İki Eyalete Yeni Vali

Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin başkanlığında 12 Haziran Çarşamba günü toplanan Bakanlar Kurulunda Gülistan ve Kohgiluye ve Buyer Ahmed eyaletlerinin yeni valileri atandı. Hadi Hakşinas Gülistan ve Hüseyin Kelanteri Kohgiluye ve Buyer Ahmed’in yeni valisi oldu.

Hamenei’ye İstifa Çağrısı

2009 Yeşil Hareket protestolarının yıldönümü münasebetiyle aralarında söz konusu olaylarda hayatlarını kaybedenlerin yakınlarından da bulunan ülke içindeki 14 muhalif aktivist bir bildiri yayımlayarak Devrim Rehberi Ali Hamenei’yi istifaya çağırdı. Bildiride Hamenei’yi despotlukla suçlayan aktivistler ayrıca Devrim Rehberliği makamının görevlerinin sınırlanması için anayasada değişiklik yapılmasını istedi.

Yabancı Erkeklerden Olan Çocuklara Vatandaşlık Hakkına Ret

Anayasayı Koruyucular Konseyi Sözcüsü Abbasali Kedhudai 15 Haziran Cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında yabancı erkeklerden olan çocuklara vatandaşlık hakkı verilmesi ile ilgili mecliste onaylanan yasa tasarısının konsey tarafından reddedildiğini duyurdu. İran Meclisi 13 Mayıs Pazartesi günü yapılan oturumda İranlı kadınların yabancı erkeklerden olan çocuklarına İran vatandaşlığı verilmesini öngören tasarıyı 179 olumlu, 21 olumsuz ve 4 çekimser oyla kabul etmişti. Bu kanunla birlikte söz konusu çocuklar 18 yaşına gelmeden önce annesinin talebiyle, 18 yaşını geçtiyse kendi iradesiyle İran vatandaşlığı alabileceklerdi. Kedhudayi söz konusu yasa tasarısının reddedilme nedeninin tasarıda güvenlikle ilgili tedbirlerin öngörülmemiş olduğunu açıkladı.

Almanya Dışişleri Bakanı İran’da

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve Alman meslektaşı Heiko Maas 10 Haziran Pazartesi günü Tahran’da görüşmelerde bulundu. Heiko Maas Ortadoğu seyahatinin bir parçası olarak Birleşik Arap Emirlikleri ve Ürdün ziyaretlerinden sonra Zarif ve Ruhani ile Tahran’da bir araya geldi. Maas ziyaretinin İran’ın anlaşmada kalmayı kabul etmesini sağlamak amacı taşıdığını söyledi.

Musavi’den Kazakistan Seçim Sonuçlarına Dair Açıklamalar

Dışişleri Bakanı Sözcüsü Abbas Musavi 12 Haziran Çarşamba Günü yaptığı basın açıklamasında Kazakistan’da gerçekleştirilen başkanlık seçimleri hakkında açıklamada bulundu. Musavi, yeni Cumhurbaşkanı Tokayev ve hükûmeti için başarılar diledi. İran ile Kazakistan arasındaki ilişkilerin Tokayev’in görev süresi boyunca pozitif ve büyüme eğilimini sürdüreceği umudunu dile getirdi.

9 Haziran Pazar Günü gerçekleştirilen seçimlerde Tokayev oyların yüzde 71’ini alarak cumhurbaşkanlığına seçilmiştir.

UAEA: İran Uranyum Zenginleştirmesini Hızlandırıyor

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Direktörü Yukiya Amano, İran’ın zenginleştirilmiş uranyum üretimini hızlandırma tehdidine devam ettiğini ve artan gerginlikten endişe duyduğunu dile getirdi. İran’ın nükleer anlaşmaya bağlılığını takip eden Amano, İran’ın anlaşmada taahhüt ettiği sınırı çoktan geçtiğini fakat belirlenen üst sınıra ne zaman ulaşacaklarının belli olmadığını söyledi.

