Haftalık Basın Özeti 23-29 Mart 2019
İran Sele Teslim
31 eyaletten 25’ini etkisi altına alan şiddetli yağışlar bazı eyaletlerde ağır hasara neden oldu. Acil Servis Kurumu Başkanvekili Hamid Rıza Hankah yaşanan sel felaketinde Fars eyaletinde 44 kişinin hayatını kaybettiğini 265 kişinin de yaralandığını söyledi. Hankah son verilere göre, selde Fars eyaletinde (Şiraz) 21, Gülistan’da 7, Mazenderan’da 5, Kuzey Horasan’da 3, Kohguliye-Buyer Ahmed’de ve Loristan’da 2’şer, Kirmanşah, Huzistan, Hemedan ve Simnan’da 1’er kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Gülistan eyaletinin Gümüşan şehrinde ise batan kurtarma botunda 5 kişi hayatını kaybetti 18 kişi ise yaralandı. Böylece sel nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 49’a yaralıların ise 283’e çıktı. Gülistan, Mazenderan, Kirmanşah, Çaharmahal ve Bahtiyari ve Simnan eyaletlerinde yaklaşık 170 milyon dolarlık zarar meydana geldi.
Bir Günlük Genel Yas İlan Edildi
Şiraz şehrinin bağlı olduğu Fars eyaletinde 28 Mart Perşembe günü bir günlük genel yas ilan edildi.
Vali Görevden Alındı
Selden etkilenen Gülistan eyaletinin Türkmen Sahra bölgesini ziyaret eden Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, sel felaketine rağmen yurt dışı ziyaretinden dönmeyen Gülistan eyaletinin valisi Menaf Haşimi’yi görevden aldı.
Meteoroloji’den Sel Uyarısı
İran Meteoroloji Kurumu yayımladığı bildiride Batı Azerbaycan, Kürdistan, Kirmanşah, İlam, Huzistan, Luristan, Buşehr, Hürmuzgan, Çaharmahal ve Bahtiyari ve Kohgiluye ve Buyer Ahmed eyaletlerinde sel tehlikesi olabileceği uyarısında bulundu. Bunun dışında Tahran, Merkezi ve Elburz eyaletleri de sel riskiyle karşı karşıya.
Ruhani Sel Bölgesini Ziyaret Etti
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 27 Mart Çarşamba günü sel bölgesi olan Gülistan ve Mazenderan’ı ziyaret etti. Gülistan Eyaleti Kriz Yönetimi toplantısında konuşan Ruhani, sorunlar çözülene, sular tahliye edilene ve yıkılan evler onarılana kadar halkın yanında olacaklarını söyledi. Ruhani ayrıca hükümetin belirlediği çerçeveyle zarar görenlerin zararlarını karşılayacaklarını ümit ettiğini de belirtti.
Ruhani’den Golan Tepeleri Açıklaması
ABD Başkanı Donald Trump’ın Golan Tepelerini İsrail’in toprağı olarak kabul ettiğine dair kararı imzalamasına tepki gösteren Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani: “ABD’de bir adamın iş başına gelip uluslararası yasalara ve kurallara aykırı olarak tek taraflı bir şekilde bir millete ait olan toprağı bir başka ülke adına gasp edeceği kimsenin aklına gelmezdi. Bu, bu çağda görülmemiş bir olaydır.” dedi.
İsrail’in Suriye’ye Hava Saldırısı
Suriye Savaşı İzleme Grubu, Kuzey Suriye’de İsrail’in yaptığı hava saldırısında İranlı ve İran destekli gruplara mensup toplam 7 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, 29 Mart Perşembe günü yaptığı açıklamada hava saldırısının bir İran silah deposunu hedeflediğini söyledi. Suriye medyası, ülkenin hava savunma birimlerinin Halep’in kuzeydoğusundaki bir sanayi bölgesindeki konumlarını hedef alan “İsrail hava saldırısına” yanıt verdiğini ancak bu karşılığın yalnızca maddi hasara yol açtığını söyledi.
