8-14 Dey 1398
Haftalık Basın Özeti 29 Aralık 2019-4 Ocak 2020
Kudüs Ordusunun Komutanı Kasım Süleymani Öldürüldü
Kudüs Ordusunun Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani ve beraberindekiler ABD’nin Bağdat Havaalanı’nda araçlarına düzenlediği füze saldırısında öldürüldü. Devrim Muhafızları Ordusundan yayımlanan bildiride, Kudüs Ordusu Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi Mühendis’in ABD helikopterleri tarafından gerçekleştirilen roket saldırısında öldürüldüğü doğruladı.
Hamenei: Süleymani’nin İntikamı Ağır Olacak
İran Devrim Rehberi Hamenei, Tümgeneral Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi Mühendis’in Amerikan Kuvvetleri tarafından öldürülmesi nedeniyle bir mesaj yayımladı. Yayımladığı mesajında taziyelerini iletirken Süleymani ve beraberindeki şehitlerin kanını ellerine bulayan canilerden ağır intikam alınacağını da vurguladı.
Kudüs Ordusunun Yeni Komutanı İsmail Kaani Oldu
İran Devrim Rehberi Hamenei, yayımladığı bir bildiride Süleymani’nin yerine Kudüs Ordusu Komutanı olarak Tuğgeneral İsmail Kaani’yi atadı.
Ruhani: İran Halkı Süleymani’nin İntikamını Alacaktır
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani yayımladığı mesajında Bağdat saldırısını şiddetle kınadı ve Kudüs Ordusu Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi Mühendis’in öldürülmesinin İran halkı ile bölgedeki halkların kalbini derinden yaraladığını ifade etti. Ruhani, bu iğrenç saldırının büyük İran halkı ile bölgedeki diğer özgür halkların ABD’nin aşırı hırslarına karşı mücadele ve İslami değerleri savunma konusundaki kararlılığını iki katına çıkaracağını vurguladı. Ruhani mesajında: “Hiç şüphesiz büyük İran halkı ile bölgenin diğer özgür halkları bu korkunç olayın intikamını cani Amerika’dan alırlar.” dedi.
Şebnem Nimetzade, 20 Yıl Hapis ve 74 Kırbaç Cezasına Çaptırıldı
İran Yargı Sözcüsü’nün açıklamasına göre Şebnem Nimetzade ülkenin ekonomik sistemini ihlal ettiği gerekçesiyle 20 yıl hapis, 74 kırbaç cezasına çarptırılırken ayrıca devlet hizmetlerinden sürekli olarak mahrum bırakıldı. Şu anda tutuklu olan Hanım Nimatzade, eski İran Sanayi Bakanı’nın kızı ve Rasa İlaç Geliştirme firmasında genel müdür olarak görev yapmıştı. Diğer taraftan Ekber Teberi davasıyla ilgili açıklama yapan yargı sözcüsü, bu davayla ilgili sorgu savcısının, 3 hâkimin ve birkaç kişin daha tutuklandığını belirtti.
İran Kara Kuvvetleri Fars Eyaleti’nde Tatbikat Gerçekleştirdi
İran İslam Cumhuriyeti Kara Kuvvetleri’ne bağlı mobil, taarruz, hızlı reaksiyon ve hava destek birliklerinin ilk taktik provaları, ülkenin Fars eyaletinin Darnegun bölgesinde savunma ve taarruz hazırlıklarını yoklama amacıyla düzenlendi. Bu bağlamda İran İslam Cumhuriyeti ordu birlikleri tarafından, her sene belirlenen takvim çerçevesinde düzenli olarak askerî tatbikatlar ve provalar düzenleniyor. Tatbikatı yakından izleyen İran Ordusu Genel Komutanı Tümgeneral Seyid Abdürrahim Musevi yaptığı açıklamada İran Silahlı Kuvvetlerinin karada, havada ve denizde daima teyakkuzda olduğunu ve düşmanın en ufak hatasına kesin karşılık vereceğini vurguladı.
Zarif Pekin’de Çinli Meslektaşı ile Görüştü
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve beraberindeki heyet 31 Aralık Salı Günü Moskova’dan sonra Çinli meslektaşı Vang Yee ile görüşmek üzere Pekin’e geçti. İki Bakan İran-Çin ikili ilişkilerini, Nükleer Anlaşma’daki son gelişmeleri, bölge ve uluslararasını kapsayan önemli konularla ilgili görüş alışverişinde bulundu.
Zarif, 30 Aralık Pazartesi günü Rusya meslektaşı Sergey Lavrov ile bir araya gelmiş, bu görüşmede iki ülke arasındaki stratejik ilişkiler ve iş birliği alanlarının görüşüldüğünü bildirmişti.
Pompeo: İran veya İran Destekli Milis Güçlerinin Saldırılarına Sert Cevaplar Vereceğiz
Amerika Dışişleri bakanı Mike Pompeo, 29 Aralık Pazar Günü Irak ve Suriye’deki Hizbullah Tugaylarına düzenlediği hava saldırıları ile ilgili İsrail Başbakanı Netanyahu, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Bin Salman ve Birleşik Arap Emirlikleri Abu Dabi emirliğinin Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid el-Nehyan ile telefonda görüşmelerde bulundu. Pompeo bu görüşmede “İran rejimi veya milis grupları tarafından bölgedeki Amerikalılara, Amerika’nın müttefiklerine ve çıkarlarına yapılan saldırılara, şahit olunduğu gibi, çok sert cevaplarla karşı karşıya kalacaktır” vurgusunu yaparak bu saldırın İran’ı caydırmak amaçlı olduğunu da belirtti.