Japonya Başbakanı Tahran’da

Japonya Başbakanı Shinzo Abe 12 Haziran Çarşamba Günü İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile Tahran’da bir araya geldi. Abe, İran’a nükleer anlaşmaya sadık kaldıkları için teşekkür etti ve anlaşmanın ayakta kalması için yardım etmek istediklerini belirtti. Shinzo Abe ayrıca İran’ı bölgeye istikrar ve güvenlik sağlayacak güçte bir ülke olarak değerlendirdi.

İran Cumhurbaşkanı Orta Asya Turuna Başladı

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani gerçekleşecek Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesi ve Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (AİGK) için önce Tacikistan’a sonrasında Kırgızistan’a ziyaretini gerçekleştirmek üzere 13 Haziran Çarşamba Günü Tahran’dan ayrıldı. Ruhani, Tahran’dan ayrılmadan önce, “Şangay zirvesinde Rusya ve Çin gibi ikili ilişkimizin çok önemli olduğu ülkeler var. Bu iki ülke İran’ın dostlarıdır ve mevcut durumda nükleer anlaşma konusunu görüşmek gerekir.” açıklamalarında bulundu.

Trump: Görüntüler Saldırının İran Tarafından Gerçekleştirildiğini Gösteriyor

ABD Başkanı Donald Trump Cuma günü Fox Haber Ajansına verdiği röportajda Umman Körfezi’ndeki tanker saldırısını İran’ın gerçekleştirdiğini söyledi. Yaklaşık bir buçuk ay önceki ilk saldırıya da dikkat çeken Trump, saldırıları İran’ın Hürmüz Boğazı’nı ticarete kapatmak için yaptıklarını iddia etti. Trump, bu gibi saldırıları nasıl durdurabilirsiniz sorusuna “Göreceğiz.” cevabını verdi.

Pompeo, Tanker Saldırısı Müsebbebi Olarak İran’ı İşaret Etti

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo yaptığı açıklamada, Amerikan istihbaratı tarafından yapılan incelemenin 13 Haziran Perşembe günü Hürmüz Boğazı yakınlarında gerçekleşen tanker saldırısından İran’ın sorumlu olduğunu ortaya çıkardığını söyledi. Pompeo, İran’ın sorumlu olmasına ilişkin değerlendirmeyi destekleyecek herhangi bir kanıt sunmamakla birlikte, “Bir bütün olarak ele alındığında, bu tür sebepsiz saldırılar uluslararası barış ve güvenlik için açık bir tehdit oluşturuyor.” dedi.

İran ABD’nin Temelsiz İddialarını Reddetti

İran BM Misyonu, yayımladığı bir açıklamada ABD’nin İran’ı Umman Denizi’ndeki petrol tankerlerine saldırılara bağlayan iddialarını şiddetle reddetti. ABD’nin iddialarını “bir başka İranofobik açıklama” diye nitelendirirken, uluslararası toplumunu “ABD ve bölgesel müttefiklerini bölgedeki gerilimleri artırmada aldatıcı ve tehlikeli politika ve uygulamalarını” engelleme çağrısında bulundu.

Zarif: B-Takımı Sabotaj Diplomasisine Doğru İlerliyor

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif Amerika’nın Umman Körfezindeki saldırılarla ilgili iddialarını reddederek resmî Twitter hesabından “Amerika derhal olay hakkında dayanaksız ve kanıtsız suçlamalarla İran’a saldırılarda bulunmaya başladı. Bu sözlü saldırılar B-Takımının sabotaj diplomasisine geçtiğini gösterir.” sözlerine yer verdi. Zarif, “Tam olarak bu senaryo için uyarıda bulundum, kâhin değilim ama B-Takımının nereden geldiğini iyi biliyorum.” açıklamasını da ayrıca ekledi.

Gargash: Zarif İtibarını Giderek Azaltıyor

Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Devlet Bakanı Anwar Gargash resmî Twitter hesabından Zarif’i hedef alan eleştirilerde bulundu. Gargash, yayımladığı tweette “İran Dışişleri Bakanı Zarif’in B takımına atıfta bulunması her geçen gün tuhaflaşıyor ve Zarif’in güvenilirliği azalıyor. Mevcut durumun iyileşmesi boş laflarla olmaz, akıllıca eylemler gerektirir.” yazdı.