Fransa Mahan Air Uçuşlarını Durdurdu
Fransa’nın Mahan Air uçuşlarını durdurma kararı 26 Mart Pazartesi günü diplomatların Mahan Air’in Suriye ve diğer Ortadoğu ülkelerine askerî teçhizat ve personel taşıdığını beyan etmelerinin ardından geldi. Kararın 1 Nisan’dan sonra uygulamaya geçeceğini belirten diplomatlar, “[Mahan’ın] Faaliyetlerini kendi istihbarat servislerimiz sayesinde biliyorduk ve Almanya’nın benzer hareketinden sonra bu bir güvenlik meselesi hâline geldi” açıklamasında bulundular.
Almanya Ocak ayında Mahan Air’in lisansını iptal etmişti. Fransa’nın kararına eleştiride bulunan Dışişleri Sözcüsü Behram Kasımi, “Kuşkusuz hiçbir mantık ve sebep, yanlış ve hayali verilere dayanan bu tür önyargılı tutumları haklı göstermez.” ifadelerini kullandı.
Trump’ın Golan Kararına Tepkiler
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail işgali altındaki Golan Tepelerini İsrail toprağı olarak tanıdı. İran, Körfez Ülkeleri, AB ve birçok devlet Trump’ın Golan kararını kınadıklarını beyan ettiler. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Golan tepelerindeki gelişmelerin bölge güvenliği açısından çok tehlikeli olduğunu söyledi. Ardından bölge devletlerinin bir araya gelmelerini ve Trump’ın bu kararına karşı müdahalede bulunmaları gerektiğini ifade etti. İran Meclis Başkanı Ali Laricani de yaptığı açıklamada ABD’nin aldığı bu karar ile uluslararası hukuku ihlal ettiğini belirtti. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD’nin kararını BM’ye taşıyacaklarını söyledi ve İsrail’deki seçim öncesi ABD’nin bu kararının Netenyahu’ya bir seçim hediyesi olduğunu beyan etti. Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn, Katar ve Kuveyt de Trump’ın kararını eleştirdiler ve Golan Tepeleri’nin işgal altındaki Arap toprakları olduğunu açıkladılar. AB de Trump’ın Golan kararına sert tepki gösterdi ve İsrail’in 1967’den beri Golan Tepeleri de dâhil işgal ettiği toprakları tanımayacaklarını belirttiler.
İran ve Avusturya Akademik Bağlarını Geliştirmek Amacıyla Bir Araya Geldi
İran’ın Avusturya Büyükelçisi Ebadollah Molaei ve OeAD (Avusturya Değişim Hizmetleri) Genel Müdürü Jakob Calice ikili akademik ilişkilerin desteklenmesi üzerine bir görüşme gerçekleştirdi. Toplantı boyunca İran ve Avusturya üniversitelerinin son durumu ve gelişmeleri ele alındı. Tahran ile akademik ilişkilerin geliştirilmesi, Farsçanın üniversitelerdeki pozisyonunun güçlendirilmesi ve İranlı öğrencilerin Avusturya üniversitelerine kabulünün kolaylaştırılması gibi konular masaya yatırıldı.
İran’ın 2018 Yılındaki Ticareti
İran’ın Mart 2018-Mart 2019 yılı raporlarına göre petrol dışı ticareti yaklaşık 78,5 milyar dolara ulaşmıştır. İhracatı 40 milyar dolar iken ithalatı ise 38,5 milyar dolar seviyesindedir. Bu rakam geçen yılın aynı döneminde 89,2 milyar dolardı. İran’ın petrol dışı en fazla ihracat yaptığı ülkelerden Çin 8.4 milyar dolar ile ilk sırada yer alırken Irak 8.2 milyar dolar ile ikinci, BAE 5.5 milyar dolar ile üçüncü, Afganistan 2.7 milyar ile dördüncü sırada ve Türkiye 2.1 milyar dolar ile beşinci sırada yer almaktadır.
İran’ın İngiltere, Fransa, Almanya ile Ticareti
İran’ın İngiltere, Fransa ve Almanya ile dış ticaretine bakıldığında 2018 yılında İran’ın İngiltere’den yaptığı ithalat 932 milyon dolar, İran’ın İngiltere’ye yaptığı ihracat ise sadece 27 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlar bir önceki yıla göre İngiltere’nin İran’a ihracatı yaklaşık %6 azalırken İran’dan yapılan ithalatta da %38 düşüş görülmektedir. Bu dönemde, İran’ın Fransa’dan yaptığı ithalatta %38, Fransa’ya mal ihracatında da %27’lik bir düşüş olmuştur. İran’ın Almanya’ya yaptığı ihracatı bir önceki döneme göre %27 oranında düşüş ile 230 milyon dolara gerilemiştir. İran’ın Almanya’dan yaptığı ithalat 2 milyardan fazla iken bir önceki döneme göre %19 düşüş yaşanmıştır.
