Haftalık Basın Özeti 29 Mart-5 Nisan 2020

Haftalık Basın Özeti 29 Mart-5 Nisan 2020
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Bakıri’den ABD’ye Tepki

İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, Amerikan güçlerinin Irak’taki son askerî hareketliliğine tepki göstererek “Amerika’nın bölgedeki tüm askeri faaliyetlerini anbean izliyoruz.” dedi. Bakıri, Amerika ve müttefiklerinin Irak’taki direniş güçlerine özellikle Haşdi Şabi’ye karşı kara propaganda başlattığını belirterek “İran Silahlı Kuvvetleri güçlü biçimde kara, hava ve deniz sınırlarını savunmaktadır. Son haftalarda Amerika’nın Irak’taki üslerine yapılan saldırılar, Irak halkı ile direniş güçlerinin Kasım Süleymani ve Mehdi el-Mühendis’e yönelik yapılan terör saldırısına olan doğal tepkisi ve İran’la hiçbir alakası yoktur. Amerika konuyu çarpıtarak İran’a bağlamak istiyor. Amerikalılar, Iraklılar da dâhil olmak üzere bölge halkının Amerikan askerî varlıklarına karşı olduklarını iyi biliyor.” diyen Bakıri, İran’a yan bakıldığı takdirde en sert tepkilerle karşılık verileceği uyarasını yaptı.

Nakdi: Amerika Artık Bir Süper Güç Değil

Devrim Muhafızları Ordusu Koordinasyon Yardımcısı Muhammed Rıza Nakdi Fars Haber Ajansına verdiği röportajda, Amerikan rejiminin süper güç unvanını kaybettiğini ve her ne yaparsa yapsın başı kesik hayvan gibi tepineceğini söyledi. Nakdi ayrıca İsrail rejiminin bazı kesimler tarafından önemsenmesinin anlamsız olduğunu vurgulayarak bu rejimin kesinlikle 10 sene veya belki de 5 sene sonra yok olacağını belirtti.

Ruhani: Salgın İran’da Hızını Kaybetmiştir

Bakanlar Kurulu toplantısında konuşan Ruhani, İran’da geleneksel olarak her sene 13 Ferverdin’de (genellikle 2 Nisan’a denk gelirken bu sene 1 Nisan’a denk geldi) kutlanan “Sizde Beder”e (Doğa Günü) değindi. Halkın her sene bugünü dışarıda geçirdiğini ve Nevruz tatillerinin sona ermesini kutladıklarını belirterek bu sene korona salgını sebebi ile bunu yapmadıklarını ve kutlamayı farklı bir zamana bıraktıklarını söyledi. Halka yapılan tavsiyelere uyduklarından dolayı teşekkür eden Ruhani, tüm illerde virüse yakalanma oranlarındaki hızın halkın desteğiyle düşüşe geçtiğini söyledi. Halkın seyahatlerinin trenle %94, otobüsle %75, uçakla %70 azaldığını belirten Ruhani, bu sene Nevruz tatilleri seyahatlerinin ortalama %80 azaldığını açıkladı.

Diğer taraftan 2 Nisan’da, Korona ile Mücadele Ulusal Merkez toplantısında Ruhani, bu hastalığını yıl sonuna kadar ülkede kalabileceğini açıkladı.

İran Meclis Başkanı Laricani Korona’ya Yakalandı

İslami Şura Meclisi Halkla İlişkiler Ofisi tarafından yapılan açıklamada, Meclis Başkanı Ali Laricani’ye yapılan testin pozitif çıkması sonucu kendisinin karantinaya ve tedavi altına alındığı ifade edildi. Meclis tarafından iki gün önce yapılan açıklamada 100 milletvekilinden alınan testlerde 23 milletvekilinin test sonuçlarının da pozitif olduğu bildirilmişti.

