gazeteciler Kulübüne verdiği özel demeçte, nükleer zenginleştirme alanındaki çalışmaların iyi yönde devam ettiğini belirterek yeni yılda yeni iki tesis kuracaklarını vurguladı. Kemalvendi, bunun gibi büyük projelerde karşılaşılan tüm sorunlara rağmen şimdiye kadar her şeyin planladıkları yönde ilerlediğini söyledi.

Ruhani'den Koronovirüs Açıklaması

Cumhurbaşkanı Ruhani, 28 Mart tarihli Korona ile Mücadele Komitesinin oturumunda yaptığı açıklamada ülke genelinde sağlık ve tedavi sektörünün sağlam temelleri olduğunu belirterek çeşitli ülkelerde koronavirüs testlerinden 1300 ila 1500 dolar alındığını ve tedavi masraflarının da çok yüksek olduğunu söyledi. Gıda temininde diğer ülkelerin aksine hiçbir sorun yaşanmadığını ifade eden Ruhani, İran’da büyük mağazaların 24 saat açık olduğunu ve halkın ihtiyaç temininde bir sıkıntı yaşanmadığını belirtti. Ruhani, koronavirüse yakalanan hastaların tedavi masraflarının yüzde 90’ının hükûmet ve sigorta şirketleri tarafından ödendiğini ve sadece yüzde 10’unu hastalar tarafından ödendiğini söyledi.

Sakız, Mahabad ve Hamedan Hapishanelerinde İsyan

Tebriz ve Hürremabad (Eligoderz) hapishanelerinde çıkan isyan girişimlerinden sonra 27 Mart Cuma günü Sakız Hapishanesi’nde çıkan isyandan yararlanan 80 mahkûm firar etti. Son haberlere göre firar eden mahkûmlardan 13’ü tekrar yakalandı. Bu olaydan bir gün sonra 28 Mart Cumartesi günü Mahabad ve Hamedan hapishanelerinde de koronavirüs bahanesiyle mahkûmlar isyan çıkarttı. Mahkumların, hapishanelerdeki sağlık prosedürlerinin yerine getirilmediğini ve hijyen ortamının oluşturulmadığını gerekçe gösterdikleri aktarıldı. Diğer taraftan koronavirüsün yayılmasından sonra İran Yargı Başkanı’nın talimatıyla yaklaşık 100 bin mahkûm izine gönderilmişti. Bu sebepten dolayı bazı mahkûmlar kendilerine aynı muamelede bulunulmamasını adil bulmayarak kargaşa çıkardı.

Hamenei: Virüsün Bir Bölümü İranlıların Genetiğine Uygun Olarak Üretilmiş

Devrim Rehberi, koronavirüs salgınından dolayı bu yılki nevruz konuşmasını video konferans yoluyla gerçekleştirdi. Dünyanın uluslararası düzeyde bir virüs salgını ile karşı karşıya olduğuna ifade eden Ayetullah Hamenei, Amerikalıların, İran’ın istemesi durumunda İran’a ilaç ve tedavi konusunda yardıma hazır olduğu iddialarını hatırlatarak: “Bu ilginç bir açıklama. Öncelikle siz kendi derdinize çare bulun. Eğer elinizde varsa kendiniz için kullanın.” dedi. Hamenei: “Siz bu virüsü üretmekle suçlanıyorsunuz. Bu iddianın ne kadar doğru olduğunu bilmiyorum ama böyle bir iddia söz konusuyken hangi mantık sahibi sizin vereceğiniz ilaca güvenir. Vereceğiniz ilaçlar hastalığı daha da arttırabilir veya kalıcı hâle getirebilir. Sizin buraya doktor olarak göndereceğiniz kişiler, ürettikleri zehrin etkilerini yakından görmek için gelebilirler. Söylendiğine göre virüsün bir bölümü İranlıların genetiğine uygun olarak İranlılar için üretilmiş. İranlılardan kimse, Amerikalıların bu teklifini kabul etmedi, etmeyecektir.” dedi. Hamenei’nin bu açıklamasından sonra Devrim Muhafızları Komutanlarından Nasrullah Fetihiyan’da koronavirüsün İran’a karşı biyolojik bir saldırı olabileceğini belirtti.

Hasan Ruhani Tüm Görevlilerden Siyasi Tartışmalara Girmemelerini İstedi

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani koronavirüs ile ilgili alınan kararların arkasında uzmanların katkısı ve fikri olduğunu söyledi. Ruhani, ülkedeki tüm kurum ve kuruluşların bu salgına karşı yükümlülüklerini yerine getirmesini ve herkesin yürüttüğü bu mücadelede yardım etmelerini istedi. Ayrıca siyasi tartışmalardan uzak durulması gerektiği uyarısında bulundu.