Yabancı Yatırım Hacmi Düştü

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı tarafından yayımlanan rapora göre İran’ın 2018’de 3,48 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım aldığı ve bu rakamın bir önceki yıla göre %30 azaldığı görülmektedir. Verilere göre bu rakam 2017 yılında 5 milyar dolardı.

Vergi Gelirinde Artış

Ulusal Vergi Dairesi verilerine göre İran’ın vergi gelirleri 21 Mart - 21 Mayıs 2019 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %22 artmıştır. İran Ulusal Vergi Dairesi Başkanı Muhammed Kasım Panahi, bu iki ay içerisinde yaklaşık 3,5 milyar dolar vergi toplandığını ve eğer bu eğilim devam ederse yılın sonunda yaklaşık 33 milyar dolar vergi hedefinin gerçekleşeceğini vurguladı.

Üretim Maliyetinde Artış

İstatistik Merkezine göre İran’ın Mart 2018-19 döneminde üretici fiyat endeksi önceki döneme göre %47,5 artmıştır. Genel Üretici Fiyatları Endeksi, İran yılının dördüncü çeyreğinde (22 Aralık 2018-20 Mart 2019), 412,2 olarak gerçekleşmiş ve bu rakam bir önceki çeyreğe göre %8,8 artış göstermiştir. Geçen yılın kış aylarına göre ise %66,3 artış göstermiştir.

İran-Türkiye Ticaret Rakamları

Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayımladığı verilere göre İran’ın Türkiye’yle olan ticareti 2019’un ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre %21 düşüş kaydederek 2,86 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İran’ın Türkiye ile yaptığı ihracat 2,07 milyar dolardır. Bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre %23 düşüş göstermiştir. İran ithalatı ise %16 düşüşle yaklaşık 793 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.

Van-Tahran, Ankara-Tahran Yolcu Trenleri Hizmete Açılıyor

İran İslam Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Şirketi Genel Müdürü, Temmuz ayı başlarında Tahran-Van ve Tahran-Ankara arasında haftada birkaç kez karşılıklı tren seferi düzenleneceğini duyurdu. Yol Press’in haberine göre İran İslam Cumhuriyeti Demiryolları binasında düzenlenen basın toplantısında Said Resuli, tamamlanan Ankara-Tahran demir yolu hattatının hizmete hazır hâle geldiğini Temmuz ayının ilk günlerinde Tahran-Ankara ve Tahran-Ankara yönünde haftada bir tren seferinin düzenlenmeye başlanacağını belirtti. Resuli, Ankara-Tahran tren biletinin 43 Euro olup yolculuğun toplamda 60 saat ve Tahran-Van bileti 20 Euro olup yolculuğun toplamda 22 saat süreceğini ekledi.

Ülkede Geçimini Çöpten Sağlayan Kayıt Dışı 14.000 Kişi

Çöpten Yiyecek Toplayan Çocukları Araştırma Grubu Başkanı, çöp toplayan çocuklar konusunda gerçekleştirilen yeni araştırma sonuçlarını açıkladı. İSNA’nın haberine göre Antropolog ve Çöpten yiyecek toplayan çocukları araştırma grubu başkanı Kamil Ahmedi, Dünya Çocuk Yaşta Çalışanlarla Mücadele günü arifesinde, Tahran’daki çöp toplayıcı çocukları kontrol etme ve çöp toplayıcılığını önleme hususunda düzenlenen toplantıda açıklamalarda bulundu. Bu konuda çözüm yolu bulmanın kolay olmadığını belirten Ahmedi, “Bu meselenin çözümü coğrafyadan coğrafyaya da farklılık gösterir. Tabi ki bu mevzu sadece İranlı çocuklarla ilgili değildir ve Afganistan göçmeni çocukları da kapsamaktadır. Bazı kayıt dışı konular, toplumsal meselelere daha açık bakan devletlerde çözülmüş ve konuya ilişkin kanunlar çıkarılmıştır. Mekanize Atık toplama teknikleri, bu sorunun çözümüne yardım edebilir ve vasıfsız insan gücünü ortadan kaldırabilir.” diye devam etti. 