ABD, Eski FBI Ajanı Bob Levinson’un Ölümünden İran’ı Sorumlu Tuttu

Washington, 2007 yılında İran’da gizemli bir şekilde ortadan kaybolan Levinson’ın gözaltında tutulduğu sırada İran’da öldüğünü açıkladı. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo konuyla ilgili yaptığı açıklamada “İran, 13 yıl önce kaçırılan Bob’a ne olduğunu kesin olarak biliyor.” dedi. Öte yandan eski FBI ajanının ailesi de “Tüm bu süreç boyunca İran makamları dünyaya yalan söyledi.” sözleriyle İran’ı suçladı. Tahran yönetimi ise söz konusu şahsın birkaç yıl önce ülke topraklarını terk ettiğini ileri sürüp ithamları kabul etmediğini açıkladı.

Trump İran’ı Tehdit Etti

ABD Başkanı Donald Trump Twitter hesabından yaptığı paylaşımda İran’ı tehdit etti. “Gelen bilgilere ve inancımıza göre İran veya desteklediği gruplar, Irak’taki Amerikan askerlerine yönelik sinsi bir saldırı planlıyor. Eğer bu gerçekleşirse İran çok ağır bedel öder.” paylaşımında bulunan Trump, Irak’taki ABD varlığına yönelik muhtemel saldırı konusunda İran’ı uyardı. Covid-19 ile Mücadele Görev Gücünün Beyaz Saray’da düzenlediği günlük basın toplantısında İran’ın Irak’taki ABD askerlerine bir saldırı planladığı iddiası sorulması üzerine İran’ın doğrudan kendisi olmasa bile Irak’taki İran destekli grupların birtakım planları olduğu bilgisinin geldiğini vurgulayan Trump, “İran’ı uyarıyoruz. Yanlış bir şey yaparsanız bunun bedelini ödersiniz.” yanıtını verdi.

Danimarka’da Bir İranlı Casuslukla Suçlandı

Danimarka Savcılığından yapılan açıklamada İran asıllı Norveç vatandaşı 40 yaşında bir kişinin Danimarka topraklarında İranlı bir muhalife yönelik saldırı yapılması için İran İstihbaratıyla iş birliği yapmakla suçlandığı belirtildi. Aynı kişinin Arap asıllı Ahvazlı bir muhalifin öldürülmesi için komplo kurmaktan Ekim 2018’de tutuklandığı ifade edildi.

İran’dan ABD’ye Uyarı

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi 1 Nisan Çarşamba günü yaptığı açıklamada ABD’yi Irak’taki askerî hareketlik konusunda uyardı. Irak’taki ABD kaynaklı askerî hareketliliği Irak hükûmeti, parlamentosu ve halkının resmî taleplerine aykırı olarak nitelendiren Musevi, bu tür faaliyetlerin bölgeyi istikrarsızlaştırarak felaket bir duruma yol açabileceği değerlendirmesinde bulundu.

Joe Biden İran’a Yönelik Yaptırımların Hafifletilmesi Çağrısında Bulundu

ABD Başkanlık seçimlerinde Demokratların en önemli adayı konumunda bulunan Joe Biden, Trump yönetimine Covid-19 salgınıyla mücadele eden İran’a yönelik ABD yaptırımlarının hafifletilmesi çağrısında bulundu. Eski ABD Başkan Yardımcısı Biden 2 Nisan Perşembe günü yaptığı yazılı açıklamada ABD’nin İran dâhil salgından etkilenen ülkelere yardım etmesi gerektiğini belirtti. Küresel kriz zamanlarında ihtiyaç duyan ülkelere yardım konusunda ABD’nin başı çekmesi gerektiğini vurgulayan Biden, insani yardım kapsamında İran’a yönelik ekonomik yaptırımların hafifletilmesi, İran’a ilaç ve tıbbi malzeme ihracatı yapacak şirketlere lisans verilmesi ve bu şirketlerin İran’ın bankalarına erişmesine imkân tanıyacak özel bir program geliştirilmesi teklifinde bulundu.