Selami: Amerikan Halkı Yardıma İhtiyaç Duyarsa Onlara Yardım Edebiliriz

İran Devrim Muhafızları Komutanı Selami, Amerikan makamlarının İran halkına yardım etme iddialarına tepki göstererek “ABD’lilerin koronavirüsle mücadele kapsamında İran halkına yardım etmek istediklerini iddia etmeleri aldatmaktan başka bir şey değildir. ABD’liler virüsün yayılmasıyla karşı karşıyadır ve sağlık altyapıları Amerikan halkını salgına karşı koruyamaz.” dedi. Selami, “Amerikan halkı yardıma ihtiyaç duyarsa onlara yardım edebiliriz ancak bizim ABD’nin yardımına ihtiyacımız yok.” ifadesini kullandı.

Devrim Muhafızları Biyolojik Savunma Tatbikatı Başlattı

Devrim Muhafızları’nın biyolojik savunma tatbikatı, Korona ile Mücadele Komitesiyle koordineli olarak Devrim Muhafızları Komutanlarından Muhammed Pakpur’un komutasında başladı. Ülke genelinde 3 bin ve Tahran’da 100 noktada düzenlenen tatbikat kapsamında koronavirüsten etkilenen vatandaşların tespit edilerek hastalığın yayılmasının engelleneceği belirtildi.

Ruhani: Koronavirüsten Etkilenen İş Yerlerine 75 Trilyon Tümen Verilecek

Hasan Ruhani, işçi çıkarılmaması şartıyla koronavirüsten etkilenen iş yerlerine destek verileceğini açıkladı. Ayrıca geçen aydan itibaren dar gelirli ailelere verilen destek paketinin gelecek aylarda sürdürüleceğini belirtti. Ruhani, sigorta ve sağlık alanlarına aktarılacak yardım miktarının 1 milyar dolar olduğunu belirterek bu bütçenin onaylanması için Ayetullah Hamenei’ye mektup gönderdiğini ve eğer onaylanırsa Milli Kalkınma Sandığından temin edileceğini söyledi.

BM İran Yaptırımlarının Hafifletilmesi Çağrısı Yaptı

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bacehelet yaygın yaptırımların sağlık sektöründe ve insan hakları üzerindeki etkisi göz önünde tutularak tekrardan gözden geçirilmesi çağrısında bulundu. Bachelet ayrıca dünya ülkelerinin sağlık sistemlerinin çöküşünü engellemenin hayati bir durum olduğunu ve bunun yıkıcı etkilerinin olabileceğini sözlerine ekledi. Cachelet ayrıca insan hakları raporlarının, bu yaptırımların ilaçlara ve sağlık çalışanları için koruyucu araçların da içinde olduğu sağlık ekipmanlarının elde edilmesi üzerindeki olumsuz etkiyi birçok kez vurguladığını da beyan etti. BM açıklamasına göre İran’da ilk koronavirüs vakasının açıklanmasından itibaren 50 sağlık asistanı hayatını kaybetti. ABD Dışişleri Bakanlığı ise gıda, ilaç, tıbbi ekipman ve insani yardımın yaptırımlara dâhil olmadığını beyan etmişti. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise İran yeni yılının başlangıcında ABD halkına hitaben yazdığı açık mektubunda yaptırımların koronavirüs ile savaşta İran ve İran halkının üzerinde yaptığı etkilere vurgu yapmıştı.

ABD Dışişleri Bakanlığı: Hamenei’nin Yalanları İnsanların Hayatlarını Tehlikeye Atıyor

ABD Dışişleri Bakanlığı yayımladığı açıklamada “Ayetullah Hamenei’nin yalanları insan hayatlarını tehlikeye atıyor” ifadesi geçti. Açıklama koronavirüsü “Wuhan virüsü” olarak adlandırırken, Hamenei’nin iddiaları ise uydurma olarak nitelendirildi. Açıklamada en az 5 ülkenin ilk koronavirüs vakalarının doğrudan İran kaynaklı olduğu ve bu durumun milyonlarca insanın daha hayatını risk altına ittiği belirtildi. Bunun yanında aynı açıklamada “Bu rejim halkına ve dünyaya koronavirüs vaka ve ölüm sayıları hakkında yalan söylemeye devam ediyor” ifadeleri kullanıldı.