Lüksemburg Mahkemesi Kararı
İran Merkez Bankası Başkanı Abdul Nasser Hemmati, Lüksemburg Mahkemesi’nin İran Merkez Bankası’nın 1,7 milyar dolarlık varlığına el koyma kararını kaldırdığını açıkladı. Ancak ABD yaptırımları nedeniyle mahkeme kararına rağmen paranın İran’a geri gönderilip gönderilemeyeceği henüz netlik kazanmadı. İran Merkez Bankası’nın varlıklarına el konulması, 11 Eylül olayında Tahran’ın suçlanması nedeniyle Amerikan mahkemesinin isteği üzerine kararlaştırılmıştı.
Amerika’da 3 Kısa Film Gösterime Girecek
İranlı genç yönetmen Jivar Farajzade’ye ait Sokağımızın Serçeleri, 3 Rok ve Dergi’nin Kapağı isimli kısa filmleri Philadelphia Çevre Filmleri Festivalinde gösterime girecek. 5-7 Nisan tarihleri arasında düzenlenecek festivale bu sene 16 ülkeden 54 film katılacak. Bunlardan 10’u ilk kez gösterime girecek uzun metrajlı eserlerdir. 44 kısa film, 11 üniversite öğrencisine ait filmler perdeye yansıyacak. Festivalde en iyi uzun, kısa, çevreci, vahşi hayat film kategorilerinde ödüller dağıtılacak. Ayrıca üniversite öğrencileri filmlerine 3 ödül ve seyirci en iyi ödülü de verilecektir.
Sel Felaketinin Elektrik Şebekelerine Zararı
Tavanir Elektrik Şirketi CEO’su Muhammed Hasan Motavalizade sele maruz kalan 10 bölgede elektrik şebekelerinin %30’undan fazlasının zarar gördüğünü ve hasarların yaklaşık 120 milyar tümen olduğunu açıkladı. Motavalizade, elektrik şebekelerinde oluşan hasarlar sebebiyle elektrik kesintisi yaşandığını ve 1450’den fazla köyde elektrik kesintileri yaşandığını söyledi.
Sel Tarımı da Vurdu
İran Tarım Bakanlığı yetkililerinden Muhammed Musevi, Gülistan’da 250 bin hektar tarım arazisinin zarar gördüğünü ifade etti. Musevi, 100 bin hektarlık tarım alanının %90 oranında tahrip olduğunu, kalan 150 bin hektarın da %30 ila %60’ının zarar gördüğünü belirtti. Mazenderan eyaletinin de selden etkilendiğini ve tarım sektöründe yaklaşık 130 milyon dolar zarar olduğunu açıkladı. Gülistan Eyaleti Kriz Yönetimi Kurumu Genel Müdürü Mojtaba Jamali, Gülistan’da en az 70 ve Mazenderan’da 200’den fazla köyün su altında kaldığını söyledi.
Heidari: Nevruz Barışa Katkı Sağlıyor
İran’ın Saraybosna Büyükelçisi Mahmud Heidari, Nevruz’un kültürel güzelliğin işareti olduğunu ve uluslararası barışı güçlendirdiğini açıkladı. Travnik ve Banja Luka Müftülerinin ve Bosna-Hersek’teki yüzlerce Müslüman’ın katılımıyla gerçekleşen Nevruz töreninde hitap eden Heidari, Nevruz’un dostluğu pekiştirdiğini ve anlaşmazlıkları azalttığını söyledi. İnsani değerlerin bir sembolü olarak Nevruz’un çeşitli ulusları birbirine bağlayan bir etken olduğunu ortaya koydu. Nevruz’un dünya barışını pekiştiren ve İslamofobi’yi azaltan bir simge olduğunu belirtti. Heidari İran hükûmetinin ve halkının Bosna-Hersek’in yanında olduğunu söyleyerek Bosnalılar için istikrar ve ilerleme temennilerinde bulundu.