Haftalık Basın Özeti 6-12 Nisan 2020

Haftalık Basın Özeti 6-12 Nisan 2020
Yazı boyutunu buradan ayarlayabilirsiniz

Ruhani: IMF Ülkeler Arasında Ayrımcılık Yapmamalı

8 Nisan tarihli Bakanlar Kurulu toplantısında konuşan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, gündemdeki konuları değerlendirdi. İran’ın Uluslararası Para Fonu’ndan 5 milyar dolarlık kredi talebine değinen Ruhani, “Tüm uluslararası örgütleri bu durumda yasal görevlerini yerine getirmeye çağırıyoruz. İran, Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası’nın bir üyesidir ve her zaman üyeliğinin gereğini yerine getirmiştir. Bazı rezervlerimiz de onların elinde bulunmaktadır. İran ve diğer ülkeler arasında ayrımcılık yapılacaksa İran ve dünya kamuoyunda hoş karşılanmaz.” dedi.

İran’ın koronavirüs salgınına karşı çalışmalarına dair açıklama yapan Ruhani, “Koronavirüs sorunu topluma sıkıntı ve acı çektirmesine rağmen bilişim şirketleri konusunda çok iyi adımlar atabildik. Bunlar hâlihazırda çok değerli adımlardır. Artık test kitleri hususunda kendi ayaklarımızın üzerinde durmaya başladık ve üretimimiz günden güne yeni teknoloji ve yöntemlerle artmaktadır.” dedi. Ruhani, her geçen gün bilim, bilgi ve üretimde ilerlediklerini ve maske üretiminde kendi kendine yeten bir ülke hâline geldiklerini ifade etti. İran’da yapay solunum cihazları üretilmekte olduğunu vurgulayan Ruhani, korona ile mücadelede cumartesi günü daha zor bir aşamanın başlayacağını söyledi.

7 Nisan Salı günü ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Washington’un IMF’nin İran’a herhangi bir kredi tahsisine karşı olduğu belirtilmişti.

Kazım Havazi Tarım Bakanı Oldu

İran İslami Şûra Meclisi’nin 8 Nisan Çarşamba günü yapılan oturumunda Cumhurbaşkanı Ruhani tarafından “tarım bakanı adayı” olarak belirlenen Kazım Havazi güvenoyu alarak göreve başladı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri tarafından Meclis’e tanıtılan Havazi, görevde bulunan 210 milletvekilinden 196’sının oyunu almayı başardı. 1968 doğumlu olan Havazi, ziraat alanında Toprak Bilimi dalında doktora derecesine sahiptir. Havazi, daha önce bakan yardımcılığı ve Tarımsal Eğitim ve Yayım Araştırmaları Örgütü başkanlığı yaptı.

Koronavirüsle Mücadelede İUKF’den Bir Milyar Avro Tahsis Edilecek

Devrim Rehberi Hamenei, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin koronavirüs ile mücadelede kullanmak için İran Ulusal Kalkınma Fonu’ndan (İUKF) talep ettiği 1 milyar avroluk kaynağa onay verdi. Cumhurbaşkanı Ruhani, geçtiğimiz günlerde koronavirüsle mücadele için Ulusal Kalkınma Fonu’ndan para tahsis edilmesi talebini Devrim Rehberi’ne sunmuştu.

Sakız Hapishanesi’nden Kaçan Mahkûmlarda Son Durum

Kürdistan Eyaleti Başsavcısı Muhammed Cabbari Fars Haber Ajansı’na verdiği demeçte, 27 Mart tarihinde Sakız Hapishanesi’nden kaçan 74 mahkûmdan yaklaşık 60’ının tutuklandığını veya kendi isteği ile teslim olduğunu belirtti. Cabbari, kaçan mahkûmların saklandıkları yerin tespit edilmesi ve tutuklanması için polis teşkilatı, istihbarat idaresi ve DMO istihbarat birimi servislerinden bir ekip kurulduğunu ifade etti. Kaçış planını organize eden şahsın Bane sınır bölgesinde polisler tarafından yakalandığını vurgulayan Cabbari, mahkûmların belirtilen süre içinde teslim olmamaları durumunda yeni bir cezayla karşı karşıya kalacaklarını söyledi.