Ayetullah Hamenei Nevruz konuşmasında ABD’yi koronavirüsü üretmekle suçlamış ve İran’ın bu nedenden dolayı ABD’den yardım istemediğini ifade etmişti. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında ise ABD’nin İran’a 100 milyon dolarlık yardım teklifi yaptığı ancak bunun İran tarafından kabul edilmediği bildirildi.

ABD’den İran’a Yeni Yaptırımlar

ABD İran’a karşı uyguladığı yaptırımları şiddetlendirerek bazı İranlı isimleri ve beş şirketi yaptırımlar kapsamına aldı. Yaptırıma uğrayan kişi ve şirketlerin inşaat ve denizcilik hizmetleri endüstrisi ile alakalı faaliyetler yürüttükleri belirtildi. ABD Hazine Bakanı Steve Mnuchin ise yaptığı açıklamada “İran kendi kaynaklarını halkından çekerek ve halkının temel ihtiyaçları yerine teröristleri önceleyerek bölgedeki terörist grupları fonlamak için şirketlerden oluşan bir ağı işletiyor.” ifadelerini kullandı. Bu karardan önce BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, koronavirüs ile mücadele etmeleri için İran’a ve bazı ülkelere uygulanan yaptırımların hafifletilmesi çağrısı yapmıştı.

ABD Nükleer Anlaşmadan tek taraflı çekilmesi sonrasında, maksimum baskı stratejisi çerçevesinde İran’a karşı yaptırımlar başlatmıştı.

İran: Brian Levinson İran’ı Yıllar Önce Terk Etti

2007 yılında İran’ın Kiş adasında kaybolan FBI ajanı Robert Levinson’un ailesi, 25 Mart Çarşamba günü yaptıkları açıklamada ABD’li makamlardan elde ettikleri bilgilere dayanarak Levinson’un öldüğünü açıkladı. ABD Başkanı Donald Trump ise Çarşamba günü yaptığı açıklamada Levinson’un ölümü ile alakalı kendisine bir bilgi gelmediğini ifade etse de Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O'Brien, Levinson’un bir süre önce ölmüş olabileceğine inandıklarını beyan etti. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi ise “Levinson bilinmeyen bir yere gitmek için İran’ı yıllar önce terk etmişti. Geçmiş yıllarda İran onun durumunu açığa çıkarmaya çalıştı ancak yaşadığına dair hiçbir işarete rastlayamadı.” ifadelerini kullandı.

ABD'den Irak’a Muafiyet

ABD Irak’a İran’dan enerji ithal etmesi için yeni muafiyet hakkı verdi. 30 günlük yeni muafiyet bugüne dek verilen muafiyet süreleri içerisinde en kısa olanı oldu. AFP’ye konuşan Irak Cumhurbaşkanlığı’ndan bir kaynak Washington’un “Tahran’ın hükûmet oluşturma sürecine müdahale etmesinden hayal kırıklığı yaşadığını ve bunun son muafiyet olacağını” bildirdi. Başka bir üst düzey Iraklı makam ise “ABD yeni muafiyet hakkı verdi çünkü Zurfi’yi zor bir durumda bırakmak istemedi” ifadelerini kullandı.

Irak yıllarca süren çatışma ve yetersiz bakım nedeniyle harap olan enerji hattı şebekesinin yaklaşık üçte birini desteklemek için İran’dan gaz ve elektrik ithal ediyor.

AB Ülkelerinden İran’a İnsani Yardım

AB Dış İlişkiler Başkanı Josep Borrell, AB ülkeleri İran'a koronavirüs mücadelesinde ve virüsün yayılmasını kontrol altına alınması amacıyla İran'a 22 milyon avro insani yardım göndereceğini açıkladı.

İran’da Enflasyon Oranı

İran İstatistik Merkezi, 1398 yılının (Mart 2019-Mart 2020 dönemde) enflasyon rakamlarını açıkladı. Verilere göre enflasyon oranı bir önceki mali yıla göre 7,9 puan artarak yüzde 34,8 oldu. Kentteki hane halkının yıllık enflasyon oranı bir önceki aya göre %1,2 oranında azalarak %34,4 olmuştur. Ayrıca kırsal hane halkının oranı da bir önceki aya göre 2,8 puan azalarak yüzde 37,3 olmuştur.

İşsizlik Oranları Açıklandı

İran Bütçe ve Planlama Kurumu Başkanı Muhammed Bakır Nobaht, 1398 yılının (Mart 2019-Mart 2020) işsizlik oranını %10,6 olarak açıkladı. Nobaht, 1398 yılında işsizlik oranının azalması ve istihdamın artırılması için yaptıkları faaliyetlerin sonuca ulaştığını vurguladı ve 1398 sonbaharında 470 bin kişinin çalışan nüfusa katıldığını açıkladı.