ABD Savunma Bakanı saldırıyla ilgili açıklamasında saldırının F-15 uçağıyla gerçekleştirildiğini ve çok sayıda milis gücünün öldüğünü belirtmişti.
Ruhani: İran Müzakereye Hazır
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 1 Ocak Çarşamba Günü Nükleer Anlaşma’yla ilgili, “Eğer karşı taraf ilk aşamaya geri dönerse İran müzakereye hazırdır.” dedi. Hasan Ruhani ayrıca, ABD’nin ismini vermeden, “Diğer taraf, taahhütlerinin ilk noktasına geri dönerse, Tahran müzakere etmeye hazır.” diyerek müzakere şartının altını çizdi. Cumhurbaşkanı ülkenin ekonomik durumunu yaptırımlar nedeniyle “oldukça kötü” olarak nitelendirdi ve ABD’yi suçladı.
OPEC verilerine göre İran’ın yaptırımlar başlamadan önceki günlük ham petrol ihracatı 2,5 milyon varil iken yaptırımlardan sonra bu rakam 100-300 bin varile gerilemiştir.
Konut Fiyatlarında Artış
İran Merkez Bankası verilerine göre konut fiyatlarında Azer ayında (21 Kasım-22 Aralık 2019) geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık %42 oranında artış oldu. Ayrıca aynı dönemde Tahran’ın gayrimenkul anlaşmalarında aylık olarak %135 artış görülürken yıllık bazda bir önceki yılın aynı dönemine göre %40 artış yaşandığı dikkat çekti.
“ABD Yaptırımları İran Ekonomisini Büyük Zarara Uğrattı”
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD’nin Nükleer Anlaşma’dan çekilerek yeniden uygulamaya başladığı yaptırımların ardından İran’ın yaklaşık 200 milyar dolar zarara uğradığına açıkladı. ABD yaptırımları öncesinde günde yaklaşık 2,5 milyon varil petrol ihraç eden İran’ın ham petrol ihracatı yaptırımların yeniden uygulamasının ardından %80’den fazla düşüş yaşandığı görülmektedir.
İran ile Türkiye Arasındaki Ticaret Hacmi Düşüşte
TÜİK tarafından yayımlanan verilere göre İran’ın Türkiye’yle ticaret hacmi 2019’un ilk 11 ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık %40 düşüş kaydederek 5,2 milyar dolara gerilemiştir. Dönem içerisinde İran Türkiye’ye 3,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmiştir ve bu rakam %51,4 düşüş göstermektedir. Ayrıca aynı dönemde İran’ın ithalatı da yıllık %4,7 düşerek 2,1 milyar dolar seviyesine inmiştir.
Kaşkay Müziğinin Öncülerinden Forud Gerginpur Öldü
Forud Gerginpur’un kızı Saba Gerginpur, babasının kalp krizi nedeniyle Tahran’da vefat ettiğini açıkladı. Ferhad Gerginpur’un kardeşi ve tanınmış Kaşkay eğitimci Mohammed Behman Beygi’nin yeğeni olan Forud Gerginpur, Kaşkay Türklerinin ünlü müzisyenlerinden biriydi. Gerginpur çocukluk döneminde akordiyon öğrenmeye başladı. 1964 senesinde Nurali Burumend, Habibullah Bedi’i ve Ali Asgar Bahari gibi isimlerden ders alan Gerginpur 1975 yılında Tahran Üniversitesinde Müzik bölümünü bitirdi. Aynı yıl Nurali Burumend’in teşvikiyle keman çalmaya başladı. Eserleri arasında Türkmen Sahra, Hicran, Köroğlu, Kaşkay Müziği derlemelerini saymak mümkündür.
Meryem Zendi’nin "Devrim 57" Adlı Fotoğraf Sergisi
Meryem Zendi’nin “Devrim 57” adlı fotoğraf sergisi, “Zemistan Est/Kıştır” adlı film belgeseli, 6 Ocak Pazartesi günü sergilenecektir. İran Fotoğrafçılar Derneğinden nakledilen İSNA’nın haberine göre pazartesi günleri yapılan fotoğrafçılık programları kapsamında 6 Ocak’ta düzenlenecek olan etkinlikte “Zemistan Est/Kıştır” adlı belgesel filmi İran Sanat Evi’nin Emrihan Salonu’nda gösterilecektir.
Bu etkinlik; İran Fotoğrafçılar Derneği tarafından İran Fotoğraf Tarihi Çalışma Grubu, Bilim Kurulu Başkanı Mohammed Mehdi Rahimyan ve İran Fotoğraf Derneği Araştırmalarının iş birliğiyle İran Sanat Evi’nde düzenlenecektir.
İran Sinemasının İlk Kadın Yönetmeni Şehla Riyahi Hayatını Kaybetti
Ünlü sinema, tiyatro ve dizi yönetmeni Şehla Reyahi 93 yaşında hayata veda etti. Riyahi, yaklaşık 70 sinema filminde ve onlarca tiyatroda rol aldı. Ayrıca Mercan adlı filmin yapımını üstlenerek İran sinemasının ilk kadın yönetmeni unvanını kazandı. Aynı zamanda spikerlik de yapan Riyahi, “Ber-bad Refte/Rüzgar Gibi Geçti” da dâhil birkaç filmde dublaj görevinde bulundu. Rol aldığı son film, dört yıl önce vizyona giren “İspermeçet Balinası 2” adlı filmdi.