Devrim Rehberi: Koronavirüs Meselesi Bizi Düşmanların Komplolarından Uzak Tutmamalı

İran televizyonunda canlı olarak yayımlanan konuşmasında Devrim Rehberi Hamenei, “Koronavirüs meselesi bizi düşmanların komplolarından uzak tutmamalı. Hâlihazırda dünyanın farklı noktalarında milyonlarca insan, düşmanın zulmü ve baskısı altındadır.” dedi. Konuşmalarının devamında Hamenei, koronavirüs salgınının hükûmetler ve milletler için bir sınav olduğunu ve İran milletinin bu sınavda iyi bir performans sergilediğini ifade etti. Batı’da marketlerin bir veya iki saat içerisinde boşaltılması, silah satın alınması, yaşlı ve engelli hastaların tedavisine dikkat edilmemesi gibi durumların Batılı milletlerin Batıcılık Felsefesi’nden kaynaklanan davranışlar olduğunu söyleyen Hamenei, “Bugün dünyadaki adaletsizlik bilimle besleniyor, yani ileri bilimler ulusların adaletsizliğe ve tahakkümüne hizmet ediyor, bunları çözmek için ilahi bir güç ve masum bir imam olmalı.” dedi.

Hamenei’nin sözünü ettiği masum imam, Şia inancına göre gayb âleminde bulunan ve zuhuru beklenen 12. İmam Mehdi’dir.

İran Meclisinde Tatil Önerisi Reddedildi

Meclis’in tatil olduğu günlerde, Tayyibe Siyaveşi dâhil birkaç milletvekili devlet kurumlarının ve özel kuruluşların bir ay süreyle tatil edilmesi için acil duruma göre öncelikli bir tasarı sunulacağını belirtilmişti. Bu tasarıya göre hükûmet, yargı merkezleri, meclis, kolluk kuvvetleri hariç tüm kamu ve özel kurum ve kuruluşların tatil edilmesi öngörülüyordu. Bu tasarının finansal kaynakları arasında geçici olarak serbest benzin satışı, Devrim Rehberi izni ile Kalkınma Fonu’ndan kaynak aktarılması ve Dünya Bankası’nın hibe yardımı yer alıyordu. Meclis bu tasarıyı 7 Nisan Salı günü yapılan oylama sonucu gündemine almadı. Bu duruma bazı milletvekilleri itiraz etmesine karşın gündem dışı kaldı.

İran ve Türkiye Arasında Salgına Karşı Tecrübe Paylaşımı

İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Hüseyin Bakıri ve Türkiye Milli Savunma Bakanı Hulisi Akar, 6 Nisan Pazartesi günü gerçekleştirdikleri telefon görüşmesinde koronavirüse karşı gerçekleştirilen askerî mücadelede tecrübe paylaşımı konusunda anlaştılar. General Bakıri, sağlık sektörüne yardımcı olan bir milyonu aşkın gönüllü Besic’in salgınla mücadeledeki önemli rolüne vurgu yaparken salgının ilk gününden beri İran Silahlı Kuvvetlerinin tıbbi hizmet, tıbbi malzeme üretimi ve bilimsel araştırmalar gibi konularda kapsamlı planlar yaparak hayata geçirdiklerini söyledi. Türkiye Milli Savunma Bakanı Hulisi Akar, İran’ın salgın ile mücadelesini tebrik ederken iki ülke arasında salgına karşın bilimsel ve özel alanlardaki tecrübe paylaşımı çağrısında bulundu.

Diplomatlardan Yaptırımların Hafifletilmesi Çağrısı

Aralarında eski AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Dünya Sağlık Örgütü eski başkanı Gro Harlem Brundtland’ın da bulunduğu üst düzey diplomat ve bakanlardan oluşan 24 kişilik grup ABD Başkanı Donald Trump’a mektup yazarak “İran’a uygulanan sağlık alanındaki yaptırımların kaldırılması ve ABD’nin bu ülkeye insani yardım yapması” çağrısında bulundu. Yaptırımların kaldırılmasıyla binlerce insanın canını kurtarabileceği ifade edilen mektupta bu yolla salgının komşu ülkeler başta olmak üzere Avrupa ve Amerika’ya yayılmasının da önüne geçilebileceğini vurgulandı. Trump yönetimi İran’a yönelik uygulanan yaptırımların sağlık alanını kapsamadığını iddia etmektedir.