İran’ın 1398 Yılı Ticaret Hacmi

İran Gümrük İdaresi Başkanı Mehdi Mir Asharrafi, 1398 yılının petrol dışı toplam ticaret hacmini 85 milyar dolar olarak açıkladı. Söz konusu dönemde İran’ın toplam ihracatı 41,3 milyar dolara ulaşırken ithalatı ise 43,7 milyar dolar olarak gerçekleşti.

İran Merkez Bankasından Kredi Desteği

Merkez Bankası Başkanı Abdul Nasser Hemmati, koronavirüs salgınından etkilenen sektörlere %12'lik tercihli oranla yaklaşık 750 trilyon riyala kadar iki yıllık sözleşmeli olarak kredi vereceğini açıkladı.

Hamenei’den İnsan ve Cin Düşmanlarıyla İlgili Açıklama

Devrim Rehberi Hamenei 22 Mart Pazar günü Nevruz münasebetiyle yaptığı konuşmada koronavirüs ve ülkenin mevcut durumuyla ilgili açıklamalarda bulundu. Hamenei En’am suresinin 112. ayetinde geçen “Böylece biz, her peygambere, insan ve cin şeytanlarını düşman kıldık.” ifadesini atıfta bulunarak İran’ın mevcut durumunun Hz. Muhammed döneminde gerçekleşen Ahzab Gazası’nda (Hendek Muharebesi) Müslümanların durumuna benzediğini ve Ahzab Gazasında olduğu gibi bütün düşmanlarının iş birliği içerisinde olduğunu söyledi. Hamenei, aynı şekilde ABD’nin koronavirüs konusunda yardım teklifini “Bu virüsü siz icat etmekle suçlanıyorsunuz, bu durumda kimse yardımınızı kabul edemez.” ifadesini kullanarak reddetti. Hamenei İran halkına hitap ederek durumun geçici olduğunu ve bir müddet daha sabretmek gerektiğini Kuran’dan sabırla ilgili ayetler okuyarak vurguladı. Hamenei’nin düşmanlarıyla ilgili yaptığı açıklama sosyal medyada yankı bulunca bazı resmî haber ajanslarından kaldırıldı.

Kadın İlim Havzaları Koronavirüs Nedeniyle Tatil Edildi

Kadın İlim Havzalarının Genel İdari Merkezi 28 Mart Cumartesi günü yayımladığı bir bildiriyle ülke çapında bütün Kadın İlim Havzalarının koronavirüs salgını nedeniyle 3 Nisana kadar tatil olduğunu duyurdu. Bildiride kararın Kadın İlim Havzalarının genel politikalarını belirlemekle sorumlu olan şûra (Şûra-i Siyaset Gozari-i Havzaha-i İlmiye-i Haheran) tarafından alındığı ve temel amacının koronavirüs salgınını yayılmasını önlemek olduğu ifade edilmiştir. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 25 Mart’ta yaptığı bir konuşmada gerektiğinde sınırlı bir karantinaya gidebileceklerini açıklamıştı.

Tevessül Meselesi Yine Tartışma Yarattı

Zahidan Ehli Sünnet Cuma İmamı Şeyhülislam Abdülhamid İsmail Zehi’nin (Mevlevi Abdülhamid) koronavirüsle ilgili yayımladığı videodan sonra başta dini şahsiyetler olmak üzere pek çok kişi videonun içeriğine tepki gösterdi. Mevlevi Abdülhamid videoda koronavirüs salgını esnasında insanların İran’da bulunan türbelere gidip dua etmesine tepki olarak türbelerin şifa veremediğini ve gerçek şifanın Allah’tan geldiğini belirterek halkı tövbe etme çağrısında bulunmuştu. Önemli dini şahsiyetlerden biri olan Ayetullah Seyyid Ali Hüseyni Milani, Mevlevi Abdülhamid’in bu açıklamalarına tepki olarak Hz. Muhammed ve Ehli Beytin tevessülü Kuran-ı Kerim ve rivayetlerle tespit edilmiş bir mesele olduğunu, Vehhabiler dışında bütün İslam mezheplerinin bu konuda hemfikir olduğunu ifade etti. Milani aynı şekilde Vehhabiliğin diğer İslam mezhepleri tarafından bir fırka olarak kabul edilmediğini dile getirerek Ehli Sünnet büyüklerinin tarih boyunca İran ve Irak’ta bulunan İmam türbelerini ziyaret ettiğini vurguladı.