Koronavirüs ile Mücadele için Mali Destek Paketi

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 28 Mart’ta, koronavirüs ile mücadele için 100 trilyon tümen (23,8 milyar dolar) ek bütçe ayrıldığını duyurdu. Tahsis edilen ek bütçe ülkenin farklı birimlerine şu şekilde taksim edilecektir: 3 milyon bireysel ve belirlenen 4 milyon aileye nakit ödeme ve imkân sağlaması için 8 trilyon tümen (1,9 milyar dolar), Sağlık Bakanlığına ve ilgili birimlerine ayrılan ödenek 12 trilyon tümen (2,9 milyar dolar), İşsizlik Sigorta Fonu’na tahsis edilen ödenek 5 trilyon tümen (1,2 milyar dolar) ve salgından etkilenen sektörlere tahsis edilen ödenek ise 75 trilyon tümen (17,8 milyar dolar) olarak belirlendi.

OPEC Fonu’ndan İran’a Yardım

İran’ın Uluslararası Kuruluşlar Büyükelçisi ve Daimî Temsilcisi Kazım Gharib Abadi, OPEC Fonu OFID (The OPEC Fund for International Development), İran’a koronavirüs ile mücadele etmesi için 500 bin dolar yardım gönderdiğini duyurdu. Bu bağlamda, OFID tarafından tahsis edilen yardım Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) üzerinden İran’a acil ihtiyaç duyulan tıbbi malzeme gönderecektir.

Hükûmetin Bankalardan Aldığı Borçlar Artıyor

İran’da hükûmetin bankalardan aldığı borçlar gün gittikçe artmaktadır. Aralık 2019 sonuna kadar hükûmetin bankalardan aldığı toplam borç 111 trilyon tümeni (26,4 milyar dolar) geçmiş durumda. Bu rakam bir önceki yılın aynı dönemine göre hükûmetin bankalara olan borcunun %15 arttığını göstermektedir. Hükûmet hâlihazırda yedi bankaya borçludur: Ticaret Bankası 48 trilyon tümen (11,4 milyar dolar) ile ilk sırada yer almaktadır.

Ayetullah Horasani’den Toplu Dua Çağırısı

İran’ın önde gelen taklit mercilerinden Ayetullah Vehid Horasani 31 Mart Salı günü yayımladığı bir bildiride koronavirüs salgınından dolayı insanların çoğunlukla evlerinde olduğuna değinerek 8 Nisan Çarşamba gününe denk gelecek bu özel günde hep birlikte akşam saat 11:00’da dua etme çağrısında yaptı. Horasani toplu dualarının kabul edileceğini vurgulayarak İranlıların geleneksel olarak her sene Hz. Mehdi’nin doğum gününde okuduğu Ferec Duası ve Fatiha Suresi’ni okuduktan sonra koronavirüsün ülkeden gitmesi için dua etme tavsiyesinde bulundu.

Şii inancında (hicri kameri takvimine göre) Hz. Mehdi 14 Şaban gecesi doğduğu gerekçesiyle bu gece her yıl belli ritüeller çerçevesinde kutlanmaktadır.

İlim Havzaları Başkanı Papaya Mektup Gönderdi

İran İlim Havzaları Başkanı Ali Rıza Arafi, Katolik Kilisesinin Ruhani Lideri Papa Francis’e bir mektup göndererek koronavirüse karşı birlikte mücadele çağırında bulundu. Mektubuna Hz. İsa ve Hz. Muhammed’i selamlayarak başlayan Arafi, bütün dünyayı saran koronavirüse karşı dinî ilim havzaların ve diğer semavi dinlere ait merkezlerin birlikte hareket etmesi gerektiğini söyledi. Arafi aynı şekilde koronavirüs konusunda bilim ve din arasında yapılan ayırımın doğru olmadığını, din ve bilimin aynı yönde hareket ettiğini vurguladı. Arafi mektubunun sonunda bu bağlamda harcadığı çabalardan dolayı Papa Francis’e teşekkür etti.