İran’dan Çin’e Covid-19 Suçlaması

İran Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Kiyanuş Cihanpur’un “Çin dünyaya acı bir şaka yaptı” açıklamasından sonra İran Koronavirüs ile Ulusal Mücadele Kurulu Üyesi Minu Mohrez de Pekin yönetimini eleştirdi. 7 Nisan Salı günü Şehervende gazetesine açıklamalarda bulunan Mohrez “Çin’den gelen rakamlar doğruyu yansıtmıyor. Zaten Pekin yönetiminden bu konuda doğru bilgi vermesi beklenemez.” dedi. Hastalığın bulaşıcılığına ve ölüm oranına dikkat çeken Mohrez, Çin’den gelen verilerle İran istatistiklerinin uyuşmadığını ekledi. Salgının çıkış yerinin doğruluğu konusunda da şüpheleri bulunduğunu belirten Mohrez salgının Çin’de durdurulup durdurulmadığının da bilinmediğini söyledi.

Hizmet Sektöründe İstihdam Oranı Arttı

İran İstatistik Merkezi yayımladığı son raporda İran takvimin 1398 kış mevsiminin (22 Aralık 2019-20 Şubat 2020 dönemde) işsizlik oranını %10,6 olarak açıkladı. Söz konusu dönemde hizmet sektöründe istihdam oranı bir önceki döneme göre %1 artışla %52’ye ulaştığı görülmektedir. Ayrıca aynı dönemde tarım sektöründe istihdam oranı %15,6 iken sanayi sektöründe %31,7 olarak gerçekleşmiştir.

İran’ın Avrasya Ülkeleriyle Ticareti Arttı

İran Gümrük İdaresi Sözcüsü Seyit Ruhullah Latifi, İran takviminin son 5 ayında (27 Ekim 2019-25 Mart 2020) Avrasya Ekonomik Birliği üye ülkeleriyle yapılan ihracatın 1,4 milyar dolara ulaştığını açıkladı. Gerçekleşen ticaretin %67’sini ithalat %33’ünü ise ihracat oluşturmaktadır.

İran, IMF ve DB’nın Mali Yardım Paket Listesine Giremedi

Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası (DB), koronavirüs ile mücadele çabalarını hızlandırabilmeleri için dünyadaki gelişmekte olan ve düşük gelirli 28 ülkeye acil mali yardım başlattığını açıkladı. Uluslararası kuruluşlar tarafından açıklanan listede İran adı geçmemektedir. Orta Doğu’da en fazla koronavirüs vakası olan İran, daha önce IMF’den 5 milyar dolarlık kredi başvurusunda bulunmuştu.

İran-Çin Ticaret Hacmi Düşüşte

İran-Çin Ortak Odası Başkanı Majid Reza Hariri, “Çin’de koronavirüsün ortaya çıkmasından sonra da Çin’e olan ihracatımız devam etti.” açıklamasında bulundu. Çin Gümrük İdaresinin verilerine göre 2020 yılının ilk iki ayında koronavirüs nedeniyle Çin ile İran arasındaki ticaret hacminin %25 düştüğü görülmektedir.

İran’ın Bloke Edilen 1,6 Milyar Doları Serbest Bırakıldı

İran Merkez Bankası Başkanı Abdolnaser Himmeti, “Lüksemburg’da 15 Ocak 2016’dan bu yana bloke edilen İran Merkez Bankasına ait 1,6 milyar dolarlık mal varlığının bloke kararı kaldırdı.” açıklamasında bulundu. Bu mal varlığına, İran’ın 2001’deki 11 Eylül terör saldırısıyla ilişkisi olduğu iddiasıyla el konulmuştu.

İran’ın Avrupa Birliği Ülkeleriyle Ticaret Rakamları

Eurostat istatistiklerine göre İran’ın 28 Avrupa Birliği ülkesiyle 2019 yılında toplam 5,2 milyar avro ticaret hacmi olduğu görülmektedir. 2019 yılında İran’ın Avrupa Birliği ile ticareti ABD yaptırımları nedeniyle %71 düşüş gösterirken bu rakam 2018 yılında %18 olarak gerçekleşmişti. 2019 yılında Avrupa Birliği’nin İran’dan yaptığı ithalat %92 azalma ile 701 milyon avroya düştü. Aynı dönemde AB’nin İran’a olan ihracatı ise %49 düşüşle 4,5 milyar avro olarak gerçekleşmiştir.