Ahmedi, Tahran Belediyesinin çöpleri toplama işini 200 milyar tümene kiraya verdiğini bildirerek bu miktarın anlaşma tarafları arasında yaklaşık 1 ile 1.5 kat fazla fayda sağlayacağını tahmin ettiğini ifade etti. Ayrıca “Evlerde çöpün sınıflandırılma bir vatandaşlık sorumluluğu olarak görülürse bu sorunun bir kısmı ortadan kaldırılır. Sorunun çözülmesi için ortak bir çöp toplama kanunu düzenlenmelidir. Ülkede kaçak olarak çöp toplayanların %89’u göçmendir.” diye ekledi. Ülkede kayıt dışı yaklaşık 14.000 çöp toplayan bireyin bulunduğunu vurgulayan Ahmedi, bunların çoğunun İran sınırlarına kaçak girdiğini, vergi ödemediğini ve neticede her iki tarafın (Afganistan ve İran) da düzenini bozduğunu ekledi. Ahmedi göre 15 yaşının altındaki çöp toplayan çocukları çalışma döngüsünden çıkarılmalıdır. Bunların ya düşük eğitimlidir veya hiç eğitim almamıştır. İkinci olarak çöp toplayan 15 yaşından büyük çocukların bir gözetmene sahip olması koşuluyla ülkede tutulmasıdır. Ahmedi, çöp toplayanların yaklaşık yüzde 30’unu 15-17 yaşları arasındaki çocukların yüzde 23’ünü de 11-12 yaş arasındaki bireylerin oluşturduğunu belirtmektedir.

27. Yılın Kitabı Ödülü Çağrısı 

İran İslam Cumhuriyeti 27. Yılın Kitabı Ödülü’nün, İran çalışmaları ve İslami çalışmalar olmak üzere iki alanda verileceği duyuruldu. Hane-yi Kitap Kurumu Halkla İlişkiler Biriminin duyurusuna göre İran ve İslam araştırmalarına ilişkin yazılmış kıymetli kitapları tanıtmak amacıyla tercüme, telif ve tashih olmak üzere üç branşta düzenlenen yılın kitabı ödülüne, 2018 yılında muhtelif dillerde ve muhtelif ülkelerde basılmış kitaplar müracaat edebilecek ve ödül töreni Şubat ayı içerisinde düzenlenecek. 

Bu çağrıya göre arzu eden bütün yayıncılar, yazarlar ve uzmanlar kitaplarının bir kopyasını yarışmaya katılmak için sekreterlik adresine gönderebilirler. İslam Çalışmaları alanında gönderilen eserler “İslami bilgiler, İslam tarihi, ileri gelen şahıslar, ahlak, Kur’an, hadis, İslami metin tercümesi, tefsir, İslam hukuku, teoloji, felsefe, tasavvuf, İslam bilimi tarihi, İslam kültürü ve uygarlığı, İslam ekonomisi, İslam sanatı ve mimarisi, çağdaş İslam çalışmaları” gibi konuları kapsamalıdır. 
İran çalışmaları alanında gönderilen eserler ise “dil bilimi ve Farsça, antropoloji, İran’da bilim tarihi, Fars edebiyatı ve şiiri, İran tarihi, İran sanat ve mimarlığı, antik İran uygarlığı ve tarihi, İranlı bilim adamlarının eserlerinin çevirisi” gibi konuları kapsamalıdır.

Bu yılki İran İslam Cumhuriyeti Dünya Kitap Ödülü'ne katılmak isteyen bütün yayıncı, yazar ve uzmanlar, kitaplarının bir kopyasını 31 Eylül'e kadar gerekli adrese ulaştırmaları gerekmektedir.