İlim Havzaları Başkanından 10 Maddelik Bildiri

İran İlim Havzaları Başkanı Ali Rıza Arafi, koronavirüsle mücadele kapsamında ülkenin aydın kesimine hitap ederek 10 maddelik bir bildiri yayımladı. Arafi ilk olarak ülkedeki ulema kesime hitap ederek Kur’an-ı Kerim, Nehcü’l Belâga ve Sahife-i Seccadiye gibi eserlerin İran İslam Devrimi’nin başlatılmasında etkili olduğunu ve Devrim Rehberi Humeyni için bir yol gösterici niteliğinde olduğunu ifade etti. Arafi bu eserlerin sahip olduğu manevi ve bilimsel değerleriyle eskiden olduğu gibi mevcut durumda da ulema için bir yol gösterici olması gerektiğini söyledi. Arafi, İslam mantığına göre sorunlarla mücadele etmek için felsefe, fıkıh ve kelam bilimlerinden akıl, mantık ve maneviyat üçgeni çerçevesinde faydalanması gerektiğini ifade etti. O aynı şekilde bazı fırsatçılarının bu kriz durumundan yararlanarak havza ve ulemaya ithamlarda bulunduğunu dile getirerek havza mensuplarının sağlık personellerinin yanında mücadele ederek bu ithamların temelsiz olduğunu ispat ettiğini söyledi.

İlim Havzalarında Uzaktan Eğitim Başlanacak

İran İlim Havzaları Bilişim Merkezi Bakan Yardımcısı Mehdi Bahşiyan 6 Nisan Pazartesi günü Hawzehnews’e verdiği röportajda ülkenin mevcut durumundan dolayı İlim Havzalarında uzaktan eğitim için gerekli altyapının hazır olduğunu söyledi. Bahşiyan 45 bin öğrenci ve 6 bin öğretmenin yararlanabileceği sistemde 40 sınıfın oluşturulmasının mümkün olacağını ifade etti. Bahşiyan aynı şekilde sistemin çevrimdışı ve çevrimiçi olmak üzere iki şekilde hizmet verebileceğini dile getirerek çevrimdışıyken öğretmenler materyal ve video yükleyebileceği gibi öğrencilerde o materyallerden yararlanabileceğini, çevrimiçiyken ise doğrudan öğretmen ve öğrenci komünikasyonunun söz konusu olacağını aktardı.

Hamenei: Günümüzde Mehdi’ye Her Zamandan Daha Çok İhtiyaç Var

Devrim Rehberi Hamenei 9 Nisan Perşembe günü Hz. Mehdi’nin doğum günü münasebetiyle yaptığı konuşmada Hz. Mehdi’nin geliş amacı ve onu bekleme süreci hakkında açıklamalarda bulundu. Hamenei, insanlığın komünizmden demokrasi ve mevcut liberal demokratik düzene kadar farklı yaşam modellerini denediğini ancak bu modellerinin insanlar için huzur getirmediğini söyledi. Hamenei aynı şekilde bilim ve tecrübenin Allah’ın büyük nimetlerinden olduğunu fakat adalet gibi değerlerin uygulanması için bilimin bile yetersiz kaldığını dile getirerek günümüzde bilimin adaletsizliğe alet olduğunu ifade etti. Hamenei, adalet gibi değerlerin uygulanması için bütün dinlerde bir yol göstericinin müjdesi verildiğini ve Hz. Mehdi’nin zuhurunun temel amaçlarından biri de yeryüzünde her alanda adaleti uygulamak olduğunu vurguladı. Hz. Mehdi’nin zuhuru için ihtiyaç duyulması gerektiğini söyleyen Hamenei, günümüzde insanlık tarihinde eşi nadir görülmüş biçimde bir kurtarıcıya ihtiyaç duyulduğunu ifade etti. Hamenei son olarak Allah’ın bize yol göstericiyi (Hz. Mehdi) beklemeyi emrettiğini ifade ederek sabır ve bekleme arasındaki farka değinip beklemenin sonunda umut olduğunu vurguladı.